Tiêu Hóa
Gan – Mật
Xương Khớp
Hô Hấp
Vitamin & Khoáng Chất
Tăng Sức Đề Kháng
Sắc Đẹp
Thần Kinh
Sinh lý – Nội Tiết Tố
Mắt
Vật Tư Y TếBạn đã bao giờ rơi vào trường hợp đột ngột sụt cân không rõ nguyên nhân, dù không ăn kiêng hay tập luyện quá sức? Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, từ rối loạn chuyển hóa đến bệnh lý nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm và hiểu rõ tình trạng này sẽ giúp bạn có hướng xử trí kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm. Hãy cùng Mediphar USA tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân, cách chẩn đoán và thời điểm cần thăm khám trong bài viết dưới đây.
Thế nào là sụt cân không rõ nguyên nhân?
Sụt cân không rõ nguyên nhân là tình trạng cơ thể giảm cân đáng kể dù bạn không áp dụng chế độ ăn kiêng, không thay đổi khẩu phần hay tăng cường vận động.
Thông thường, cân nặng của người bình thường có thể dao động nhẹ khoảng 2,2kg do ăn uống hoặc sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu bạn mất hơn 5% trọng lượng cơ thể hoặc từ 4,5 kg trở lên trong vòng 6-12 tháng mà không có chủ đích, đây được xem là bất thường. [1]
Khác với giảm cân có kế hoạch nhờ ăn kiêng hay tập luyện, việc sụt cân ngoài ý muốn thường diễn ra âm thầm, khiến người bệnh khó giải thích nguyên do.
Điều đáng lo là tình trạng này có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Các bệnh thường tiến triển nặng dần theo thời gian, phát hiện muộn sẽ khó điều trị hơn. Vì vậy, khi cân nặng sụt bất thường, bạn cần theo dõi và thăm khám sớm để được chẩn đoán chính xác. [1]
Dấu hiệu sụt cân không rõ nguyên nhân đi kèm cần lưu ý
Khi bị sụt cân không rõ nguyên nhân, bạn hãy chú ý thêm những biểu hiện khác của cơ thể. Các triệu chứng đi kèm (nếu có) sẽ giúp nhận diện sớm và chính xác hơn nguyên nhân tình trạng giảm cân không nguyên nhân của bạn:
- Triệu chứng toàn thân: Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, sốt nhẹ, chóng mặt, đau đầu, nổi hạch hoặc xuất hiện khối u bất thường,…
- Triệu chứng tiêu hóa: Đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, táo bón kéo dài, thay đổi thói quen đi tiêu,…
- Triệu chứng nội tiết – chuyển hóa: Tim đập nhanh, run rẩy, yếu cơ, khó ngủ, hạ huyết áp, thay đổi tâm trạng,…
Nếu sụt cân xảy ra kèm một hay nhiều dấu hiệu trên, đây có thể là cảnh báo quan trọng cho thấy cơ thể đang gặp vấn đề nghiêm trọng. Lúc này, bạn cần liên hệ bác sĩ để được thăm khám chính xác hơn. [2]
Những bệnh lý thường gặp dẫn đến sụt cân không rõ nguyên nhân
Mediphar USA đã tổng hợp một số bệnh lý và tình trạng sức khỏe có thể dẫn đến sụt cân bất thường từ các nguồn thông tin uy tín y tế trên thế giới. Việc nhận biết những nguyên nhân này sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc theo dõi và thăm khám kịp thời:
Rối loạn tiêu hóa
Các bệnh rối loạn tiêu hóa như viêm ruột, bệnh Celiac hay hội chứng ruột kích thích (IBS),… đều ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dinh dưỡng của người bệnh, từ đó dẫn đến tình trạng sụt cân bất thường.
Khi mắc các bệnh này, người bệnh thường gặp thêm các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, táo bón hoặc đầy hơi. [2] [3]
Rối loạn tuyến giáp, cường giáp
Rối loạn tuyến giáp, cường giáp có thể khiến tuyến giáp hoạt động quá mức. Từ đó, cơ thể sẽ đốt năng lượng (calories) nhanh hơn bình thường, khiến cân nặng giảm dù người bệnh vẫn ăn uống tốt.
Các dấu hiệu đi kèm thường thấy là: Mệt mỏi, run tay, tim đập nhanh, khó ngủ, dễ cáu gắt,…[2] [3]
Sức khỏe tâm thần
Nếu sụt cân không rõ nguyên nhân kèm theo các dấu hiệu như mệt mỏi, thay đổi thói quen ngủ nghỉ, bồn chồn, khó tập trung, mất động lực trong sinh hoạt, làm việc hằng ngày,… thì có thể bạn đang gặp các vấn đề về sức khỏe tinh thần.
Các bệnh lý như trầm cảm, lo âu, rối loạn ăn uống,… đều có thể làm giảm cảm giác thèm ăn, kéo theo giảm số cân nặng. [2] [3]
Các bệnh ung thư
Một trong những nguyên nhân khiến người sụt cân không lý do lo sợ nhất chính là bệnh lý ung thư.
Thực tế, nhiều loại ung thư có thể gây giảm cân sớm do cơ thể tiêu hao nhiều năng lượng và rối loạn hormone kiểm soát cảm giác thèm ăn. Ngoài sụt cân, người bệnh có thể gặp thêm các dấu hiệu như mệt mỏi kéo dài, nổi hạch hoặc khối u bất thường, sốt nhẹ, đau đầu,…
Tuy vậy, những triệu chứng này không đồng nghĩa chắc chắn là ung thư. Để biết chính xác nguyên nhân, bạn vẫn cần được thăm khám và tư vấn trực tiếp bởi bác sĩ. Hãy giữ tinh thần thoải mái, tránh lo lắng quá mức gây ảnh hưởng đến sức khỏe. [2] [3]
Bệnh tự miễn và viêm mạn tính
Các bệnh tự miễn và tình trạng viêm mạn tính (viêm khớp dạng thấp, Addison,…) cũng có thể dẫn đến sụt cân ngoài ý muốn.
Viêm khớp dạng thấp khiến cơ thể luôn trong trạng thái viêm, tiêu hao nhiều năng lượng hơn bình thường, đồng thời gây đau nhức làm người bệnh ít vận động, từ đó dễ mất cơ và giảm cân. [2]
Trong khi đó, bệnh Addison khiến tuyến thượng thận không sản xuất đủ hormone cortisol có vai trò điều hòa chuyển hóa và kiểm soát cảm giác thèm ăn. Thiếu cortisol khiến người bệnh chán ăn, buồn nôn, dẫn đến tình trạng sụt cân bất thường. [2]
Mất cơ
Khi cơ bắp dần teo đi (do ít vận động, do tuổi tác hay một số bệnh lý thần kinh) thì cân nặng cũng có thể giảm theo. Người bệnh thường cảm thấy yếu sức, khó khăn hơn trong các hoạt động hằng ngày. [2]
Các bệnh lý khác
Ngoài những nguyên nhân kể trên, một số bệnh như tiểu đường type 1, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), suy tim, lao hay HIV cũng có thể khiến cân nặng giảm đi. Điểm chung là chúng thường làm người bệnh chán ăn hoặc khiến cơ thể phải tiêu hao nhiều năng lượng hơn bình thường. [3]
Chẩn đoán và điều trị sụt cân không rõ nguyên nhân như thế nào?
Chẩn đoán
Để tìm ra nguyên nhân gây sụt cân, bác sĩ sẽ hỏi kỹ về triệu chứng, tiền sử bệnh và thói quen sinh hoạt của người bệnh. Ngoài ra, bệnh nhân có thể được chỉ định thực hiện một số thủ thuật / xét nghiệm sau:
- Khám lâm sàng tổng quát;
- Xét nghiệm máu (công thức máu, đường huyết, chức năng gan thận);
- Xét nghiệm nước tiểu;
- Chẩn đoán hình ảnh (siêu âm, CT, X-quang,…);
- Sàng lọc các bệnh lý, nhiễm trùng hoặc rối loạn tâm thần (như trầm cảm).
Kết quả từ những thủ thuật này sẽ giúp bác sĩ kết luận nguyên nhân chính xác hơn và đưa ra hướng điều trị phù hợp.
Điều trị
Việc điều trị sụt cân không rõ nguyên nhân sẽ phụ thuộc vào căn nguyên cụ thể. Ví dụ, nếu nguyên nhân đến từ bệnh lý tiêu hóa, người bệnh sẽ được kê thuốc điều trị; trường hợp do tâm lý, bệnh nhân có thể cần thăm khám thêm với chuyên gia tâm lý – tâm thần.
Lưu ý, không nên tự ý điều trị tại nhà khi sụt cân không chủ đích. Hãy đi khám để xác định chính xác nguyên nhân, khi đó việc điều trị mới thực sự hiệu quả và an toàn cho sức khỏe.
Khi nào cần đi khám và nên khám ở đâu?
