Collagen type 2 là gì? Công dụng, cách bổ sung và lưu ý cần biết

Collagen type 2 là một dạng collagen chuyên biệt có mặt chủ yếu trong sụn khớp, giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì độ đàn hồi, giảm ma sát và hỗ trợ vận động linh hoạt. Khác với collagen type 1 và 3 thường liên quan đến da, tóc, móng, collagen type 2 được nghiên cứu nhiều trong chăm sóc và phục hồi hệ xương khớp. Bài viết này, Mediphar USA sẽ giúp bạn hiểu rõ collagen type 2 là gì, công dụng nổi bật, các cách bổ sung hiệu quả và những lưu ý quan trọng để lựa chọn sản phẩm an toàn, phù hợp với nhu cầu của từng đối tượng.

Collagen type 2 là gì?

Collagen là loại protein chiếm khoảng 30% tổng lượng protein trong cơ thể và đóng vai trò như khung xương nâng đỡ cho da, xương, sụn, cơ quan nội tạng. Trong đó, collagen type 2 là dạng collagen đặc biệt quan trọng vì tập trung chủ yếu ở sụn khớp, dịch khớp và mô liên kết của hệ xương khớp.

Khác với collagen type 1 tập trung ở da, gân, dây chằng và collagen type 3 ở da, thành mạch máu, collagen type 2 có cấu trúc đặc biệt gồm ba chuỗi polypeptide xoắn vào nhau tạo thành mạng lưới bền vững, giúp sụn có tính đàn hồi, chịu lực và bảo vệ khớp khi vận động.

Nhiều nghiên cứu cho thấy collagen type 2 không chỉ duy trì cấu trúc sụn khớp mà còn tham gia làm giảm viêm, tăng tiết dịch khớp và bảo vệ mô khớp trước tổn thương. Chính vì thế, loại collagen này được ứng dụng phổ biến trong hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, tổn thương sụn do vận động mạnh [1].

Vai trò của Collagen type 2 đối với cơ thể

Hỗ trợ tái tạo và duy trì sụn khớp

Sụn khớp là mô liên kết bao phủ đầu xương, giúp giảm ma sát và hấp thụ lực khi vận động. Khi tuổi tác tăng lên hoặc khi hoạt động thể lực nhiều, sụn sẽ mòn dần, làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp. Collagen type 2 chính là thành phần cấu trúc chính của sụn, chiếm hơn 60% hàm lượng protein trong mô sụn. Bổ sung đầy đủ sẽ giúp [1]:

• Kích thích sản xuất mô sụn mới
• Làm chậm quá trình thoái hóa
• Tăng khả năng phục hồi sau chấn thương hoặc vận động mạnh

Theo dữ liệu từ RxList và các nghiên cứu lâm sàng cho thấy việc bổ sung hàng ngày 40 mg collagen không biến tính giúp cải thiện độ linh hoạt và khả năng mở rộng của khớp gối ở những người khỏe mạnh bị đau khớp liên quan đến hoạt động [5].

Giúp khớp vận động linh hoạt, dẻo dai

Sụn khớp khỏe mạnh là yếu tố then chốt cho sự linh hoạt. Collagen type 2 kết hợp cùng proteoglycan như Glucosamine và Chondroitin để tạo thành một lớp đệm có khả năng giữ nước và hấp thụ chấn động. Khi lớp sụn được duy trì độ dày và tính toàn vẹn, ma sát giữa các xương được giảm thiểu, giúp khớp cử động mềm mại, trơn tru, loại bỏ cảm giác đau nhức hay tiếng kêu lục khục khó chịu.

Ở người lớn tuổi hoặc người vận động mạnh, lượng collagen type 2 suy giảm đáng kể khiến dịch khớp ít đi, khớp khô và kém linh hoạt. Việc bổ sung kịp thời giúp duy trì sự dẻo dai và linh hoạt của khớp [1].

Giảm viêm, bảo vệ mô khớp

Viêm là thủ phạm chính gây đau và phá hủy sụn trong các bệnh lý như viêm khớp và thoái hóa khớp. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc bổ sung collagen Type 2, nhất là dạng không biến tính giúp điều hòa miễn dịch, giảm phản ứng viêm tại sụn khớp.

