Trypsin enzyme là gì? Nguồn gốc, tác dụng và ứng dụng điều trị

Trypsin là enzyme tiêu hóa thiết yếu giúp cơ thể phân giải và hấp thu protein hiệu quả. Với cơ chế đặc biệt, enzyme này không chỉ hỗ trợ hệ tiêu hóa mà còn được ứng dụng rộng rãi trong nghiên cứu sinh học, y học và công nghiệp thực phẩm. Bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ Trypsin enzyme là gì, cơ chế hoạt động, vai trò với sức khỏe và ứng dụng thực tiễn.

Trypsin enzyme là gì?

Trypsin là một loại enzyme tiêu hóa thuộc nhóm protease, có chức năng phân giải protein thành các acid amin và peptide ngắn. Enzyme này được tiết ra ở tuyến tụy dưới dạng trypsinogen và được hoạt hóa trong ruột non, đóng vai trò quan trọng trong quá trình hấp thu dinh dưỡng.

Những acid amin này sau đó được cơ thể hấp thu và tham gia vào nhiều quá trình sinh học quan trọng, bao gồm:

Sản xuất hormone: Acid amin là nguyên liệu để tổng hợp nhiều loại hormone thiết yếu, giúp điều hòa hoạt động sống và cân bằng nội tiết.
Thúc đẩy tăng cơ bắp: Trypsin cung cấp acid amin cần thiết cho sự phát triển và duy trì khối lượng cơ, hỗ trợ quá trình tập luyện và phục hồi thể lực.
Sửa chữa và tái tạo mô: Các acid amin từ protein phân giải giúp phục hồi những mô bị tổn thương như da, cơ, xương, sụn và máu.
Xây dựng chất dẫn truyền thần kinh: Nhiều acid amin là tiền chất của các chất dẫn truyền thần kinh, đóng vai trò quan trọng trong hoạt động não bộ và sức khỏe tâm thần.
Cung cấp năng lượng: Một số acid amin có thể chuyển hóa thành năng lượng, đảm bảo nhu cầu hoạt động của cơ thể.

Trypsin enzyme này thuộc nhóm proteolytic enzyme

Nhờ những tác dụng này, Trypsin không chỉ quan trọng với hệ tiêu hóa mà còn góp phần duy trì sức khỏe toàn diện, từ cơ bắp, thần kinh đến hệ nội tiết.

Trypsin enzyme có ở đâu?

Trypsin enzyme được tìm thấy chủ yếu trong ruột non của con người và động vật. Trypsin được tuyến tụy sản xuất dưới dạng tiền enzyme bất hoạt gọi là trypsinogen. Khi được vận chuyển theo ống tụy và đi vào ruột non thông qua ống mật chủ, trypsinogen sẽ được hoạt hóa thành trypsin nhờ tác động của một enzyme khác gọi là enterokinase.

Ngoài nguồn gốc tự nhiên trong cơ thể, trypsin cũng có thể được sản xuất từ nấm, thực vật hoặc vi khuẩn nhờ công nghệ sinh học. Tuy nhiên, trong sản xuất thương mại, enzyme này thường được chiết xuất từ tuyến tụy của động vật (đặc biệt là lợn).

Trypsin được tuyến tụy sản xuất dưới dạng tiền enzyme là trypsinogen

Nguyên nhân gây thiếu hụt enzyme trypsin

Khi tuyến tụy không sản xuất đủ trypsin, protein không được phân cắt thành acid amin, dẫn đến tình trạng kém hấp thu do giảm khả năng tiêu hoá và hấp thu dưỡng chất từ thức ăn. Người bệnh thường gặp triệu chứng đầy hơi, tiêu chảy, phân có mùi hôi, sụt cân và mệt mỏi.

