12 cách chăm sóc mắt khỏe mạnh, sáng ngời mỗi ngày

Trong thời đại kỹ thuật số, đôi mắt của chúng ta phải làm việc cường độ cao mỗi ngày từ tiếp xúc liên tục với màn hình máy tính, điện thoại cho đến việc thức khuya, căng thẳng thị lực. Tình trạng mỏi mắt, khô rát, mờ nhòe hay thị lực suy giảm ngày càng phổ biến ở cả người trẻ và lớn tuổi. Để bảo vệ đôi mắt sáng khỏe, việc chăm sóc mắt đúng cách mỗi ngày là điều vô cùng quan trọng.

Bài viết sau đây, Mediphar USA sẽ gợi ý 12 cách chăm sóc mắt đơn giản nhưng hiệu quả, giúp bạn duy trì thị lực tốt, hạn chế tổn thương võng mạc và nuôi dưỡng đôi mắt sáng ngời theo thời gian. Đặc biệt phù hợp với những ai thường xuyên làm việc trước màn hình hoặc có nguy cơ mắc các bệnh lý về mắt.

1. Chế độ ăn uống dinh dưỡng cho mắt

Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), chế độ ăn đóng vai trò cốt lõi trong việc nuôi dưỡng mắt. Các dưỡng chất như omega-3, vitamin A, vitamin C, vitamin E, lutein, zeaxanthin, kẽm đều có tác dụng bảo vệ võng mạc, ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể, khô mắt và hỗ trợ thị lực rõ nét. Dưới đây là một số thực phẩm nên bổ sung vào chế độ ăn uống hàng ngày:

• Cá béo (cá hồi, cá thu, cá ngừ…)
• Rau xanh đậm (cải bó xôi, cải xoăn, bông cải xanh)
• Cà rốt, trứng, các loại hạt (óc chó, hạt chia, đậu lăng…)
• Trái cây màu vàng, cam như cam, bưởi, xoài
• Tránh thực phẩm chứa nhiều đường tinh luyện và chất béo bão hòa.

Xem thêm thông tin ăn gì bổ mắt?

2. Tập yoga và thể dục cho mắt

Tập yoga cho mắt không chỉ đơn thuần là những động tác thư giãn, mà còn được các bác sĩ nhãn khoa đánh giá là cách giúp mắt hoạt động hiệu quả hơn cả về mặt cơ học lẫn thị giác. 

Theo bác sĩ phẫu thuật mắt Dr. Keki Mehta, các bài tập mắt giúp tăng cường cơ mắt, cải thiện khả năng phối hợp giữa hai mắt và từ đó tăng độ chính xác khi truyền tín hiệu hình ảnh lên não. Dù không thay thế hoàn toàn kính thuốc, việc tập luyện đều đặn có thể giúp mắt bớt mỏi, duy trì cảm giác tươi tỉnh và giảm tình trạng mắt khô, nhức vào cuối ngày.

Thực hiện một số bài tập yoga mắt đơn giản như massage mắt, đảo mắt, nhìn xa – gần hoặc palming có thể giúp thư giãn cơ mắt, giảm căng thẳng thị giác và cải thiện cảm giác thoải mái khi làm việc lâu với thiết bị số.

3. Ngủ đủ giấc, uống đủ nước giúp thư giãn thị lực

Thiếu ngủ kéo dài có thể gây ra các triệu chứng như mỏi mắt, khô mắt, nhìn mờ, giật mí mắt, thậm chí tăng nguy cơ mắc glôcôm và cận thị tiến triển. Vì thế, ngủ đủ giấc là cách đơn giản nhất giúp mắt được giải độc, cấp oxy và dưỡng chất, giúp phục hồi các tế bào tổn thương và duy trì chức năng thị lực. 

Hãy ngủ từ 7–8 tiếng mỗi đêm, duy trì phòng ngủ mát, tối và yên tĩnh, đồng thời tránh thiết bị điện tử trước khi đi ngủ để mắt được nghỉ ngơi đúng cách.

Bên cạnh đó, việc bổ sung nước đều đặn trong ngày giúp duy trì độ ẩm tự nhiên, cải thiện tình trạng khô và mỏi mắt rõ rệt. Tuy nhiên, không nên uống quá nhiều nước ngay trước khi ngủ để tránh tình trạng sưng mắt vào buổi sáng.

4. Đeo kính râm bảo vệ mắt khi ra ngoài

Tia cực tím (UV) là nguyên nhân hàng đầu gây đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng, ung thư mí mắt, mộng thịt và bỏng giác mạc. Theo Học viện Nhãn khoa Hoa Kỳ (AAO), tiếp xúc lâu dài với tia UV có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến giác mạc, thủy tinh thể và võng mạc. Vì vậy, đeo kính râm là cách quan trọng để bảo vệ mắt khỏi tia UV.

Khi chọn mua kính râm để bảo vệ mắt, bạn nên kiểm tra kỹ thông tin về bộ lọc ống kính và khả năng chống tia UV do nhà sản xuất cung cấp. Theo chuyên gia nhãn khoa Kyla Black BSC (Hons) MCoptom, trưởng phòng Dịch vụ & năng lực chuyên nghiệp của doanh nghiệp kính mắt Boots Opticians ở Nottingham (Anh), kính râm chuyên dụng thường được phân loại theo mức độ lọc ánh sáng từ cấp 0 đến 4.

• Loại 0 có mắt kính trong hoặc rất nhạt, chỉ bảo vệ tối thiểu.
• Loại 1–3 phù hợp cho các hoạt động thường ngày và an toàn khi lái xe.
• Loại 4 là kính siêu tối, chỉ nên dùng trong điều kiện nắng gắt như đi biển, leo núi, và không phù hợp để sử dụng khi lái xe vì làm giảm tầm nhìn.

Ngoài ra, bạn nên chọn kính có ghi rõ khả năng chống tia UV 100% hoặc UV400, đây là mức bảo vệ tối ưu cho mắt khỏi các tia gây hại từ mặt trời.

5. Sử dụng kính bảo hộ khi hoạt động

Kính bảo hộ là thiết bị quan trọng giúp bảo vệ mắt khỏi các chấn thương tiềm ẩn trong sinh hoạt, lao động hoặc chơi thể thao. Chúng giúp ngăn ngừa tổn thương do hóa chất, bụi, mảnh vỡ, tia UV, ánh sáng mạnh hoặc các vật thể bay bất ngờ. Các tổn thương nếu không được phòng tránh có thể gây trầy xước giác mạc, bỏng mắt hoặc giảm thị lực vĩnh viễn.

Theo AAO, tùy vào từng hoạt động, bạn cần lựa chọn loại kính bảo hộ phù hợp như sau:

• Tại nhà hoặc nơi làm việc: Dùng kính có nhãn ANSI Z87.1, đạt tiêu chuẩn an toàn Hoa Kỳ.
• Làm việc với hàn, hóa chất: Dùng kính chuyên dụng hoặc kết hợp với tấm chắn mặt để tránh bắn tia lửa, hóa chất hoặc khí độc hại.
• Thể thao (bóng chày, hockey, cầu lông,…): Dùng thiết bị đạt chuẩn ASTM F803 hoặc F910 được thiết kế riêng cho từng môn thể thao để giảm nguy cơ chấn thương mắt.
• Hoạt động ngoài trời: Nên chọn kính có bộ lọc UV, chống chói và chịu va đập.

6. Sử dụng mỹ phẩm an toàn

Trang điểm giúp làm đẹp đôi mắt, nhưng nếu sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng hoặc dùng sai cách, bạn có thể gặp phải các vấn đề như viêm bờ mi, viêm kết mạc, dị ứng mắt, khô mắt, thậm chí ảnh hưởng đến thị lực.

Để bảo vệ mắt khi trang điểm, bạn nên:

• Chọn sản phẩm uy tín, có nguồn gốc rõ ràng, tránh dùng mỹ phẩm đã hết hạn.
• Giữ vệ sinh tay và dụng cụ trang điểm sạch sẽ, không dùng chung với người khác.
• Tẩy trang kỹ càng, nhất là vùng mắt, trước khi đi ngủ.
• Ưu tiên mỹ phẩm không gây kích ứng, không chứa hương liệu hoặc kim loại nặng.
• Thay mascara, bút kẻ mắt mỗi 3 – 6 tháng để tránh nhiễm khuẩn.
• Không dùng chung hoặc dùng lại đồ trang điểm cũ và nên vệ sinh cọ trang điểm thường xuyên để tránh nhiễm khuẩn.

Nếu có dấu hiệu ngứa, đỏ, chảy nước mắt hoặc sưng mi sau trang điểm, hãy ngưng sử dụng và đi khám chuyên khoa mắt.

7. Giữ vệ sinh mắt

Giữ vệ sinh mắt đúng cách là bước quan trọng giúp ngăn ngừa viêm kết mạc, lẹo mắt, khô mắt và các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm khác. Một số lưu ý quan trọng gồm:

• Không dụi mắt, chạm tay lên mắt, nhất là khi tay chưa sạch vì vi khuẩn từ tay dễ dàng xâm nhập gây hại cho mắt.
• Nếu có bụi, hóa chất hoặc dị vật vào mắt, hãy rửa ngay bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý NaCl 0,9%. Tuy nhiên, không nên tự pha nước muối tại nhà.
• Khi cần lau mắt, hãy dùng bông gòn sạch cho từng bên mắt riêng biệt để tránh lây nhiễm chéo.
• Vệ sinh kính mắt định kỳ bằng khăn chuyên dụng hoặc dung dịch vệ sinh kính để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn bám trên gọng và tròng kính.

8. Giới hạn thời gian sử dụng màn hình

Việc sử dụng thiết bị điện tử kéo dài có thể dẫn đến tình trạng mỏi mắt kỹ thuật số với các triệu chứng như mờ mắt, khô rát, nhức đầu hoặc khó tập trung. Theo Hiệp hội Nhãn khoa Hoa Kỳ (AOA), những người dùng màn hình trên 2 tiếng mỗi ngày, đặc biệt là trẻ nhỏ hoặc người làm việc máy tính thường xuyên, có nguy cơ cao mắc các vấn đề thị lực tạm thời.

Để giảm thiểu tác động, hãy áp dụng quy tắc 20-20-20: cứ sau 20 phút sử dụng màn hình, hãy nhìn vào một vật cách xa 20 feet (~6 mét) trong ít nhất 20 giây. Ngoài ra, nên giữ màn hình cách mắt 50-70cm, tránh ánh sáng chói và điều chỉnh độ sáng màn hình phù hợp với môi trường xung quanh.

Đặc biệt với trẻ nhỏ, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị không nên cho trẻ dưới 1 tuổi tiếp xúc với màn hình. Trẻ từ 2 đến 5 tuổi nên hạn chế dưới 1 giờ mỗi ngày. Thay vào đó, nên khuyến khích trẻ vui chơi ngoài trời, giúp giảm nguy cơ cận thị sớm và hỗ trợ sự phát triển thị lực toàn diện.

10. Hạn chế/ Bỏ hút thuốc để bảo vệ mắt

Hút thuốc không chỉ gây hại cho phổi hay tim, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực. Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), người hút thuốc có nguy cơ mắc đục thủy tinh thể cao gấp 2–3 lần và thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD) cao gấp 4 lần so với người không hút thuốc. [7] Ngoài ra, hút thuốc còn làm suy giảm khả năng nhìn ban đêm và tăng nguy cơ mù lòa nếu không được kiểm soát.

Vì thế, bỏ thuốc lá không chỉ cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn là một trong những cách đơn giản và hiệu quả nhất để bảo vệ mắt.

11. Kiểm tra mắt định kỳ

Khám mắt định kỳ là cách quan trọng để bảo vệ thị lực và phát hiện sớm các bệnh lý mắt như tăng nhãn áp, thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD) hay bệnh võng mạc do tiểu đường. Đây những tình trạng thường không có triệu chứng ở giai đoạn đầu vì thế nếu phát hiện và can thiệp sớm có thể giúp giảm nguy cơ mất thị lực không thể phục hồi

AOA khuyến nghị: người từ 18–64 tuổi nên khám mắt 2 năm/lần, người trên 65 tuổi nên khám hằng năm. Với người có bệnh nền như tiểu đường, huyết áp cao hoặc tiền sử bệnh mắt, nên khám theo chỉ định bác sĩ. Ngay cả khi bạn thấy mắt bình thường, việc kiểm tra định kỳ vẫn cần thiết để đảm bảo sức khỏe thị lực lâu dài.

12. Bổ sung thêm một số thực phẩm chức năng

Một chế độ ăn uống đa dạng, lành mạnh là cách tốt nhất để cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết cho sức khỏe của mắt. Tuy nhiên, trong thực tế, không phải ai cũng có thể duy trì chế độ ăn đầy đủ mỗi ngày. Người lớn tuổi, người bận rộn, không có thời gian chuẩn bị bữa ăn cân đối, hoặc người có nguy cơ/mắc các bệnh lý như thoái hóa điểm vàng (AMD), đục thủy tinh thể hay khô mắt, có thể cân nhắc bổ sung thực phẩm chức năng như một giải pháp hỗ trợ.

Một số thực phẩm chức năng chứa các dưỡng chất quan trọng cho mắt như: Vitamin A, Beta-caroten, Vitamin C, Vitamin E, Vitamin nhóm B (B1, B2, B6, B9, B12), Lutein và Zeaxanthin, Omega-3, Kẽm,… 

* Lưu ý: Việc sử dụng thực phẩm chức năng phải tuân theo liều dùng của nhà sản xuất. Đối với những người đã có bệnh về mắt hoặc trẻ nhỏ, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Xem thêm 20 viên uống bổ mắt được tin dùng hiện nay

Kết luận

Đôi mắt không chỉ là cửa sổ tâm hồn mà còn là “người bạn đồng hành” quan trọng trong mọi hoạt động hàng ngày. Bằng việc áp dụng đều đặn những thói quen chăm sóc mắt đơn giản như bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, nghỉ ngơi hợp lý, sử dụng ánh sáng phù hợp và lựa chọn sản phẩm hỗ trợ chuyên biệt, bạn hoàn toàn có thể bảo vệ thị lực hiệu quả theo thời gian.

Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp hỗ trợ mắt từ bên trong, Dầu Gấc Vina là một lựa chọn đáng cân nhắc. Sản phẩm chứa hàm lượng cao beta-carotene, lycopene và vitamin E tự nhiên, giúp nuôi dưỡng võng mạc, giảm khô mỏi mắt, tăng cường thị lực và chống oxy hóa mạnh mẽ. Phù hợp cho cả trẻ em, người lớn tuổi, người làm việc văn phòng hoặc học sinh học tập căng thẳng.

Hãy bắt đầu chăm sóc đôi mắt của bạn từ hôm nay – vì một tương lai luôn sáng rõ và khỏe mạnh!

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả