7 bệnh về đường tiêu hóa thường gặp và biện pháp phòng tránh, điều trị

Bệnh về đường tiêu hóa thường gặp đang ngày càng trở nên phổ biến do chế độ ăn uống và sinh hoạt không khoa học. Theo thống kê, gần 1/5 dân số bị ảnh hưởng bởi một loại bệnh tiêu hóa nào đó, làm cản trở quá trình phân giải thức ăn thành chất dinh dưỡng cần thiết cho năng lượng, sự phát triển và phục hồi tế bào. Trong bài viết này, Mediphar USA sẽ tổng hợp 7 bệnh tiêu hóa phổ biến nhất, kèm theo triệu chứng và các biện pháp phòng tránh, điều trị hiệu quả giúp bạn có thể cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa.

Bệnh tiêu hóa là gì?

Bệnh tiêu hóa là một nhóm các bệnh lý xảy ra khi hệ thống tiêu hóa không hoạt động bình thường. Các chuyên gia y tế chia chúng thành hai loại chính:

• Rối loạn tiêu hóa hữu cơ: Xuất hiện khi có bất thường về cấu trúc trong hệ tiêu hóa, khiến nó không thể hoạt động đúng cách.
• Rối loạn tiêu hóa chức năng: Đường tiêu hóa có vẻ bình thường về mặt cấu trúc nhưng vẫn không hoạt động tốt.

Một số bệnh về đường tiêu hóa thường gặp

Một số vấn đề tiêu hóa phổ biến bao gồm GERD (trào ngược dạ dày thực quản), viêm loét dạ dày – tá tràng, bệnh Crohn, hội chứng ruột kích thích (IBS), viêm túi thừa, ung thư đại trực tràng và bệnh Celiac.

Mặc dù một số vấn đề chỉ kéo dài trong thời gian ngắn, những bệnh lý khác lại mang tính mãn tính (kéo dài hoặc tái phát thường xuyên). Các triệu chứng chung có thể bao gồm:

• Đầy hơi
• Táo bón
• Tiêu chảy
• Đầy bụng, xì hơi
• Đau bụng
• Co thắt dạ dày (chuột rút)

Dưới đây là thông tin chi tiết về 7 bệnh tiêu hóa thường gặp mà Mediphar USA đã tổng hợp lại:

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

GERD hay bệnh trào ngược dạ dày thực quản, ảnh hưởng đến khoảng 20% dân số Hoa Kỳ (và cũng rất phổ biến trên toàn cầu). Mặc dù thỉnh thoảng bị trào ngược axit là bình thường, nhưng nếu các triệu chứng ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày hoặc xảy ra ít nhất hai lần mỗi tuần, đó có thể là dấu hiệu của GERD.

Đây là một tình trạng tiêu hóa mãn tính ảnh hưởng đến khoảng 20% người Mỹ (và cũng rất phổ biến toàn cầu). Hãy đi khám nếu bạn bị ợ nóng dai dẳng, hôi miệng, mòn răng không rõ nguyên nhân, buồn nôn, đau ngực hoặc vùng bụng trên, khó nuốt hoặc khó thở.

Hầu hết mọi người thấy nhẹ nhõm khi tránh các loại thực phẩm và đồ uống gây kích ứng, hoặc dùng thuốc kháng axit không kê đơn hay các loại thuốc khác giúp giảm sản xuất axit dạ dày và viêm thực quản. Thay đổi lối sống như kê cao đầu giường, không nằm ngay sau khi ăn và bỏ hút thuốc cũng có thể hữu ích. Tuy nhiên, một số trường hợp GERD cần điều trị mạnh hơn, như thuốc chặn axit kê đơn hoặc thậm chí phẫu thuật.

Viêm loét dạ dày – tá tràng

Nếu bạn đang cảm thấy cơn đau rát và khó tiêu liên quan đến loét dạ dày – tá tràng, bạn không đơn độc. Khoảng 10% người trưởng thành trải qua tình trạng loét vào một thời điểm nào đó trong đời.

Loét là những vết thương hở trên niêm mạc cơ quan tiêu hóa, gây ra bởi tình trạng viêm, và trong nhiều trường hợp, nguyên nhân bắt nguồn từ một loại vi khuẩn (thường là Helicobacter pylori).

• Triệu chứng: Đau rát, khó tiêu, buồn nôn, đầy hơi, nôn mửa, chán ăn.
• Cách điều trị: Dùng thuốc kháng axit, kháng sinh (nếu do vi khuẩn Helicobacter pylori), kết hợp thay đổi chế độ ăn uống.

▷ Xem thêm về rối loạn tiêu hóa

Bệnh Crohn

Bệnh Crohn là một loại bệnh viêm ruột (IBD) gây viêm các mô trong đường tiêu hóa của bạn, có thể dẫn đến đau bụng, tiêu chảy mãn tính, kiệt sức, sụt cân và suy dinh dưỡng.

Tình trạng viêm do bệnh Crohn gây ra có thể liên quan đến các khu vực khác nhau của đường tiêu hóa ở những người khác nhau, phổ biến nhất là ruột non. Viêm này thường lan sâu vào các lớp của thành ruột.

• Triệu chứng: Đau bụng, tiêu chảy mãn tính, mệt mỏi, sút cân, suy dinh dưỡng.
• Cách điều trị: Dùng thuốc chống viêm, thay đổi chế độ ăn, và trong một số trường hợp cần phẫu thuật.

Hội chứng ruột kích thích (IBS)

Thường phát triển ở người lớn trên 40 tuổi, IBS là một tình trạng sức khỏe phổ biến ảnh hưởng đến dạ dày và ruột già (đường tiêu hóa) trong nhiều ngày, tuần hoặc tháng liên tục. Nhìn chung, tình trạng này có xu hướng ảnh hưởng đến phụ nữ thường xuyên gấp đôi nam giới và có thể di truyền trong gia đình.

Nguyên nhân chính xác của IBS vẫn chưa được xác định, nhưng các nghiên cứu gần đây cho thấy nó dường như liên quan đến sự nhạy cảm quá mức của các dây thần kinh trong ruột.

Không nên nhầm lẫn với bệnh viêm ruột (IBD) nghiêm trọng hơn, IBS thường không gây ra các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng. Tuy nhiên, nó có thể dẫn đến các triệu chứng khó chịu hàng ngày như đầy hơi, xì hơi, co thắt, đau bụng, táo bón và tiêu chảy, cản trở bạn tham gia các hoạt động yêu thích.

• Triệu chứng: Đầy hơi, đau quặn bụng, táo bón, tiêu chảy.
• Cách điều trị: Điều chỉnh chế độ ăn (tăng chất xơ), giảm căng thẳng, dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Viêm túi thừa (Diverticulitis)

Viêm túi thừa là một bệnh nghiêm trọng liên quan đến tình trạng viêm các túi nhỏ gọi là túi thừa (diverticula) phát triển dọc theo thành ruột, gây đau bụng dữ dội.

• Biến chứng: Viêm túi thừa đôi khi có thể dẫn đến việc bệnh nhân cần phải làm hậu môn nhân tạo sau phẫu thuật để điều trị bệnh.
• Điều trị: Mục tiêu điều trị viêm túi thừa là ngăn ngừa biến chứng. Ban đầu, bác sĩ sẽ khuyến khích thay đổi lối sống như chế độ ăn nhiều chất xơ, tập thể dục và uống nhiều nước hơn. Các phương pháp điều trị cụ thể có thể bao gồm nghỉ ngơi tại giường, chế độ ăn lỏng, chế độ ăn ít chất xơ (trong giai đoạn cấp), thuốc men, và phẫu thuật.

Ung thư trực tràng

Ung thư đại trực tràng bao gồm ung thư ruột kết hoặc trực tràng. Đây là nguyên nhân gây tử vong do ung thư đứng hàng thứ hai tại Hoa Kỳ (và là một trong những loại ung thư phổ biến toàn cầu), và ngày càng có nhiều người được chẩn đoán ở độ tuổi trẻ hơn. Tầm soát là rất quan trọng, đặc biệt nếu bạn có các yếu tố nguy cơ nhất định.

Triệu chứng có thể bao gồm:

• Thiếu máu
• Đau quặn bụng
• Đầy hơi
• Máu trong phân hoặc trên giấy vệ sinh sau khi đi tiêu
• Thay đổi thói quen đi tiêu (táo bón, tiêu chảy kéo dài)
• Đau lưng dưới
• Mệt mỏi không rõ nguyên nhân
• Sụt cân không rõ nguyên nhân
• Cảm giác muốn đi tiêu liên tục dù không cần thiết

Tiên lượng & Điều trị: Nếu được chẩn đoán sớm, ung thư đại trực tràng có tỷ lệ sống sót sau 5 năm khoảng 90%. Điều trị chính là phẫu thuật, mặc dù hóa trị thường được sử dụng cho ung thư đại tràng giai đoạn tiến triển. Các phương pháp khác bao gồm xạ trị, liệu pháp miễn dịch và liệu pháp nhắm trúng đích.

Bệnh Celiac

Bệnh Celiac là một bệnh tự miễn, trong đó việc ăn gluten (protein có trong lúa mì, lúa mạch đen và lúa mạch) kích hoạt phản ứng miễn dịch trong cơ thể tấn công ruột non. Nó làm hỏng các nhung mao – những cấu trúc giống như sợi lông nhỏ lót trong ruột non – vốn giúp cơ thể hấp thụ vitamin, khoáng chất và các chất dinh dưỡng khác một cách hiệu quả.

Theo Tổ chức Bệnh Celiac, hàng triệu người trên thế giới có thể mắc bệnh Celiac mà không được chẩn đoán và có nguy cơ bị các biến chứng sức khỏe lâu dài.

• Triệu chứng: Đầy hơi, đau bụng, sút cân, thiếu máu, vấn đề sinh sản.
• Cách điều trị: Loại bỏ hoàn toàn gluten khỏi chế độ ăn để kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

Tin tốt là bệnh Celiac có thể được kiểm soát thành công bằng cách áp dụng chế độ ăn hoàn toàn không chứa gluten. Nhờ nhận thức ngày càng tăng về gluten và sự sẵn có của các sản phẩm không chứa gluten, việc này trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Bệnh nhân loại bỏ gluten khỏi chế độ ăn có thể hết triệu chứng và các lần nội soi kiểm tra sau đó thường không còn thấy bằng chứng tổn thương ruột non.

Kết luận

Như bạn thấy, có rất nhiều tình trạng có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và các triệu chứng của chúng thường chồng chéo lên nhau. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường là rất quan trọng, nhưng việc tự chẩn đoán có thể dẫn đến sai lầm.

Nếu bạn nghi ngờ mình mắc phải bất kỳ vấn đề tiêu hóa nào được đề cập ở trên, Mediphar USA khuyên bạn hãy đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. Chỉ có chuyên gia y tế mới có thể đưa ra chẩn đoán chính xác thông qua thăm khám và các xét nghiệm cần thiết, từ đó đề xuất phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả nhất cho tình trạng cụ thể của bạn. Đừng trì hoãn việc chăm sóc sức khỏe tiêu hóa của mình!

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả