Tiêu Hóa
Gan – Mật
Xương Khớp
Hô Hấp
Vitamin & Khoáng Chất
Tăng Sức Đề Kháng
Sắc Đẹp
Tuần Hoàn & Tim Mạch
Sinh lý – Nội Tiết Tố
Mắt
Vật Tư Y TếBụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước là tình trạng khá phổ biến, gây nhiều bất tiện và khó chịu trong sinh hoạt hằng ngày. Dù vậy, không ít người băn khoăn liệu tình trạng này có nguy hiểm hay không, hay chỉ là rối loạn tiêu hóa thông thường. Vậy cách xử trí đúng là gì? Khi nào cần gặp bác sĩ?
Trong bài viết này, Mediphar USA với 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và sản xuất các sản phẩm chăm sóc sức khỏe hệ tiêu hóa, sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn những nguyên nhân có thể dẫn đến bụng sôi liên tục và tiêu chảy, cũng như cách xử trí phù hợp khi gặp phải vấn đề này.
Bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước nguyên nhân do đâu?
Bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước thường biểu hiện bằng tiếng sôi ùng ục trong bụng, kèm cảm giác khó chịu, đầy bụng và đi ngoài nhiều lần. Phân lúc này thường có dạng lỏng hoặc toàn nước, hay được gọi là tiêu chảy. Bên cạnh đó, người bệnh có thể gặp thêm các triệu chứng khác như bụng sôi đi ngoài lỏng, có bọt, hay bụng sôi liên tục và xì hơi.
Bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Các nguyên nhân này được chia thành hai nhóm chính: nhóm nguyên nhân do bệnh lý và nhóm nguyên nhân ngoài bệnh lý.
Nguyên nhân do bệnh lý
1. Viêm dạ dày ruột
Viêm dạ dày ruột là tình trạng viêm nhiễm ở dạ dày và ruột, thường do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng gây ra. Tình trạng này còn được gọi là “cúm dạ dày”. Người mắc bệnh dễ gặp phải các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, nôn ói, sốt và đặc biệt là tiêu chảy.
Nguyên nhân chính của hiện tượng bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước trong viêm dạ dày ruột là do các tác nhân gây bệnh sản sinh độc tố, tác động lên lớp niêm mạc ruột. Những độc tố này làm rối loạn chức năng hấp thu nước và điện giải, khiến cơ thể mất nước nhanh chóng qua phân lỏng.
Các loại virus như norovirus, rotavirus, cùng với vi khuẩn như Salmonella, E. coli và ký sinh trùng như Giardia, đều có thể gây ra tình trạng này.
2. Ngộ độc thực phẩm
Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi ăn phải thực phẩm hoặc nước uống bị nhiễm khuẩn, virus hoặc độc tố. Các tác nhân phổ biến gây ngộ độc bao gồm vi khuẩn như Escherichia coli (E. coli) và Salmonella.
Khi bị ngộ độc thực phẩm, người bệnh thường xuất hiện các triệu chứng như bụng sôi, đi ngoài ra nước, đau bụng, buồn nôn, nôn ói, đau nhức cơ và cảm giác mệt mỏi toàn thân.
Các dấu hiệu này thường khởi phát sau vài giờ hoặc vài ngày, kể từ khi tiêu thụ thực phẩm nhiễm bẩn.
Đáng lưu ý, ngộ độc thực phẩm thường xảy ra ở những người đi du lịch đến các khu vực có điều kiện vệ sinh kém.Vì vậy, nếu bạn đang trong chuyến du lịch và nghi ngờ đã tiếp xúc với thực phẩm kém vệ sinh, hãy lưu ý đến khả năng ngộ độc thực phẩm.
3. Hội chứng ruột kích thích (IBS)
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn mãn tính ảnh hưởng đến đại tràng. Các triệu chứng thường gặp bao gồm bụng sôi, đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy, táo bón hoặc xen kẽ giữa tiêu chảy và táo bón.
Theo Viện Quốc gia về Bệnh Tiêu hóa, Tiểu đường và Thận Hoa Kỳ (NIDDK), IBS được xem là một rối loạn chức năng đường tiêu hóa, tức là không do tổn thương thực thể mà do sự rối loạn phối hợp giữa não và ruột.
IBS có thể xảy ra ở những người bị nhiễm khuẩn đường ruột, rối loạn tâm lý như trầm cảm, lo âu, hoặc các vấn đề về dung nạp thức ăn.
4. Viêm ruột mạn tính (IBD)
Viêm ruột mạn tính (IBD) là thuật ngữ chung chỉ hai bệnh lý gồm bệnh Crohn và viêm loét đại tràng. Cả hai tình trạng này đều gây viêm mạn tính đường tiêu hóa, dẫn đến nhiều triệu chứng rối loạn tiêu hóa kéo dài.
Người mắc IBD thường gặp các dấu hiệu như tiêu chảy dai dẳng, đau bụng, bụng sôi, đi ngoài ra máu, sụt cân và mệt mỏi.
5. Bệnh Crohn
Người mắc bệnh Crohn có thể gặp phải các triệu chứng bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước. Đây là một dạng viêm ruột mạn tính, chủ yếu ảnh hưởng đến ruột non và ruột già, nhưng cũng có thể xảy ra ở bất kỳ đoạn nào của đường tiêu hóa.
Ngoài ra, bệnh nhân có thể bị đau bụng, sụt cân, mất cảm giác thèm ăn, phân có lẫn máu và mệt mỏi. Các triệu chứng này có thể xuất hiện không đều, lúc nặng lúc nhẹ, và diễn tiến khó lường theo từng đợt bùng phát và thuyên giảm.
6. Viêm loét đại tràng
Viêm loét đại tràng là bệnh lý viêm mạn tính giới hạn ở đại tràng (ruột già). Khác với bệnh Crohn – các vùng viêm xen kẽ với mô lành – viêm loét đại tràng gây tổn thương liên tục, kéo dài trên bề mặt niêm mạc đại tràng.
Tuy nhiên, triệu chứng của viêm loét đại tràng thường khá giống với bệnh Crohn.
7. Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm
Một số trường hợp bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước có thể liên quan đến dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm. Đây là tình trạng cơ thể phản ứng bất thường với một số thành phần trong thức ăn. Điển hình như lactose (trong sữa) hoặc gluten (trong lúa mì, lúa mạch và lúa mạch đen).
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp kèm theo các triệu chứng khác như đau quặn bụng, đầy hơi, buồn nôn, nôn ói, khó tiêu, thậm chí mệt mỏi và giảm khả năng tập trung.
▷ Tìm hiểu thêm tình trạng đau bụng quặn từng cơn kèm tiêu chảy buồn nôn là bị gì?
Nguyên nhân ngoài bệnh lý
1. Thuốc kháng sinh
Một số loại thuốc kháng sinh có thể gây ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột. Kháng sinh giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Nhưng chúng cũng có thể làm mất cân bằng hệ vi khuẩn có lợi trong ruột. Từ đó dẫn đến các triệu chứng như bụng sôi, tiêu chảy, đầy hơi và khó chịu tiêu hóa.
Tình trạng tiêu chảy liên quan đến kháng sinh có thể xuất hiện trong quá trình điều trị hoặc ngay sau khi kết thúc liệu trình, với mức độ từ nhẹ đến nặng tùy từng trường hợp.
2. Stress và lo lắng
Stress và lo lắng có thể ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động bình thường của hệ tiêu hóa. Khi cơ thể căng thẳng, các hormone và chất dẫn truyền thần kinh được giải phóng vào đường ruột, làm thay đổi nhu động ruột, gây co thắt, rối loạn hấp thu và mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột.
Tình trạng này có thể dẫn đến nhiều triệu chứng tiêu hóa như bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước, đau quặn bụng, buồn nôn hoặc khó tiêu.
Cách xử trí khi bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước
Bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước không chỉ gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến mất nước và một số vấn đề nguy hiểm khác nếu không được xử trí đúng cách.
Tùy vào mức độ triệu chứng, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp tự chăm sóc tại nhà hoặc cần thăm khám y tế khi cần thiết. Dưới đây là những hướng dẫn cơ bản giúp bạn chủ động đối phó với tình trạng này.
Bù nước và chất điện giải
Nếu bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước kéo dài có thể dẫn đến mất nước và rối loạn điện giải, làm tăng nguy cơ mệt mỏi, choáng váng và suy giảm chức năng cơ thể.
Do đó, người bệnh nên uống nhiều nước lọc, nước canh trong hoặc các dung dịch điện giải có sẵn trên thị trường.
Trong trường hợp tiêu chảy nặng hoặc kéo dài, người bệnh nên bù nước theo hướng dẫn bác sĩ, tránh nguy cơ mất cân bằng điện giải nghiêm trọng.
Tránh thức ăn gây kích thích
Để kiểm soát tình trạng bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước, bạn nên tránh các thực phẩm có thể kéo dài hoặc làm trầm trọng thêm triệu chứng.
Một số loại thức ăn và đồ uống có thể kích thích đường tiêu hóa, gây tăng nhu động ruột, đầy hơi hoặc tiêu chảy, bao gồm:
- Caffeine (cà phê, trà đặc)
- Rượu bia
- Đồ ăn cay nóng
- Các loại đậu (như đậu nành, đậu xanh)
- Các sản phẩm từ sữa (đối với người không dung nạp lactose)
- Nước ngọt có gas
- Rau họ cải (bắp cải, súp lơ)
- Hành tây, kẹo cao su, thực phẩm chế biến sẵn.
Bụng sôi, đi ngoài lỏng uống thuốc gì?
Việc dùng thuốc có thể giúp cải thiện triệu chứng trong một số trường hợp. Tuy nhiên, lựa chọn thuốc cần phù hợp với nguyên nhân gây bệnh và tình trạng sức khỏe hiện tại.
Thuốc chống tiêu chảy (OTC)
Với những trường hợp tiêu chảy nhẹ, người bệnh có thể cân nhắc sử dụng các loại thuốc không kê đơn (OTC) như loperamide (Imodium) hoặc bismuth subsalicylate. Các thuốc này hoạt động bằng cách làm chậm nhu động ruột, từ đó giảm số lần đi tiêu.
Tuy nhiên, thuốc OTC chỉ giúp giảm triệu chứng tiêu chảy tạm thời, không điều trị nguyên nhân. Ngoài ra, một số loại thuốc chống tiêu chảy không phù hợp trong trường hợp nhiễm khuẩn hoặc ký sinh trùng.
Bạn cũng cần lưu ý nếu người bệnh là trẻ em, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc chống tiêu chảy nào, dù là thuốc OTC.
Thuốc kê theo đơn
Nếu tiêu chảy kéo dài, nặng hoặc liên quan đến nhiễm trùng hoặc bệnh lý nền, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc đặc hiệu theo nguyên nhân.
Việc sử dụng thuốc kê đơn cần tuân thủ đúng chỉ định và hướng dẫn của nhân viên y tế, tuyệt đối không tự ý mua thuốc điều trị.
Uống men vi sinh
Men vi sinh (probiotic) là những lợi khuẩn có vai trò hỗ trợ hệ tiêu hóa, giúp khôi phục sự cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Việc bổ sung men vi sinh thông qua thực phẩm lên men hoặc các sản phẩm bổ sung có thể giúp cải thiện tiêu hóa, rút ngắn thời gian tiêu chảy nhẹ.
Một số chủng men vi sinh hữu ích bao gồm:
- Lợi khuẩn Lactobacillus
- Lợi khuẩn Bifidobacterium
- Nấm men Saccharomyces boulardii, trong đó S. boulardii tác dụng chống tiêu chảy nổi bật.
Thực phẩm tự nhiên chứa men vi sinh như sữa chua, miso, kombucha, trái olive xanh và bánh mì men tự nhiên cũng là những lựa chọn hỗ trợ tốt.
Tuy nhiên, bạn cần thận trọng khi lựa chọn và sử dụng probiotic. Vì một số trường hợp có thể gặp tác dụng phụ nhẹ như đầy hơi hoặc khó chịu bụng.
Sử dụng men tiêu hóa
Men tiêu hóa là các enzyme tự nhiên giúp phân giải thức ăn thành các phân tử nhỏ hơn. Hỗ trợ quá trình hấp thu dưỡng chất hiệu quả hơn.
Khi cơ thể thiếu hụt hoặc sản xuất không đủ các enzyme này. Quá trình tiêu hóa có thể bị gián đoạn, gây ra các triệu chứng như bụng sôi liên tục, đầy hơi, tiêu chảy hoặc phân sống.
Theo Johns Hopkins Medicine, việc bổ sung men tiêu hóa có thể mang lại nhiều lợi ích cho hệ tiêu hóa, đặc biệt trong các trường hợp:
- Hỗ trợ tiêu hóa thức ăn
- Giảm đầy hơi, chướng bụng
- Hỗ trợ người gặp rối loạn tiêu hóa
Nếu bạn hoặc người thân thường xuyên gặp tình trạng bụng sôi liên tục và tiêu hóa kém. Việc lựa chọn một sản phẩm men tiêu hóa phù hợp có thể là giải pháp hỗ trợ đáng cân nhắc.
Tham khảo các sản phẩm men tiêu hóa được Mediphar USA sản xuất:
Chườm nóng, nghỉ ngơi
Để giảm cảm giác khó chịu ở bụng khi bị bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước, bạn có thể áp dụng phương pháp chườm nóng. Đặt một túi nước ấm hoặc miếng chườm nóng lên vùng bụng. Điều này giúp thư giãn cơ bụng, giảm đau và hạn chế co thắt ruột.
Bên cạnh đó, bạn hãy thư giãn và nghỉ ngơi hợp lý. Hệ tiêu hóa sẽ có điều kiện phục hồi tốt hơn, giúp làm dịu các triệu chứng nhanh chóng.
Mẹo chữa sôi bụng kèm đi ngoài lỏng dân gian
Sử dụng một số nguyên liệu, thảo mộc thiên nhiên có thể làm dịu triệu chứng bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước.
Tuy vậy, hiệu quả và độ an toàn có thể khác nhau tùy từng trường hợp. Bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi áp dụng.
Một số loại nguyên liệu bạn có thể sử dụng gồm:
- Gừng
- Trà hoa cúc
- Giấm táo
- Nghệ
- Quế
- Bạc hà
Bạn có thể pha các loại thảo mộc này với nước nóng để làm trà thảo dược và uống sau bữa ăn.
Khi nào đến gặp bác sĩ?
Trong phần lớn trường hợp, tình trạng bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước có thể thuyên giảm sau vài ngày chăm sóc tại nhà.
Tuy nhiên, người bệnh cần chú ý một số dấu hiệu cảnh báo và đến ngay cơ sở y tế gần nhất khi gặp những trường hợp sau:
Triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nặng hơn
Nếu tiêu chảy và bụng sôi kéo dài quá 4 ngày hoặc trở nên nghiêm trọng, cần đi khám để xác định nguyên nhân và được điều trị kịp thời.
Người bệnh có các dấu hiệu nguy hiểm
Một số triệu chứng nguy hiểm bao gồm:
- Đau bụng dữ dội
- Tiêu chảy ra máu hoặc có chất nhầy
- Sốt cao trên 38,5°C
- Buồn nôn hoặc nôn liên tục
- Mệt mỏi kiệt sức.
Dấu hiệu mất nước
Tình trạng mất nước có thể xảy ra nhanh chóng khi tiêu chảy nặng, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi và người có bệnh lý nền.
Các dấu hiệu cảnh báo mất nước bao gồm khát nhiều, khô miệng, tiểu ít, choáng váng hoặc hoa mắt khi đứng dậy.
Tiền sử du lịch hoặc nghi ngờ ngộ độc thực phẩm
Nếu các triệu chứng xuất hiện sau chuyến đi đến vùng có nguy cơ cao, hoặc sau khi ăn uống nghi ngờ nhiễm bẩn, bạn hãy đến thăm khám để được đánh giá và điều trị phù hợp.
Người bệnh là trẻ nhỏ
Ba mẹ hãy đưa bé đi khám bác sĩ ngay nếu bé bị tiêu chảy và thuộc một trong các trường hợp sau:
- Bé dưới 6 tháng tuổi hoặc nặng dưới 8kg.
- Bé sinh non hoặc có tiền sử bệnh lý mạn tính, vấn đề sức khỏe kéo dài.
Nên làm gì để cải thiện tình trạng bụng sôi liên tục và tiêu chảy?
Bên cạnh việc làm giảm triệu chứng, thay đổi thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống hợp lý có thể hỗ trợ rút ngắn thời gian hồi phục, đồng thời giảm nguy cơ gặp phải tình trạng bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước.
Thực hiện chế độ ăn uống phù hợp
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện hoạt động tiêu hóa và hạn chế các triệu chứng khó chịu. Một số lưu ý quan trọng gồm:
- Hạn chế thực phẩm nhiều đường, rượu và đồ ăn có tính axit: Các loại thực phẩm và đồ uống chứa nhiều đường (như fructose, sorbitol), rượu bia, trái cây họ cam quýt, cà phê.
- Tránh thực phẩm sinh nhiều khí: như đậu, nước uống có gas, bắp cải, súp lơ, hành tây, tỏi, thức ăn chiên xào.
- Phát hiện và tránh thực phẩm gây chứng không dung nạp: Những người không dung nạp lactose, fructose hoặc gluten có nguy cơ cao gặp tình trạng bụng sôi và tiêu chảy sau khi ăn phải thực phẩm chứa các thành phần này.
Giảm stress
Hoạt động của hệ tiêu hóa có xu hướng gia tăng trong những tình huống căng thẳng như phỏng vấn xin việc, thuyết trình hoặc làm bài kiểm tra, bất kể dạ dày đang no hay đói..
Vì vậy, việc quản lý tốt stress bằng cách thực hành thở sâu, thiền định, yoga hoặc đi bộ nhẹ nhàng có thể hỗ trợ làm dịu hệ tiêu hóa và cải thiện các triệu chứng.
Kiểm soát các bệnh lý
Như đã đề cập ở trên, bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tiêu hóa tiềm ẩn như nhiễm trùng đường ruột, tắc ruột hoặc rối loạn chức năng tiêu hóa.
Nếu tình trạng bụng sôi kèm theo các triệu chứng đáng lo ngại như đau bụng dữ dội, tiêu chảy kéo dài, sốt cao, hoặc sút cân bất thường. Người bệnh cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp.
Kết luận
Bụng sôi liên tục và đi ngoài ra nước có thể được cải thiện bằng chế độ ăn uống phù hợp, nghỉ ngơi, giảm stress và sử dụng thêm các sản phẩm hỗ trợ tiêu hóa khi cần thiết. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc nặng hơn, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ để được thăm khám và tư vấn kịp thời nhé.
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/stomach-gurgling-and-diarrhea
- https://www.healthcentral.com/digestive-health/gurgling-and-diarrhea
- https://www.cdc.gov/yellow-book/hcp/preparing-international-travelers/travelers-diarrhea.html
- https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/irritable-bowel-syndrome/symptoms-causes
- https://www.cdc.gov/inflammatory-bowel-disease/about/?CDC_AAref_Val=https://www.cdc.gov/ibd/what-is-IBD.htm
- https://www.healthline.com/health/abdominal-sounds#treatment
- https://www.healthline.com/health/foods-that-cause-gas
- https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/diarrhea/all-content#s4
- https://www.healthline.com/health/digestive-health/most-effective-diarrhea-remedies#otc-medications
- https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1756283X10373814
- https://journals.lww.com/jcge/Abstract/2011/11001/Probiotics_for_Prevention_and_Treatment_of.12.aspx
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/why-does-my-stomach-make-noise-after-i-eat#treatment
- https://www.siloamhospitals.com/en/informasi-siloam/artikel/8-recommended-natural-remedies-for-diarrhea-safe-effective
- https://www.healthdirect.gov.au/diarrhoea-in-children#doctor
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/319901#how-to-stop-stomach-growling
- https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/digestive-enzymes-and-digestive-enzyme-supplements
Dược sĩ Phạm Cao Hà
Đã kiểm duyệt nội dung
Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.
Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.
