Tiêu Hóa
Gan – Mật
Xương Khớp
Hô Hấp
Vitamin & Khoáng Chất
Tăng Sức Đề Kháng
Sắc Đẹp
Tuần Hoàn & Tim Mạch
Sinh lý – Nội Tiết Tố
Mắt
Vật Tư Y TếBụng căng tức khó chịu, đầy hơi là những triệu chứng phổ biến mà nhiều người gặp phải. Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng đến sự thoải mái, sinh hoạt hàng ngày mà đôi khi còn khiến chúng ta lo lắng về tình trạng sức khỏe tiềm ẩn.
Với kinh nghiệm trong nghiên cứu và sản xuất các giải pháp hỗ trợ tiêu hóa, đặc biệt là men tiêu hóa, Mediphar USA sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các cơ chế gây ra cảm giác căng tức bụng và đầy hơi, các nguyên nhân thường gặp, các dấu hiệu nhận biết đi kèm, cũng như vai trò của men tiêu hóa và các phương pháp hữu ích khác giúp giảm bớt cảm giác khó chịu này.
Bụng căng tức khó chịu và đầy hơi: Cơ chế sinh lý
Căng tức bụng là một triệu chứng phổ biến, thường được mô tả là cảm giác đầy bụng, chướng hơi, hoặc nặng bụng. Theo các chuyên gia y tế, đầy hơi xảy ra khi lượng hơi trong đường tiêu hóa tăng lên do rối loạn chuyển hóa các chất tinh bột hoặc sự rối loạn lên men của vi khuẩn đường ruột.
Chướng bụng là tình trạng bụng phình to, căng ra do ruột chứa quá nhiều hơi. Vì vậy, người bệnh sẽ cảm thấy bụng đầy hơi, khó chịu khi lượng khí trong đường tiêu hóa tăng lên một cách bất thường.
Đầy hơi khó tiêu cũng có thể gây ra cảm giác căng tức, làm cho bụng phình to, căng cứng và có cảm giác óc ách như chứa đầy nước, gây khó chịu ngay cả khi không ăn. Người bệnh có thể cảm thấy nặng nề, căng chướng, đầy tức hoặc lạnh ở vùng quanh rốn hoặc thượng vị, kèm theo ợ hơi, buồn nôn nhưng không nôn được.
Cần phân biệt rõ giữa tình trạng đầy bụng, khó tiêu thông thường với các tình trạng nguy hiểm như bụng phình to, căng cứng, đau dữ dội và/hoặc khó thở. Nếu bạn thấy đau bụng đột ngột dữ dội và toàn bộ bụng co cứng như khúc gỗ, đau như bị dao đâm, bí trung đại tiện, nôn hoặc buồn nôn… thì cần phải đi cấp cứu ngay. Bệnh diễn biến rất nhanh, trong vòng 12 – 14 giờ có thể tiến triển thành viêm màng bụng nguy hiểm.
Dấu hiệu bụng căng tức cần thăm khám cấp cứu ngay lập tức
Nếu cảm giác bụng căng tức đi kèm với bất kỳ dấu hiệu nào dưới đây, đây là tình huống khẩn cấp và cần được đưa đến cơ sở y tế gần nhất:
- Đau bụng đột ngột, dữ dội: Đặc biệt là cảm giác đau như “dao đâm”.
- Bụng căng cứng như “khúc gỗ”: Khi ấn vào bụng cảm thấy cứng và không mềm mại.
- Đau bụng kèm theo sốt cao (thường trên 38.5°C) và ớn lạnh.
- Nôn ra máu hoặc dịch màu cà phê: Hoặc đi ngoài phân có máu đỏ tươi hoặc màu đen như nhựa đường.
- Bí trung, đại tiện hoàn toàn: Không đánh hơi hoặc đi ngoài được.
- Bụng phình to nhanh chóng kèm đau dữ dội.
- Đau liên tục tăng dần, không thuyên giảm sau khi áp dụng các biện pháp thông thường.
- Đau lan ra vùng lưng, kèm theo cảm giác mệt lả, choáng váng, tụt huyết áp, mạch nhanh.
Những triệu chứng này có thể là biểu hiện của các tình trạng nguy hiểm như thủng tạng rỗng, tắc ruột, viêm phúc mạc, hoặc vỡ các cấu trúc mạch máu lớn. Việc trì hoãn thăm khám có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Vui lòng đến cơ sở y tế ngay lập tức.
▷ Xem thêm về các vị trí đau bụng
Các nguyên nhân thường gặp gây bụng căng tức khó chịu và đầy hơi
Sau khi đã loại trừ các tình trạng cấp cứu, chúng ta sẽ xem xét các nguyên nhân phổ biến hơn gây ra cảm giác bụng căng tức khó chịu và đầy hơi không kèm dấu hiệu nguy hiểm:
- Một trong số đó là do ăn quá nhiều chất tinh bột mà cơ thể không đủ enzyme tiêu hóa để chuyển hóa.
- Thói quen ăn quá nhanh, nhai không kỹ cũng có thể làm cho lượng hơi cùng với thức ăn đi vào dạ dày nhanh hơn, dẫn đến đầy hơi chướng bụng.
