Tiêu Hóa
Gan – Mật
Xương Khớp
Hô Hấp
Vitamin & Khoáng Chất
Tăng Sức Đề Kháng
Sắc Đẹp
Tuần Hoàn & Tim Mạch
Sinh lý – Nội Tiết Tố
Mắt
Vật Tư Y TếTrẻ sơ sinh bị chướng bụng đầy hơi là tình trạng thường gặp, gây ra tình trạng quấy khóc, ngủ không sâu giấc, bú ít và có thể gây sụt cân ở trẻ nếu không xử lý kịp thời. Nguyên nhân chủ yếu là do hệ tiêu hóa của bé còn non yếu, dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài. Để giảm tình trạng này, mẹ có thể áp dụng các biện pháp xử lý đơn giản, nhẹ nhàng ngay tại nhà. Trong bài viết này, Mediphar USA đưa ra 9 cách giảm đầy hơi chướng bụng ở trẻ sơ sinh, giúp bé dễ chịu hơn và hỗ trợ tiêu hóa khỏe mạnh.
Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị chướng bụng đầy hơi
Tình trạng chướng bụng đầy hơi ở trẻ sơ sinh có thể dễ dàng nhận biết thông qua một số biểu hiện đặc trưng như sau:
Bụng phình to, sờ vào thấy cứng
Một trong những dấu hiệu điển hình của trẻ sơ sinh bị đầy hơi là bụng căng phình và sờ vào thấy cứng. Điều này thường xảy ra khi khí tích tụ quá nhiều trong dạ dày hoặc ruột, khiến bé khó chịu. Bụng bé có thể có tiếng sôi hoặc gõ nghe rỗng, kèm theo hiện tượng đỏ mặt, rướn người vì đau bụng.
Ợ hơi nhiều, nôn trớ sau ăn
Khi trẻ sơ sinh bị chướng bụng, bé thường có biểu hiện ợ hơi và nôn trớ sau khi bú. Nguyên nhân có thể do bé nuốt phải không khí trong lúc bú hoặc khó tiêu do hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện. Tình trạng này tuy phổ biến nhưng nếu có thêm tình trạng nôn trớ liên tục hoặc sụt cân thì cần theo dõi kỹ vì có thể liên quan đến trào ngược dạ dày – thực quản hoặc hẹp môn vị.
Quấy khóc, ngủ không ngon
Trẻ sơ sinh bị đầy hơi thường cảm thấy khó chịu trong người dẫn đến dễ quấy khóc, nhất là sau khi bú hoặc vào ban đêm. Bé có thể vặn mình, rướn người, đạp chân liên tục để giảm áp lực bụng. Việc ngủ không sâu giấc, hay tỉnh giấc giữa đêm là biểu hiện rõ ràng của tình trạng khó tiêu, đầy bụng.
Bỏ bú, bú ít hoặc chậm tăng cân
Dấu hiệu đầy hơi ở trẻ sơ sinh còn thể hiện qua việc bé lười bú hoặc bú ít hơn bình thường. Khi khí tích tụ trong dạ dày, bé cảm thấy nhanh no, không muốn ăn và có thể bỏ bú hoàn toàn nếu tình trạng kéo dài. Hậu quả dẫn đến trẻ tăng cân chậm, thậm chí có thể sút cân nếu kèm theo nôn trớ. Phụ huynh cần quan sát thời gian bú, số lần bú mỗi ngày để phát hiện sớm bất thường ở trẻ.
Trẻ không đánh rắm hoặc đi tiêu phân lỏng
Chướng bụng có thể khiến bé bị rối loạn hoạt động của hệ tiêu hoá, biểu hiện đi tiêu phân lỏng hoặc táo bón nhẹ, kèm theo khó đánh rắm. Khí trong bụng bị không thoát ra được khiến bé càng khó chịu hơn.
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị chướng bụng đầy hơi
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị chướng bụng đầy hơi, chủ yếu liên quan đến hệ tiêu hóa còn non yếu và thói quen sinh hoạt hằng ngày. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến mà cha mẹ cần lưu ý để phòng ngừa và xử lý tình trạng chướng bụng đầy hơi hiệu quả cho bé.
Hội chứng Colic
Colic là tình trạng thường gặp ở trẻ dưới 3 tháng tuổi, khiến bé quấy khóc dữ dội, thường vào chiều tối và không rõ nguyên nhân. Khi bị colic, bé nuốt nhiều không khí hơn khi khóc, dẫn đến chướng bụng và đầy hơi. Ngoài ra, hội chứng colic gây co thắt cơ bụng khiến bé khó chịu hơn. Hội chứng colic thường tự hết sau vài tháng, nhưng nó là nguyên nhân phổ biến gây ra đầy hơi và rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh.
Không dung nạp lactose có trong sữa
Một số trẻ có thể gặp tình trạng không dung nạp lactose – đường có trong sữa mẹ hoặc sữa công thức. Khi không tiêu hóa được lactose, bé dễ bị đầy hơi, tiêu chảy, nôn trớ, thậm chí bỏ bú. Nếu nghi ngờ bé không dung nạp lactose, cha mẹ nên đưa bé đi khám để được tư vấn chế độ dinh dưỡng phù hợp, có thể chuyển sang dùng sữa không chứa lactose nếu cần thiết.
Việc dùng thuốc kháng sinh hoặc thuốc
Việc sử dụng kháng sinh hoặc một số loại thuốc điều trị khác có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật có lợi trong đường ruột, khiến bé dễ bị rối loạn tiêu hóa. Hậu quả là bé có thể bị đầy hơi, chướng bụng, đi ngoài bất thường hoặc ăn uống kém. Đặc biệt sau khi sử dụng thuốc kéo dài hoặc không đúng liều lượng. Nếu nghi ngờ bé bị đầy bụng do dùng thuốc, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có hướng xử lý kịp thời và an toàn cho bé.
Hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện
Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh, đặc biệt trong 6 tháng đầu đời, chưa phát triển đầy đủ. Lượng enzyme tiêu hóa còn ít khiến việc tiêu hóa sữa mẹ hoặc sữa công thức trở nên chậm hơn, khó khăn, dễ gây ứ đọng và sinh hơi trong ruột. Ngoài ra, nhu động ruột còn yếu khiến việc đẩy khí ra ngoài trở nên chậm chạp, làm bé bị đầy hơi, khó tiêu.
Nuốt không khí khi bú mẹ hoặc bú bình sai tư thế
Tư thế bú không đúng là nguyên nhân khiến bé nuốt nhiều không khí trong khi bú, từ đó gây đầy hơi và chướng bụng. Khi bú bình, nếu sữa không ngập đầu núm hoặc lỗ núm quá lớn cũng làm không khí lọt vào bụng trẻ. Vì thế, việc điều chỉnh tư thế bú và chọn núm vú phù hợp là rất quan trọng trong việc giảm tình trạng khí thừa trong đường tiêu hóa.
Chế độ ăn uống từ mẹ
Nếu mẹ sử dụng nhiều thực phẩm sinh hơi như bắp cải, đậu, sữa bò, hay các món cay nóng thì bé có thể bị chướng bụng đầy hơi do hấp thu gián tiếp qua sữa mẹ. Ngoài ra, các chất gây dị ứng trong chế độ ăn như protein sữa bò cũng có thể khiến bé khó tiêu, rối loạn tiêu hóa.
Trẻ rối loạn tiêu hóa hoặc bị táo bón
Táo bón hoặc rối loạn tiêu hóa là nguyên nhân tiềm ẩn gây tích tụ khí trong đường ruột, khiến trẻ bị chướng bụng và đầy hơi. Khi phân bị ứ đọng lâu trong ruột, vi khuẩn sẽ lên men và sinh khí, làm bụng bé trương lên và đau tức.
Trẻ sơ sinh bị đầy hơi phải làm sao? 9 cách xử lý hiệu quả tại nhà
Khi bé bị đầy hơi, cha mẹ không nên quá lo lắng. Với những biện pháp đơn giản, an toàn và dễ thực hiện tại nhà dưới đây, cha mẹ hoàn toàn có thể giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn, cải thiện tình trạng khó chịu cho trẻ.
Điều chỉnh tư thế và cách bú cho bé
Tư thế bú đúng không chỉ giúp bé bú hiệu quả mà còn hạn chế tình trạng nuốt phải không khí. Khi cho con bú mẹ, mẹ nên giữ đầu bé cao hơn phần thân dưới để sữa chảy xuống dễ hơn. Với bú bình, mẹ để nghiêng bình sao cho sữa luôn đầy núm vú, tránh tạo bọt khí. Tư thế không đúng có thể khiến bé nuốt nhiều không khí, dẫn đến đầy hơi và nôn trớ.
Vỗ ợ hơi đúng cách sau khi bú
Sau khi bú, mẹ nên vỗ ợ hơi cho trẻ để giúp bé giải phóng khí dư trong dạ dày – nguyên nhân gây đầy hơi, chướng bụng. Có nhiều cách vỗ ợ hơi cho trẻ mà mẹ có thể áp dụng. Cách đơn giản là bế bé tựa đầu lên vai mẹ, giữ bé ở tư thế thẳng và vỗ nhẹ lưng theo hướng từ dưới lên. Mẹ cũng có thể đặt bé ngồi trên đùi, một tay giữ cằm bé, tay còn lại xoa hoặc vỗ nhẹ lưng. Lưu ý không vỗ quá mạnh hoặc kéo dài quá lâu, chỉ cần vài phút sau bú sẽ giúp hỗ trợ tiêu hóa và giảm nguy cơ đầy bụng ở trẻ sơ sinh.
Massage bụng nhẹ nhàng cho bé
Massage cho trẻ sơ sinh không chỉ giúp bé thư giãn mà còn hỗ trợ tiêu hóa và giảm chướng bụng hiệu quả. Các động tác massage nhẹ nhàng trên bụng bé, đặc biệt là theo chiều kim đồng hồ, sẽ giúp kích thích nhu động ruột, giải phóng khí và làm dịu cảm giác đầy hơi khó chịu.
Mẹ có thể sử dụng các đầu ngón tay xoa nhẹ nhàng vùng bụng bé theo chiều kim đồng hồ, bắt đầu từ rốn và lan dần ra ngoài. Mẹ nên massage bụng cho bé sau khi ăn khoảng 30 phút để tránh gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Không nên massage ngay sau khi bé vừa bú hoặc ăn xong để tránh tình trạng trào ngược và nôn trớ.
Chườm nóng vùng bụng của bé
Chườm ấm là một cách đơn giản, giúp thư giãn cơ bụng, làm giảm đầy hơi, làm dịu cơn khó chịu cho trẻ sơ sinh. Mẹ có thể sử dụng hai chiếc khăn sạch, làm ấm vừa phải. Gấp một khăn đặt nhẹ lên bụng bé, sau đó dùng chiếc khăn còn lại quấn quanh bụng để giữ cố định. Lưu ý, mẹ cần kiểm tra nhiệt độ khăn trước khi chườm để tránh gây bỏng và đảm bảo khăn không quấn quá chặt, giúp bé cảm thấy thoải mái và dễ chịu hơn.
Đặt bé nằm sấp hỗ trợ thoát hơi
Tư thế nằm sấp là một cách hiệu quả giúp giảm chướng bụng ở trẻ sơ sinh. Áp lực từ tư thế này tác động lên vùng bụng, hỗ trợ bé dễ dàng thoát khí và giảm cảm giác đầy hơi, khó chịu. Mẹ nên cho bé nằm sấp trên ngực mình hoặc trên bề mặt phẳng, mềm khi bé đang thức và luôn có người quan sát bé. Lưu ý giữ đầu bé cao hơn, không có gì che mũi hoặc miệng để đảm bảo an toàn cho bé.
Kiểm soát chế độ ăn của mẹ
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng chủ yếu trong giai đoạn đầu đời, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa của bé. Một chế độ ăn uống không hợp lý ở mẹ, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều thực phẩm gây đầy hơi, có thể khiến trẻ bị chướng bụng, khó tiêu. Vì vậy, để hạn chế tình trạng đầy hơi chướng bụng ở trẻ sơ sinh, mẹ nên điều chỉnh thực đơn hàng ngày theo hướng lành mạnh. Ưu tiên uống nhiều nước, bổ sung các thực phẩm hỗ trợ tiêu hóa như sữa chua, rau xanh (như rau mồng tơi, cần tây…), trái cây dễ tiêu như chuối, đu đủ… giúp cải thiện chất lượng sữa và hỗ trợ hệ tiêu hóa non nớt của trẻ.
Giúp bé cử động chân đạp xe
Động tác “đạp xe” giúp kích thích nhu động ruột, thúc đẩy tiêu hóa và giúp loại khí trong bụng bé một cách dễ dàng. Đặt bé nằm ngửa, nhẹ nhàng nâng chân một chân của bé lên, chân còn lại thẳng xuống như chuyển động đang đạp xe. Mẹ có thể làm mỗi ngày vài lần, mỗi lần lặp lại khoảng 10–15 lần để bé cảm thấy dễ chịu hơn.
Sử dụng men vi sinh
Việc sử dụng men vi sinh giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột cho trẻ, hỗ trợ tiêu hóa và giảm triệu chứng chướng bụng, đầy hơi ở trẻ sơ sinh rất hiệu quả. Một số chủng như Lactobacillus reuteri đã được chứng minh giúp giảm khóc colic và hỗ trợ tiêu hóa ở trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng để lựa chọn được men vi sinh phù hợp cho trẻ và đảm bảo an toàn.
>>> Xem ngay 12 Men vi sinh & men tiêu hóa cho trẻ em tốt hiện nay
Cho bé bú lượng sữa phù hợp
Bé bú quá nhiều hoặc quá ít đều có thể gây đầy hơi. Nếu bú quá no, dạ dày bé bị căng khiến sữa dễ trào ngược và sinh hơi. Nếu bú quá ít, bé sẽ nuốt nhiều không khí khi đói dẫn đến đầy hơi. Do đó, mẹ cần theo dõi bé có đang đói hoặc quá no để cho bú theo nhu cầu, tránh ép bú hoặc để bé quá đói mới bú. Việc cung cấp đủ lượng sữa không chỉ giúp hạn chế tình trạng đầy bụng ở trẻ mà còn góp phần thúc đẩy hệ tiêu hóa phát triển khỏe mạnh.
>>> Xem chi tiết 10+ Mẹo dân gian chữa đầy hơi cho trẻ sơ sinh hiệu quả tại nhà
Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?
Đầy hơi ở trẻ sơ sinh là tình trạng phổ biến, không quá nghiêm trọng và có thể cải thiện tại nhà. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường sau đây, cha mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế để được thăm khám và có biện pháp xử lý kịp thời:
- Bé bị đầy hơi liên tục kèm sốt hoặc bỏ bú: Nếu bé thường xuyên đầy hơi kèm theo biểu hiện bất thường như sốt, quấy khóc kéo dài, bú kém hoặc bỏ bú, đây có thể là dấu hiệu của một tình trạng nhiễm trùng hay vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng. Cha mẹ không nên chủ quan, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và xử lý kịp thời.
- Trẻ đầy hơi lâu ngày không cải thiện: Trong trường hợp tình trạng đầy hơi kéo dài trong nhiều ngày dù đã áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà như massage, thay đổi tư thế bú, sử dụng men vi sinh… nhưng không cải thiện, cha mẹ nên cho bé đi khám để xác định nguyên nhân. Việc chẩn đoán nguyên nhân dẫn đến đầy hơi sẽ giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
- Có dấu hiệu nôn trớ nhiều hoặc đi ngoài bất thường: Nếu trẻ có dấu hiệu nôn trớ liên tục, phân có màu sắc lạ, tiêu chảy hoặc táo bón kèm đầy hơi, đây có thể là dấu hiệu liên quan đến tình trạng rối loạn tiêu hóa hoặc các bệnh lý đường ruột khác. Trẻ cần được bác sĩ thăm khám để chẩn đoán và điều trị sớm.
Kết luận
Trẻ sơ sinh bị chướng bụng đầy hơi là tình trạng thường gặp và có thể cải thiện bằng những cách đơn giản tại nhà như massage, vỗ ợ hơi hay điều chỉnh tư thế bú. Tuy nhiên, nếu bé có biểu hiện bất thường như sốt, bỏ bú, nôn trớ nhiều hoặc kéo dài không khỏi, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để được can thiệp kịp thời.
Ngoài ra, đối với các bé trên 1 tuổi khi thường xuyên bị đầy hơi, chướng bụng do rối loạn tiêu hóa, mẹ có thể tham khảo men tiêu hóa Menpeptine Drops – sản phẩm hỗ trợ tiêu hóa đến từ Mediphar USA. Với thành phần là các enzyme tự nhiên, Menpeptine giúp cải thiện hiệu quả nhiều vấn đề tiêu hóa, hỗ trợ giảm đầy hơi, chướng bụng, giúp bé ăn ngon và hấp thu tốt hơn. Sản phẩm được sản xuất theo tiêu chuẩn GMP, đảm bảo an toàn, chất lượng – là người bạn đồng hành tin cậy của mẹ trong hành trình chăm sóc hệ tiêu hóa khỏe mạnh cho con.
*Lưu ý: Menpeptine không dùng cho trẻ sơ sinh. Đối với trẻ trên 1 tuổi, cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng để đảm bảo phù hợp với tình trạng sức khỏe của bé.
Xem ngay các dòng sản phẩm men tiêu hóa Menpeptine Drops:
- https://www.thebump.com/a/gas-pain-baby
- https://www.webmd.com/parenting/baby/features/infant-gas
- https://www.whattoexpect.com/first-year/care/gassy-baby/
- https://www.nhs.uk/conditions/colic/
- https://www.summerhealth.com/blog/9-ways-to-help-your-gassy-newborn
- https://health.clevelandclinic.org/how-to-relieve-baby-gas
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/324725
Dược sĩ Phạm Cao Hà
Đã kiểm duyệt nội dung
Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.
Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.
