5 điều về bệnh viêm tụy cấp mà bạn cần lưu ý

Viêm tụy cấp là một bệnh lý thường gặp trong cuộc sống ngày nay. Chứng bệnh này thường gây ra các cơn đau bụng đột ngột và dữ dội, buồn nôn, cảm giác khó chịu ở bụng  dưới, khó ăn uống và tiêu hóa,… 

Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chứng bệnh này và các vấn đề thường gặp. Từ đó xây dựng chế độ sinh hoạt hợp lý và lành mạnh, cải thiện sức khỏe ngày một tốt hơn!

Có thể bạn thích: Bệnh viêm ruột thừa cấp

1. Tổng quan bệnh viêm tụy cấp

Viêm tụy cấp là quá trình viêm cấp tính của tụy, gây ra cơn đau bụng dữ dội và đột ngột. Tụy là một cơ quan lớn nằm phía sau dạ dày, gần đoạn đầu ruột non (tá tràng). Tụy có hai chức năng chính là sản xuất ra các men tiêu hóa giúp tiêu hóa thức ăn và tiết ra một số hormone, bao gồm insulin. Viêm tụy xảy ra khi các men tụy phá hủy mô tụy, gây ra viêm. 

Viêm tụy thường xảy ra do sỏi mật hay uống rượu nhiều lâu năm.

Đa số những cơn viêm tụy cấp không dẫn tới biến chứng, và đa số bệnh nhân thường hồi phục mà không cần chăm sóc y tế. Tuy nhiên, một số người có tình trạng nặng hơn và cần chăm sóc y tế.

Trong tất cả trường hợp, điều cần thiết là xác định nguyên nhân gây viêm tụy cấp, và nếu có thể, điều trị nguyên nhân này để ngăn ngừa tái phát. 

Đọc thêm: Bệnh viêm dạ dày

2. Ba nguyên nhân gây bệnh viêm tụy cấp phổ biến

Theo các tài liệu khoa học, sỏi mật, rượu, tăng triglycerid máu là 3 nguyên nhân thường gặp nhất đó là: 

Do sỏi: vì túi mật và tụy có chung một ống dẫn, sỏi mật nằm trong ống này có thể tắc nghẽn dòng chảy bình thường của các men tụy và gây ra bệnh.

Do rượu: là nguyên nhân của ít nhất 30% trường hợp viêm tụy cấp. Nguyên nhân do rượu thì thường gặp hơn những người nghiện rượu lâu năm.

Tăng triglycerid máu: nồng độ triglycerid máu > 1000 mg/dL (11 mmol/L). Nồng độ amylase và/hoặc lipase máu không tăng nhiều, thường xảy ra ở bệnh nhân có bất thường lipid từ trước đi kèm với yếu tố thúc đẩy thứ phát như đái tháo đường kiểm soát kém, béo phì, suy giáp…

Một số nguyên nhân khác:

– Sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách, dùng quá liều.

– Độc chất

– Nhiễm trùng: virus, kí sinh trùng (giun đũa, sán lá)

– Chấn thương bụng

– Ung thư tụy

3. Các triệu chứng viêm tụy cấp thường gặp

Nếu bạn thường xuyên gặp phải các triệu chứng sau, rất có thể bạn đã mắc phải chứng này. Để thoát khỏi tình trạng khó chịu, hãy đến các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và tư vấn.

Đau bụng: xảy ra ở 95% các trường hợp. Đau thường xảy ra đột ngột sau bữa ăn thịnh soạn hoặc sau khi uống rượu. Đau liên tục vùng thượng vị, quanh rốn, hạ sườn trái, lan ra sau lưng, đạt đỉnh sau 30 phút đến vài giờ. Cường độ đau dữ dội, giảm nhẹ khi ngồi cúi ra trước hoặc nằm nghiêng trái. Cường độ đau và vị trí đau không liên quan đến mức độ nặng của bệnh.

Buồn nôn và nôn: xảy ra ở 85% trường hợp, nôn xong không giảm đau. Nôn có thể nặng nề và kéo dài nhiều giờ. Trong cơn đau, bệnh nhân có thể nôn ra giun đũa (gợi ý nguyên nhân). Nếu nôn ra máu gợi ý viêm tụy cấp thể xuất huyết, tiên lượng nặng.

Sốt: gặp trong 60% trường hợp, có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao do viêm đường mật, hoại tử vô trùng, hoặc có thể nhiễm trùng

Mạch nhanh, hạ huyết áp: 40% trường hợp

Cảm ứng thành bụng và đề kháng thành bụng: thường gặp

Nhu động ruột: giảm hoặc mất

Tràn dịch màng phổi: thường bên trái, hoặc có thể 2 bên.

Vàng da nhẹ: thường gặp.  

Mảng xuất huyết dưới da: ở sườn lưng trái và hông trái (dấu Grey Turney), quanh rốn (dấu Cullen) là dấu hiệu xuất huyết sau phúc mạc.

4. Điều trị viêm tụy cấp như thế nào?

Viêm tụy thường được điều trị ở bệnh viện. Bác sĩ có thể cho bệnh nhân dịch truyền và thuốc giảm đau để giúp bệnh nhân thấy tốt hơn. Nếu bệnh nhân không thể ăn, họ có thể cho bệnh nhân ăn qua ống nuôi ăn.

Một số bệnh nhân có thể có nhiễm trùng, sẽ được điều trị bằng kháng sinh. Một số nguyên nhân khác gây viêm tụy có thể làm tích tụ dịch xung quanh tuyến tụy hay suy cơ quan.

Dịch xung quanh tụy thường tự biến mất nhưng đôi khi cần được dẫn lưu hoặc phẫu thuật. Suy cơ quan thường cần có một đội ngũ bác sĩ chăm sóc đặc biệt.

Điều quan trọng khác là giải quyết nguyên nhân gây viêm tụy. Nếu nguyên nhân là do sỏi mật, thì bác sĩ sẽ điều trị nó. Nếu nguyên nhân do rượu thì phải bỏ rượu để tránh tái phát lần nữa.

5. Người bị viêm tụy cấp nên ăn gì?

Khi điều trị, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân không ăn hay uống. Thay vào đó, bác sĩ có thể sử dụng ống nuôi ăn để cung cấp dinh dưỡng. Khi bệnh nhân có thể bắt đầu ăn lại, bệnh nhân có thể ăn một chế độ ăn lành mạnh, ít béo gồm nhiều bữa ăn nhỏ và thường xuyên.

Nếu bệnh nhân mắc viêm tụy cấp thì nên uống nhiều nước và hạn chế cà phê. Các chuyên gia sức khỏe khuyên bệnh nhân viêm tụy cấp không uống rượu, kể cả nếu bệnh ở mức độ nhẹ.

Ăn một bữa ăn nhiều chất béo và calo có thể làm tăng nồng độ chất béo trong máu, làm tăng nguy cơ viêm tụy cấp. Bệnh nhân có thể giảm nguy cơ tái phát bằng một chế độ ăn lành mạnh, ít béo.

Lời kết

Tụy là một cơ quan quan trọng của cơ thể, giúp sản xuất ra các men tiêu hóa và insulin. Viêm tụy cấp rất thường gặp ở những người bị sỏi mật hoặc nghiện rượu lâu năm. Những cơn đau bụng do viêm tụy cấp thường đến đột ngột và dữ dội sau một bữa ăn nhiều dầu mỡ.

Điều trị viêm tụy cấp cần đến bệnh viện để được các bác sĩ theo dõi và điều trị. Để phòng ngừa viêm tụy cấp, nên có một chế độ ăn lành mạnh, hạn chế đồ ăn dầu mỡ, bỏ rượu bia.