- Ăn nhiều chất béo và gia vị kích thích cũng có thể gây ra tình trạng này.
- Ngoài ra, nằm nghỉ ngay sau khi ăn cũng có thể gây ra bụng căng tức khó chịu.
- Các bệnh lý dạ dày như viêm, loét, sa hoặc hẹp môn vị có thể làm rối loạn quá trình tiêu hóa ở dạ dày, khiến thức ăn tồn đọng và sinh ra nhiều hơi.
- Viêm đại tràng mãn tính cũng là một nguyên nhân thường gặp gây đầy hơi chướng bụng.
- Sỏi niệu quản, đặc biệt khi lên cơn đau, cũng có thể gây ra tình trạng này.
- Ăn uống không cân đối, tiêu thụ thực phẩm khó tiêu và dễ sinh hơi như đồ chiên rán, rượu bia, đồ uống có gas, thực phẩm tái sống, hải sản cũng là những nguyên nhân thường gặp.
- Thói quen ăn uống không khoa học như ăn không đúng bữa, vừa ăn vừa xem tivi hoặc nói chuyện cũng có thể gây trướng bụng.
- Rối loạn tiêu hóa do loạn khuẩn đường ruột, dư acid dịch vị hoặc nhiễm Helicobacter Pylori (HP) cũng có thể dẫn đến bụng căng tức khó chịu.
- Cơ thể suy nhược, mệt mỏi, mất ngủ kéo dài hoặc căng thẳng (stress) có thể làm giảm tiết men tiêu hóa và giảm nhu động đường tiêu hóa, gây ra tình trạng đầy bụng khó tiêu.
- Kém dung nạp lactose (có nhiều trong sữa) cũng có thể gây chướng hơi, đầy bụng khó tiêu ở một số người.
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh, có thể gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, dẫn đến rối loạn tiêu hóa và bụng căng tức.
- Hội chứng ruột kích thích (IBS) hay còn gọi là viêm đại tràng co thắt cũng là một nguyên nhân thường gặp gây bụng căng tức khó chịu. Tình trạng này liên quan đến sự rối loạn chức năng của đại tràng, thường tái đi tái lại nhiều lần mà không phát hiện tổn thương thực thể ở ruột.
Nguyên nhân gây bụng căng tức khó chịu do các bệnh lý nguy hiểm
Như đã đề cập, bụng căng tức khó chịu có thể là dấu hiệu của các tình trạng y tế nghiêm trọng cần can thiệp khẩn cấp:
- Tắc ruột: Gây căng chướng và đau dữ dội.
- Thủng tạng rỗng: Gây viêm phúc mạc cấp tính với triệu chứng đau bụng dữ dội, bụng căng cứng.
- Viêm phúc mạc: Viêm nhiễm lớp màng lót bên trong ổ bụng, gây đau bụng dữ dội, bụng căng cứng, sốt.
- Cổ trướng: Tích tụ dịch bất thường trong khoang phúc mạc, thường là biến chứng của xơ gan. Gây bụng phình to, căng tức.
- Viêm tụy cấp hoại tử: Gây đau bụng trên dữ dội, có thể kèm bụng chướng.
- Vỡ phình động mạch chủ bụng: Gây đau bụng hoặc lưng dữ dội, tụt huyết áp, choáng váng.
Các tình trạng trên là cấp cứu y tế. Nếu xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo đỏ, vui lòng tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức.
Khi nào cần thăm khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa?
Bạn nên tìm kiếm sự tư vấn y tế từ bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa nếu:
- Căng tức bụng kéo dài nhiều ngày không rõ nguyên nhân.
- Triệu chứng tái phát thường xuyên làm ảnh hưởng chất lượng sống.
- Bụng căng tức đi kèm với sự thay đổi thói quen đại tiện kéo dài, chẳng hạn như tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài.
- Bạn bị sụt cân không giải thích được cùng với tình trạng bụng căng tức.
- Bạn nghi ngờ mình bị không dung nạp thực phẩm hoặc hội chứng ruột kích thích (IBS) là nguyên nhân gây ra bụng căng tức.
Chỉ có bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa mới có thể chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây ra các triệu chứng bụng căng tức khó chịu của bạn thông qua thăm khám lâm sàng, hỏi bệnh sử chi tiết, và chỉ định các xét nghiệm hoặc kỹ thuật chẩn đoán chuyên sâu phù hợp.
Kết luận
Tình trạng bụng căng tức khó chịu, đầy hơi dù phổ biến nhưng không nên chủ quan, đặc biệt khi có kèm các dấu hiệu nguy hiểm. Việc hiểu rõ nguyên nhân và có biện pháp xử lý kịp thời là chìa khóa để cải thiện chất lượng cuộc sống. Chúng tôi hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích. Xin lưu ý rằng thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa chuyên nghiệp.
Tham khảo các sản phẩm men hỗ trợ tiêu hóa:
Dược sĩ Phạm Cao Hà
Đã kiểm duyệt nội dung
Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.
Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.