Về lâu dài, tính trạng này có thể dẫn đến thiếu hụt các chất dinh dưỡng thiết yếu, gây suy dinh dưỡng, thiếu máu, ảnh hưởng đến miễn dịch và sự phát triển thể chất . Sự kém hấp thu do thiếu trypsin có thể do một số nguyên nhân, như:

Viêm tuỵ

Viêm tụy là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến thiếu hụt trypsin. Tình trạng viêm phá hủy các tế bào tuyến tụy, làm suy giảm chức năng sản xuất enzyme tiêu hóa. Khi tuyến tụy không còn tiết đủ trypsinogen, cơ thể gặp khó khăn trong việc phân giải protein, kéo theo các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, nôn, suy dinh dưỡng và kém hấp thu kéo dài.

Viêm tụy làm suy giảm chức năng sản xuất enzyme tiêu hóa

Xơ nang

Xơ nang là bệnh di truyền, ảnh hưởng đến hệ hô hấp và hệ tiêu hóa. Ở người bệnh, chất nhầy trong cơ thể trở nên đặc và dính bất thường, làm tắc nghẽn các ống dẫn của tuyến tụy. Điều này dẫn đến sự ngăn cản trypsinogen đi vào ruột non để hoạt hóa thành trypsin, dẫn đến thiếu hụt enzyme và kém hấp thu protein.

Các bệnh lý khác của tuyến tụy

Ung thư tuyến tụy cũng có thể chèn ép hoặc phá hủy nhu mô tuyến tụy. Bên cạnh đó, những rối loạn như thiếu hụt enzyme tụy ngoại tiết bẩm sinh cũng khiến cơ thể không thể sản xuất đủ trypsin và các enzyme cần thiết khác, từ đó gây rối loạn tiêu hóa.

Ứng dụng enzyme trypsin trong một số bệnh lý

Enzyme trypsin được ứng dụng trong nhiều bệnh lý nhờ khả năng phân giải protein, giảm viêm, làm sạch mô hoại tử. Tuy nhiên, cần có thêm bằng chứng để đánh giá hiệu quả của trypsin cho những mục đích này. Một số ứng dụng của enzyme trong bệnh lý như sau:

Thiếu enzyme cần thiết cho tiêu hoá

Enzyme trypsin đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân giải protein thành các acid amin để cơ thể hấp thu. Ở những người bị thiếu hụt enzyme tiêu hóa, đặc biệt là bệnh nhân có vấn đề về tuyến tụy, trypsin có thể được bổ sung để hỗ trợ cải thiện quá trình tiêu hóa. Điều này giúp giảm tình trạng đầy bụng, khó tiêu và cải thiện khả năng hấp thu dinh dưỡng từ thực phẩm.

Viêm xương khớp

Trypsin thường được kết hợp với các enzyme khác như bromelain và rutin trong một số chế phẩm bổ sung nhằm hỗ trợ giảm viêm và đau nhức do viêm xương khớp. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có đủ bằng chứng khoa học mạnh mẽ để khẳng định hiệu quả lâu dài của trypsin trong điều trị viêm xương khớp. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn.

Vết thương/ Bỏng

Enzyme trypsin thường được dùng tại chỗ để hỗ trợ làm sạch vết thương nhờ khả năng phân hủy protein trong các mô hoại tử. Enzyme này giúp loại bỏ những tế bào chết, tạo điều kiện cho mô mới phát triển và thúc đẩy quá trình liền sẹo. Ngoài ra, khi kết hợp với các enzyme khác như chymotrypsin, trypsin còn giúp giảm viêm và sưng.

Enzyme trypsin được ứng dụng trong nhiều bệnh lý khác nhau

Viêm và phù nề

Sự kết hợp của trypsin và chymotrypsin đường uống đã được nghiên cứu trong điều trị viêm và phù nề sau chấn thương hoặc phẫu thuật chỉnh hình. Một số nghiên cứu cũng cho thấy chymotrypsin uống có thể giúp giảm sưng do gãy xương, trong khi sự kết hợp trypsin và bromelain mang lại hiệu quả tốt hơn enzyme đơn lẻ trong giảm phù nề và cải thiện hồi phục.

Ung thư

Hiện nay, enzyme trypsin đang được nghiên cứu về vai trò sinh học trong bệnh lý ung thư. Một số nghiên cứu bước đầu cho thấy trypsin có thể ức chế sự phát triển của tế bào ác tính. Ngược lại, các nghiên cứu khác lại chỉ ra rằng trypsin có khả năng thúc đẩy sự tăng sinh, xâm lấn và di căn của tế bào ung thư ở nhiều loại khối u khác nhau.

Loét miệng

Sử dụng phối hợp trypsin và chymotrypsin đường uống được khuyến cáo để hỗ trợ điều trị loét miệng. Sự kết hợp này không chỉ giúp giảm viêm và đau mà còn thúc đẩy phục hồi nhanh hơn các tổn thương niêm mạc miệng so với nhiều chế phẩm enzyme khác. Ngoài ra, sử dụng trypsin để bôi trực tiếp lên vết loét miệng cũng có thể giúp thúc đẩy sự phát triển của các mô lành.

Liều dùng của enzyme trypsin

Liều dùng trypsin phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, tình trạng sức khỏe và đặc điểm cá nhân của người sử dụng. Trong các chế phẩm bổ sung, trypsin thường được kết hợp với enzyme bromelain, với liều uống trung bình ghi nhận tối đa khoảng 50 mg/ngày. Sản phẩm thường có dạng bao phim tan trong ruột để enzyme không bị phá hủy bởi acid dạ dày và đến được ruột non, nơi nó phát huy tác dụng.

Một số lưu ý khi sử dụng enzyme trypsin:

Luôn tuân thủ hướng dẫn sử dụng ghi trên nhãn sản phẩm.
Cần tham khảo ý kiến bác sĩ, dược sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng, không tự ý tăng liều để đảm bảo hiệu quả tối đa và hạn chế tác dụng bất lợi

Sử dụng enzyme trypsin cần theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhân viên y tế

Ứng dụng enzyme trypsin trong lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm

Enzyme trypsin không chỉ đóng vai trò thiết yếu trong hệ tiêu hóa mà còn được khai thác rộng rãi trong công nghiệp dược phẩm và thực phẩm nhờ khả năng phân giải protein hiệu quả.

Trong dược phẩm

Trong ngành dược phẩm, enzyme trypsin được ứng dụng nhờ khả năng thủy phân protein tự nhiên, protein biến tính, fibrin và mucin thành các polypeptide hoặc acid amin. Các chế phẩm chứa trypsin thường được sử dụng để:

Chống viêm và giảm phù nề: Trypsin được dùng trong các chế phẩm kết hợp để hỗ trợ giảm sưng, viêm sau chấn thương, phẫu thuật hoặc bỏng.
Hỗ trợ lành vết thương: Trypsin giúp loại bỏ mô hoại tử, thúc đẩy sự hình thành mô mới.
Điều trị bệnh lý đường hô hấp, hỗ trợ làm loãng và phân hủy chất nhầy, đờm mủ.
Hỗ trợ điều trị vết rắn độc cắn.

Enzyme trypsin kết hợp với một số enzyme khác có trong nhiều dược phẩm

Xem thêm các loại men tiêu hóa tốt

Trong thực phẩm

Enzyme trypsin được ứng dụng rộng rãi trong chế biến thực phẩm nhờ khả năng phân giải protein thành các peptide và acid amin như sau:

Cải thiện đặc tính của protein trong thực phẩm: Như tăng độ hòa tan, khả năng nhũ hóa, tạo bọt và tạo gel của protein.
Tăng khả năng tiêu hóa của protein thực vật và hạt: Trypsin phân giải các protein khó tiêu, giúp nâng cao giá trị dinh dưỡng của các loại thực phẩm nguồn gốc thực vật và hạt, phù hợp người gặp khó khăn trong tiêu hóa protein.
Sản xuất protein thủy phân và peptide hoạt tính sinh học: Như được ứng dụng trong sữa công thức cho trẻ sơ sinh và cho những người có vấn đề sức khỏe đặc biệt như tăng huyết áp.
Giảm chất gây dị ứng trong thực phẩm: Trypsin giúp phân giải các dị nguyên trong một số loại thực phẩm, từ đó tạo ra sản phẩm an toàn hơn cho người có cơ địa nhạy cảm.

Những lưu ý khi dùng enzyme trypsin là gì?

Mặc dù enzyme trypsin mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc sử dụng cần lưu ý một số điểm sau để đạt được hiệu quả tốt nhất:

Ai không nên dùng trypsin?

Một số đối tượng không nên dùng trypsin bao gồm:

Phụ nữ mang thai: Hiện chưa có đủ nghiên cứu chứng minh độ an toàn của trypsin trong thai kỳ.
Phụ nữ đang cho con bú: Chưa có bằng chứng rõ ràng về tính an toàn của trypsin đối với mẹ và trẻ sơ sinh bú mẹ.
Trẻ em mắc xơ nang: Đã ghi nhận hiếm gặp tình trạng xơ hóa đại tràng có liên quan đến việc sử dụng liều cao enzyme tiêu hóa, trong đó có trypsin.

Tác dụng phụ có thể gặp khi dùng trypsin

Trypsin thường được sử dụng trong chăm sóc vết thương và hỗ trợ quá trình liền sẹo. Khi bôi ngoài da, trypsin tương đối an toàn, giúp làm sạch mô hoại tử và thúc đẩy tái tạo mô mới. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có đủ nghiên cứu lâm sàng chứng minh mức độ an toàn của trypsin khi dùng đường uống. Một số tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng trypsin gồm:

Tại chỗ (bôi ngoài da): Có thể gây đau tại chỗ, cảm giác nóng rát tạm thời.
Đường uống: Thường gây khó chịu đường tiêu hóa, đặc biệt khi sử dụng các chế phẩm enzyme đường uống liều cao.
Phản ứng dị ứng nghiêm trọng: Hiếm gặp nhưng đã có trường hợp sốc phản vệ liên quan đến chymotrypsin đường uống. Tình trạng này cần được xử lý cấp cứu ngay lập tức.

Trypsin enzyme có thể gây khó chịu đường tiêu hoá

Kết luận

Enzyme trypsin giữ vai trò thiết yếu trong tiêu hóa protein và duy trì sức khỏe. Nhờ đặc tính phân giải protein, enzyme này không chỉ hỗ trợ hấp thu dinh dưỡng mà còn được ứng dụng trong y học và công nghiệp thực phẩm. Tuy nhiên, việc dùng trypsin cần tuân thủ đúng liều lượng, chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả, hạn chế tác dụng phụ. Hiểu rõ về tác dụng, nguồn gốc, ứng dụng và lưu ý khi dùng trypsin sẽ giúp bạn chăm sóc sức khỏe tốt hơn.

Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp hỗ trợ tiêu hóa an toàn và tiện lợi, Menpeptine Gold là lựa chọn đáng cân nhắc. Sản phẩm được sản xuất tại nhà máy đạt chuẩn GMP của Công ty TNHH Mediphar USA, chứa công thức kết hợp các enzyme tiêu hóa quan trọng như Alpha-Amylase, Papain, Pepsin, Lipase và Immunepath IP (chiết xuất từ lợi khuẩn Lactobacillus paracasei). Dạng dung dịch lỏng dễ hấp thu giúp Menpeptine Gold hỗ trợ giảm đầy bụng, chướng hơi, khó tiêu, đồng thời tăng cường sức khỏe đường ruột, phù hợp cho cả trẻ nhỏ và người lớn.

Men tiêu hóa dạng nước cho người lớn và trẻ em Menpeptine Gold

Nguồn tham khảo:

Mời bạn đánh giá chất lượng bài viết!

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả