Tác dụng phụ của thuốc là những tác dụng ngoài dự định hoặc không mong muốn của thuốc, gây ra nhiều phiền toái và cảm giác khó chịu cho người bệnh. Có nhiều loại thuốc khác nhau gây nên nhiều tác dụng phụ khác nhau. Trên thực tế sẽ có những cách giúp bạn có thể tránh hoặc giảm bớt những tác dụng phụ của thuốc. Dưới dây là 5 tác dụng phụ của thuốc thường gặp và cách ứng phó mà Mediphar USA gợi ý cho bạn.
Bài viết được tham vấn bởi Dược sĩ Phạm Cao Hà – Cố vấn chuyên môn nhà máy Mediphar USA
Mục lục bài viết
Tác dụng phụ của thuốc là gì?
Tác dụng phụ của thuốc là những tác dụng ngoài dự định hoặc không mong muốn mà thuốc có thể gây ra. Tác dụng phụ của thuốc xảy ra với hầu hết các loại thuốc, chúng phổ biến từ những thuốc tránh thai cho đến thuốc hóa trị liệu chống ung thư. Một số người dùng thuốc không bị ảnh hưởng bởi tác dụng phụ nhưng một số người khác lại có.
5 Tác dụng phụ của thuốc thường gặp và cách ứng phó
Rối loạn tiêu hóa
Thuốc có thể gây rối loạn tiêu hóa theo nhiều cách khác nhau như: Táo bón, tiêu chảy, kích thích niêm mạc dạ dày, thậm chí là gây chảy máu và loét dạ dày. Nguyên nhân là do hầu hết các loại thuốc đều được dùng bằng đường uống, nên hệ thống tiêu hóa sẽ tương tác với những loại thuốc này trước tiên. Tương tác với axit dạ dày và niêm mạc dạ dày gây ra phản ứng buồn nôn. Thuốc kháng sinh và thuốc giảm đau là hai thủ phạm phổ biến.
>> Xem thêm: các nhóm thuốc kháng sinh
- Trào ngược dạ dày thực quản: Cơ vòng thực quản dưới nằm giữa thực quản và dạ dày, cho phép thức ăn đi vào dạ dày sau khi nuốt. Một số loại thuốc cản trở hoạt động của cơ vòng, làm tăng khả năng trào ngược các chất có tính axit cao trong dạ dày vào thực quản. Tùy thuộc vào từng trường hợp, cần tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ để có thể thay đổi cách dùng thuốc trước, trong, sau bữa ăn để giảm cảm giác trào ngược.
- Táo bón: Táo bón có thể do nhiều loại thuốc gây ra. Những loại thuốc này ảnh hưởng đến hoạt động thần kinh và cơ ở ruột già (đại tràng), dẫn đến việc đại tiện khó khăn hơn. Thuốc cũng có thể ảnh hưởng đến chất lỏng trong ruột và làm cho phân cứng lại. Để giảm thiểu tình trạng táo bón nên uống nhiều nước và tăng lượng chất xơ trong chế độ ăn uống.
- Tiêu chảy: là tác dụng phụ thường gặp của nhiều loại thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh. Những thay đổi do kháng sinh gây ra ở vi khuẩn đường ruột cho phép sự phát triển quá mức của một loại vi khuẩn là Clostridium difficile (C. difficile), là nguyên nhân gây ra bệnh tiêu chảy do kháng sinh. Sự hiện diện của C. difficile có thể gây viêm đại tràng. Nên bổ sung cho cơ thể nhiều nước để tránh tình trạng mất nước.
- Kích ứng niêm mạc dạ dày: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen và naproxen thường được sử dụng để giảm đau và viêm, có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày. Đôi khi sự kích thích này có thể dẫn đến viêm dạ dày, loét, chảy máu hoặc thủng niêm mạc. Trường hợp này cần báo ngay với những người có chuyên môn để có hướng xử lý kịp thời.
>> Xem thêm: Sản phẩm Menpeptine giúp hỗ trợ rối loại tiêu hóa hiệu quả
Đau đầu
Đau đầu là tác dụng phụ thường gặp của các loại thuốc như thuốc ngừa thai, liệu pháp hormone thay thế, thậm chí ngay cả thuốc trị đau đầu cũng có thể gây đau đầu. Trước tiên nên tránh các loại thực phẩm, chất kích thích hoặc rượu có thể tương tác với thuốc, làm trầm trọng thêm tình trạng đau đầu. Nếu cơn đau đầu kéo dài, cần thông báo với bác sĩ điều trị để có biện pháp khắc phục.
Khô miệng
Khô miệng là tác dụng phụ thường gặp của nhiều loại thuốc như: Thuốc chống trầm cảm, thuốc kháng histamine, thuốc kháng sinh, thuốc huyết áp, thuốc lợi tiểu và thuốc mất ngủ… Hầu hết các loại thuốc này đều ức chế khả năng tiết nước bọt, gây ra cảm giác khô miệng. Tuy nhiên, tác dụng phụ này đều nhẹ và chỉ cần uống đủ nước. Bác sĩ cũng có thể đánh giá liều lượng và loại thuốc để giảm nguy cơ khô miệng.
Tăng cân
Một số loại thuốc có thể có tác dụng khác nhau đối với cơ thể và có thể gây tăng cân. Ví dụ, insulin có thể làm tăng việc tạo ra các tế bào mỡ. Một số loại thuốc có thể làm tăng sự thèm ăn, gây tăng cân. Các loại thuốc khác có thể làm chậm quá trình trao đổi chất hoặc tăng lượng dự trữ glucose.
Buồn ngủ
Nhiều thuốc có thể gây mệt mỏi, đặc biệt là gây buồn ngủ như thuốc an thần gây ngủ, thuốc kháng sinh, thuốc huyết áp, thuốc điều trị ung thư… Để giảm tình trạng buồn ngủ, khi dùng thuốc nên tránh các hoạt động đòi hỏi sự tập trung, như lái xe và làm việc chính xác và uống thuốc vào giờ đi ngủ. Bác sĩ có thể đánh giá loại thuốc, liều lượng và thực hiện các biện pháp để giảm triệu chứng.
Các tác dụng phụ của thuốc xảy ra khi nào?
Khi bạn mới bắt đầu sử dụng một loại thuốc mới hoặc thực phẩm chức năng, hoặc ngừng dùng một loại thuốc đã sử dụng trong một thời gian, tăng hoặc giảm liều lượng của thuốc đang dùng,… những điều này có thể gây ra tác dụng phụ của thuốc. Ngoài ra một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến việc có xuất hiện tác dụng phụ khi dùng thuốc, bao gồm:
- Tuổi tác
- Sử dụng các loại thuốc, vitamin hoặc thực phẩm chức năng.
- Các bệnh hoặc tình trạng tiềm ẩn khác (các bênh làm suy yếu hệ thống miễn dịch hoặc ảnh hưởng đến chức năng của thận hoặc gan)
Làm gì để hạn chế các tác dụng phụ của thuốc?
Đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng thuốc: Nhìn chung, tác dụng phụ là đều khó tránh khỏi khi dùng thuốc, tuy nhiên các tác dụng phụ này là nhỏ hơn so với những lợi ích điều trị, nhưng nó làm giảm chất lượng cuộc sống bệnh nhân, trường hợp nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh. Chính vì vậy, người bệnh cần phải sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của dược sĩ và phải luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc trước khi dùng.
Tìm kiếm sự hỗ trợ khi gặp tác dụng phụ của thuốc: Khi bắt đầu dùng thuốc, bạn hãy thông báo cho bác sĩ biết bất kỳ triệu chứng nào bạn gặp phải càng sớm càng tốt. Một số tác dụng phụ của thuốc sẽ biến mất theo thời gian khi cơ thể bạn quen dần với loại thuốc đó. Do đó, bạn nên kiên trì với kế hoạch điều trị hiện tại của mình lâu hơn một chút. Trong một số trường hợp, bạn có thể giảm liều hoặc thử sang một loại thuốc khác và dĩ nhiên là phải tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Lập danh sách tất cả các loại thuốc: Bạn cần phải liệt kê ra tất cả các loại thuốc đang sử dụng, để bác sĩ có thể kê đơn thuốc cho bạn phù hợp nhất, tránh tác dụng phụ xảy ra do tương tác các loại thuốc với nhau.
Xây dựng lối sống lành mạnh: Có rất nhiều yếu tố dẫn đến tác dụng phụ không chỉ riêng thuốc và bạn có thể ngăn ngừa chúng bằng cách thay đổi lối sống. Ví dụ như tránh rượu hay một số loại thực phẩm hoặc thay đổi nhỏ khác đối với chế độ ăn uống hoặc lối sống của bạn khi dùng thuốc.
Bài viết trên đây chúng tôi đã cung cấp thông tin cho bạn về tác dụng phụ của thuốc và cách ứng phó. Hy vọng rằng, những kiến thức này có thể giúp bạn hạn chế được các tác dụng phụ của thuốc, bảo vệ sức khỏe tối ưu và nâng cao chất lượng cuộc sống. Nếu có bất kì thắc mắc nào khác, bạn có thể liên hệ qua số Hotline 0903 893 866 các chuyên gia Mediphar USA giàu kinh nghiệm sẽ giải đáp tất tần tật cho bạn.