Cơ chế nổi bật:

• Collagen type 2 không biến tính tác động lên niêm mạc ruột, tạo khả năng dung nạp miễn dịch
• Làm giảm các phản ứng tấn công nhầm mô sụn của hệ miễn dịch
• Hạn chế phá hủy sụn ở người viêm khớp dạng thấp hoặc thoái hóa khớp

Đây là lý do collagen type 2 được xem như lá chắn sinh học bảo vệ mô khớp khỏi tổn thương [1].

Các dạng Collagen type 2 phổ biến hiện nay

Trên thị trường, collagen type 2 tồn tại ở ba dạng chính, mỗi dạng có đặc điểm và cơ chế hoạt động khác nhau. Hiểu rõ từng loại giúp bạn lựa chọn sản phẩm phù hợp và tối ưu hiệu quả bổ sung [1].

Gelatin (Collagen biến tính một phần)

Gelatin được tạo ra bằng cách đun nóng collagen tự nhiên khiến cấu trúc ba xoắn bị phá vỡ một phần. Gelatin có khả năng hòa tan tốt trong nước nóng, thường được dùng trong nấu ăn, thạch hoặc sản phẩm dinh dưỡng. Tuy vậy, gelatin không còn giữ cấu trúc nguyên bản, nên tác dụng lên sụn khớp không mạnh như collagen thủy phân hay collagen type 2 không biến tính.

Collagen thủy phân (Collagen biến tính)

Collagen thủy phân là kết quả của quá trình thủy phân hoàn toàn bằng enzyme, tạo ra các chuỗi peptide cực nhỏ trọng lượng phân tử thấp, giúp cơ thể dễ dàng hấp thu vào máu. Dạng này cung cấp nguồn nguyên liệu amino acid dồi dào để xây dựng lại sụn và các mô liên kết khác. Tuy nhiên, do cấu trúc xoắn ba nguyên vẹn đã bị phá hủy hoàn toàn, nên dạng Collagen thủy phân không còn khả năng kích hoạt cơ chế dung nạp miễn dịch chuyên biệt cho khớp.

Collagen Type 2 không biến tính (UC-II)

UC-II được xem là dạng collagen type 2 tốt nhất hiện nay cho sụn khớp. Loại collagen này được chiết xuất ở dạng nguyên vẹn, giữ cấu trúc tự nhiên và có khả năng kích hoạt cơ chế điều hòa miễn dịch tại ruột. Nhờ đó, UC-II không chỉ cung cấp nguyên liệu tái tạo sụn mà còn giúp giảm viêm, hạn chế thoái hóa khớp và cải thiện vận động đáng kể.

Nhiều nghiên cứu cho thấy chỉ với liều dùng rất thấp chỉ khoảng 40mg mỗi ngày, UC-II đã được chứng minh lâm sàng là có hiệu quả cao hơn Glucosamine và Chondroitin trong việc giảm đau và cải thiện chức năng khớp, đặc biệt là trong bệnh thoái hóa khớp.

Thực phẩm tự nhiên chứa Collagen type 2

Bổ sung collagen type 2 qua chế độ ăn hằng ngày là một phương pháp an toàn, giúp cung cấp thêm dưỡng chất hỗ trợ cho hệ sụn khớp. Mặc dù hàm lượng collagen type 2 trong thực phẩm tự nhiên thường không ổn định và khó đo lường, nhiều nhóm thực phẩm vẫn có thể góp phần cung cấp acid amin hoặc khoáng chất cần thiết cho quá trình hình thành collagen.

Nước dùng xương

Nước hầm từ xương ống, sụn bò hoặc sụn gà cung cấp collagen dạng gelatin cùng các acid amin như glycine và proline. Những chất này là nền tảng cấu tạo nên các loại collagen. Tuy nhiên, collagen type 2 trong nước dùng không nhiều và khó xác định về hàm lượng. Vì vậy, nước hầm xương chỉ đóng vai trò hỗ trợ; người cần bổ sung chuyên sâu cho xương khớp có thể cân nhắc thực phẩm bổ sung theo khuyến nghị của chuyên gia.

Thịt gà

Phần sụn và da gà chứa nhiều collagen type 2 tự nhiên. Một số nghiên cứu sử dụng sụn ức gà làm nguồn chiết xuất UC-II. Bổ sung thịt gà vào bữa ăn giúp cung cấp thêm protein và các acid amin thiết yếu cho quá trình xây dựng sụn khớp [2].

Cá

Các loại cá có da hoặc xương mềm chứa collagen và nhiều acid amin quan trọng cho cấu trúc sụn khớp. Dù chủ yếu là collagen type 1, nguồn acid amin từ cá vẫn góp phần hỗ trợ cơ thể tổng hợp các loại collagen khác, bao gồm collagen type 2.

Hàu

Hàu giàu kẽm, một khoáng chất tham gia vào hơn 300 phản ứng enzyme, trong đó có quá trình tổng hợp collagen. Hàm lượng kẽm trong hàu cao hơn nhiều so với các thực phẩm khác, giúp tăng khả năng phục hồi mô sụn.

Lòng trắng trứng

Lòng trắng trứng giàu proline, một trong những acid amin thiết yếu tạo nên phân tử collagen. Khi bổ sung thực phẩm giàu proline, cơ thể dễ tổng hợp collagen mới hơn [2].

Rau có màu xanh đậm

Các loại rau như cải bó xôi, cải kale hoặc rau bina giàu vitamin C và chất chống oxy hóa. Vitamin C là yếu tố thiết yếu trong quá trình ổn định cấu trúc collagen thông qua phản ứng hydroxyl hóa proline và lysine. Chế độ ăn giàu rau xanh góp phần hỗ trợ sức khỏe mô sụn một cách tự nhiên. [2], [3].

Kiwi

Kiwi chứa hàm lượng vitamin C cao, hỗ trợ cơ thể kích thích quá trình tổng hợp collagen và tăng khả năng bảo vệ mô sụn khỏi tác động oxy hóa [3].

Cà rốt

Cà rốt giàu vitamin A, giúp hỗ trợ tái tạo tế bào, bao gồm tế bào sụn. Vitamin A cũng có vai trò duy trì hoạt động bình thường của mô liên kết.

Tỏi

Tỏi chứa sulfur,  thành phần cần thiết cho quá trình hình thành collagen mới. Sulfur còn giúp giảm viêm và hỗ trợ bảo vệ tế bào khớp [2].

Ai nên bổ sung Collagen type 2?

Bổ sung Collagen Type 2 là một lựa chọn không chỉ dành cho người lớn tuổi mà còn cho nhiều đối tượng có nguy cơ tổn thương khớp [1]:

• Người cao tuổi: Đối tượng ưu tiên hàng đầu do quá trình thoái hóa sụn tự nhiên đã diễn ra mạnh mẽ. Bổ sung giúp làm chậm quá trình thoái hóa và cải thiện chất lượng cuộc sống.
• Người mắc các bệnh lý khớp: Đặc biệt là bệnh nhân thoái hóa khớp gối, viêm khớp dạng thấp. Việc bổ sung UC-II được chứng minh giúp giảm đau, giảm cứng khớp và cải thiện đáng kể chức năng vận động.
• Vận động viên và người lao động nặng: Những người chịu áp lực cơ học lớn lên khớp (chạy đường dài, cử tạ, lao động chân tay) cần bổ sung để bảo vệ sụn khỏi sự mài mòn và hỗ trợ phục hồi tổn thương vi mô.
• Người muốn phòng ngừa: Bổ sung sớm, ngay khi bắt đầu có dấu hiệu lão hóa hoặc sau tuổi 30, là cách tốt nhất để duy trì khỏe xương khớp và kéo dài tuổi thọ của hệ vận động.