Ngay khi phát hiện tình trạng giảm cân không nguyên nhân, bạn nên đi thăm khám sớm [2]. Đặc biệt, hãy khám ngay nếu cân nặng giảm hơn 5% trong 6 – 12 tháng hoặc kèm các triệu chứng như mệt mỏi, đau bụng, sốt nhẹ, nổi hạch,…[3]
Bạn có thể liên hệ các bệnh viện hoặc phòng khám để được tư vấn và thăm khám tại các chuyên khoa phù hợp, thường là khoa Nội tiết, Tiêu hóa, Dinh dưỡng và Ung bướu.
Xem thêm Danh sách 8 bệnh viện khám tiêu hóa tốt tại TPHCM
Phòng ngừa tình trạng sụt cân bất thường
Để tránh tình trạng giảm cân ngoài ý muốn, bạn nên:
- Khám sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn trước khi ảnh hưởng đến cân nặng.
- Đảm bảo chế độ ăn cân bằng, đủ các nhóm dinh dưỡng, giúp cơ thể khỏe mạnh và duy trì cân nặng ổn định.
- Luyện tập thể dục, thể thao vừa sức, hỗ trợ tăng cường cơ bắp, giúp cơ thể trao đổi chất tốt hơn.
- Tuân thủ điều trị và theo dõi sức khỏe đều đặn nếu có bệnh nền như đái tháo đường, tim mạch, viêm khớp,…để hạn chế tình trạng sụt cân bất thường.
Những thói quen đơn giản này không chỉ giúp duy trì cân nặng mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể, giúp bạn yên tâm hơn trong cuộc sống hàng ngày.
Những câu hỏi thường gặp về tình trạng sụt cân không rõ nguyên nhân
Sút cân nhanh cần khám gì?
Nếu cân nặng giảm nhanh mà không rõ lý do, bạn nên đi khám tổng quát hoặc tại các chuyên khoa Nội tiết, Tiêu hóa, Dinh dưỡng, Ung bướu.
Hoặc bạn có thể liên hệ trực tiếp bệnh viện / phòng khám để được nhân viên tư vấn khoa khám phù hợp nhé!
Thiếu máu có bị sụt cân không?
Thiếu máu, đặc biệt là thiếu sắt có thể khiến người bệnh mệt mỏi, chán ăn, từ đó dẫn đến sụt cân ngoài ý muốn. Một số bệnh nhân thiếu máu còn thấy thay đổi vị giác khiến ăn uống kém ngon miệng hơn. [4]
Tuy nhiên, để biết chắc chắn nguyên nhân và mức độ ảnh hưởng của thiếu máu, bạn cần liên hệ bác sĩ để được thăm khám cụ thể.
Sụt cân không rõ nguyên nhân có nguy hiểm không?
Mức độ nguy hiểm của việc sụt cân tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra nó.
Như đã thông tin trong bài viết, việc sụt cân ngoài ý muốn có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tiềm ẩn, như rối loạn chuyển hóa, bệnh tiêu hóa, bệnh ung thư, bệnh tự miễn, viêm khớp,…
Vì vậy, ngay khi phát hiện cân nặng giảm không lý do, bạn nên thăm khám sớm để xác định nguyên nhân kịp thời và điều trị hiệu quả, hạn chế các biến chứng nguy hiểm.
Kết luận
Sụt cân không rõ nguyên nhân là dấu hiệu cơ thể cần được quan tâm, vì nó có thể liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Việc theo dõi cân nặng, nhận biết các triệu chứng đi kèm và đi khám kịp thời tại các chuyên khoa phù hợp sẽ giúp bạn phát hiện sớm nguyên nhân và có hướng điều trị hiệu quả. Hãy duy trì thói quen ăn uống đầy đủ, tập luyện điều độ và khám sức khỏe định kỳ để bảo vệ cơ thể và yên tâm hơn về sức khỏe của chính mình.
Nguồn tham khảo:
- Unexplained Weight Loss: Causes & Testing | Cleveland Clinic
- Unexplained weight loss: Causes and when to see a doctor | MedicalNewsToday
- Unexplained Weight Loss: Causes and Treatment Options | Healthline
- Does Anemia Cause Weight Loss or Weight Gain? | Healthline
Dược sĩ Phạm Cao Hà
Đã kiểm duyệt nội dung
Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.
Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.
⚠️Miễn trừ trách nhiệm: Thông tin trên website Mediphar USA chỉ mang tính chất tham khảo; không được xem là tư vấn y khoa và không nhằm mục đích thay thế cho tư vấn, chẩn đoán hoặc điều trị từ nhân viên y tế. Vui lòng liên hệ với bác sĩ, dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để được tư vấn cụ thể.