Tác dụng phụ và những lưu ý khi sử dụng Collagen type 2

Collagen Type 2 được đánh giá là một dạng bổ sung an toàn và có khả năng dung nạp tốt đối với hầu hết người dùng. Tuy nhiên, để sử dụng đúng cách và hạn chế tối đa các rủi ro có thể xảy ra, người dùng cần lưu ý một số điểm sau:

Tác dụng phụ tiềm ẩn

Nhìn chung, các sản phẩm bổ sung collagen tuýp 2 được đánh giá là an toàn và dung nạp tốt khi sử dụng đúng liều lượng. Tuy nhiên, vẫn có thể xuất hiện một số tác dụng phụ nhẹ hoặc phản ứng không mong muốn, đặc biệt khi dùng quá liều hoặc ở người có cơ địa nhạy cảm [1], [4]:

• Các vấn đề về tiêu hóa: Một số trường hợp có thể gặp buồn nôn, đầy hơi, ợ nóng, táo bón hoặc tiêu chảy khi sử dụng collagen tuýp 2, đặc biệt nếu sản phẩm có chứa glucosamine và chondroitin sulfate. Những triệu chứng này thường hiếm và xảy ra khi dùng liều cao hoặc kéo dài.
• Phản ứng dị ứng: Nếu bạn dị ứng với các sản phẩm có nguồn gốc từ gà, hải sản hoặc trứng, hãy kiểm tra kỹ nguồn gốc collagen trước khi dùng. Phản ứng dị ứng có thể bao gồm phát ban, ngứa, hoặc khó thở. Tuy hiếm gặp nhưng cần ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu xảy ra.

Liều dùng và thời điểm

Điều quan trọng nhất là xác định liều lượng phù hợp với thể trạng và mục tiêu sử dụng. Việc dùng đúng liều không chỉ giúp tối ưu hiệu quả mà còn đảm bảo an toàn khi sử dụng lâu dài.

Với collagen type 2 không biến tính thường được dùng để hỗ trợ giảm viêm và cải thiện chức năng khớp các nghiên cứu cho thấy liều 10–40 mg/ngày là an toàn và mang lại hiệu quả rõ rệt khi sử dụng liên tục trong khoảng 24 tuần. Trong khi đó, nếu bạn lựa chọn collagen type 2 thủy phân nhằm tăng cường sức khỏe sụn và khớp, các thử nghiệm lâm sàng ghi nhận liều 2,5 g/ngày có thể giúp cải thiện độ linh hoạt, giảm cứng và đau khớp hiệu quả.

Tuy nhiên, liều lượng cụ thể có thể thay đổi tùy theo tình trạng sức khỏe, mức độ tổn thương khớp, độ tuổi và chế độ ăn uống của từng người. Do đó, nếu bạn đang gặp các vấn đề như đau khớp, viêm khớp hoặc thoái hóa khớp, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi bổ sung để xác định liều dùng tối ưu và an toàn nhất cho bản thân [1], [4].

Đối tượng cần lưu ý đặc biệt

Phụ nữ mang thai và cho con bú nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng. Bệnh nhân đang điều trị bệnh lý nền hoặc sử dụng thuốc dài ngày cần tham vấn bác sĩ, dược sĩ để tránh tương tác thuốc hoặc tác dụng phụ không mong muốn [1], [4].

Kết luận

Collagen type 2 là dưỡng chất quan trọng giúp nuôi dưỡng sụn khớp, cải thiện linh hoạt vận động và giảm nguy cơ thoái hóa theo thời gian. Việc hiểu đúng về công dụng, liều dùng và các lưu ý khi bổ sung sẽ giúp bạn lựa chọn sản phẩm phù hợp, an toàn và đạt hiệu quả tối ưu.

Nguồn tham khảo:

1. Type 2 Collagen Explained: Benefits & Insights | RenewSkin Co
2. 13 Foods That Help Your Body Produce Collagen | Healthline
3. 12 Foods That Will Naturally Boost Your Collagen Levels | Verywell Health
4. Collagen Type Ii: Health Benefits, Side Effects, Uses, Dose & Precautions | RxList
5. UC-II Undenatured Type II Collagen for Knee Joint Flexibility: A Multicenter, Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Clinical Study – PMC

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả