Tiêu Hóa
Gan – Mật
Xương Khớp
Hô Hấp
Vitamin & Khoáng Chất
Tăng Sức Đề Kháng
Sắc Đẹp
Tuần Hoàn & Tim Mạch
Sinh lý – Nội Tiết Tố
Mắt
Vật Tư Y TếĐầy bụng buồn nôn là tình trạng tiêu hóa thường gặp, thường xuất hiện sau khi ăn quá no hoặc do các vấn đề trong hệ tiêu hóa. Không chỉ gây khó chịu, đây còn có thể là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe tiềm ẩn.Vậy nguyên nhân nào gây ra tình trạng này và có các mẹo chữa đầy bụng buồn nôn hiệu quả tại nhà không?
Là đơn vị nghiên cứu và phát triển các sản phẩm hỗ trợ tiêu hóa, Mediphar USA thấu hiểu những vấn đề thường gặp liên quan đến hệ tiêu hóa và mong muốn chia sẻ thông tin hữu ích để giúp bạn xử lý tình trạng này dễ dàng hơn ngay tại bài viết này.
Nguyên nhân gây đầy bụng buồn nôn
Đầy bụng buồn nôn là cảm giác khó chịu xuất hiện sau khi ăn hoặc khi hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả. Người gặp tình trạng này thường cảm thấy bụng căng tức, đầy hơi, buồn nôn, ợ hơi hoặc chán ăn. Đây là vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống của nhiều người. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến gây nên tình trạng này:
Thói quen ăn uống không lành mạnh
Một trong những “thủ phạm” hàng đầu gây ra đầy bụng buồn nôn chính là những thói quen ăn uống thiếu khoa học.
- Ăn quá nhanh, không nhai kỹ thức ăn: Khi ăn nhanh, dễ nuốt nhiều không khí, khiến khí tích tụ trong đường ruột gây đầy bụng. Thức ăn chưa nghiền kỹ cũng làm tăng gánh nặng cho dạ dày, gây khó tiêu.
- Ăn quá nhiều trong một bữa, đặc biệt vào buổi tối: Ăn no khiến dạ dày bị căng giãn, hoạt động kém hiệu quả. Buổi tối, hệ tiêu hóa làm việc chậm hơn, thức ăn tồn đọng dễ bị lên men, sinh khí gây chướng bụng.
- Thường xuyên sử dụng thực phẩm cay nóng, chiên xào, nhiều dầu mỡ: Thực phẩm nhiều chất béo làm chậm tiêu hóa, thức ăn ứ lâu trong dạ dày và dễ gây sinh khí.
- Uống nhiều đồ uống có gas, rượu bia: Đưa trực tiếp khí vào hệ tiêu hóa, làm tăng cảm giác căng tức. Rượu bia còn làm rối loạn nhu động ruột và hệ vi sinh, dễ gây đầy bụng, khó tiêu.
- Thói quen ăn không đúng giờ, bỏ bữa thường xuyên: Làm rối loạn nhịp sinh học tiêu hóa. Khi ăn quá đói, dạ dày co giãn đột ngột, enzyme tiêu hóa tiết không kịp, gây đầy hơi, khó tiêu.
Các bệnh lý tiêu hóa liên quan
Ngoài thói quen ăn uống, đầy bụng buồn nôn còn là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe liên quan đến hệ tiêu hóa như:
- Viêm dạ dày: Tình trạng viêm nhiễm niêm mạc dạ dày có thể gây ra các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, khó tiêu và buồn nôn.
- Hội chứng ruột kích thích (IBS): Đây là một rối loạn chức năng của ruột già, gây ra các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, táo bón hoặc tiêu chảy, và đôi khi kèm theo buồn nôn.
- Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản, nó có thể gây ra cảm giác nóng rát ở ngực, ợ chua, khó nuốt và cả buồn nôn, đầy bụng.
- Tắc nghẽn đường ruột: Mặc dù hiếm gặp hơn, nhưng tình trạng tắc nghẽn ở ruột non hoặc ruột già có thể gây ra đau bụng dữ dội, đầy hơi và nôn mửa.
Các nguyên nhân khác
Mặc dù ít gặp hơn, nhưng những nguyên nhân dưới đây cũng có thể đẫn dến tình trạng đầy bụng buồn nôn như:
- Ngộ độc thực phẩm: Thức ăn bị nhiễm khuẩn có thể gây ra các triệu chứng tiêu hóa cấp tính, bao gồm đầy bụng, buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh hoặc thuốc giảm đau, có thể gây ra tác dụng phụ là đầy bụng và buồn nôn.
- Căng thẳng, lo âu: Stress kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây ra các triệu chứng khó chịu như đầy bụng, khó tiêu.
- Mang thai (ốm nghén): Đặc biệt trong giai đoạn đầu thai kỳ, nhiều phụ nữ gặp phải tình trạng buồn nôn và đầy bụng.
Triệu chứng thường gặp khi bị đầy bụng buồn nôn
Khi bị đầy bụng buồn nôn, cơ thể thường phản ứng bằng cách phát ra nhiều dấu hiệu khó chịu, ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hằng ngày và chất lượng cuộc sống. Một số triệu chứng thường thấy bao gồm:
- Cảm giác bụng căng tức, chướng bụng sau khi ăn
- Buồn nôn, có thể kèm theo nôn
- Ợ hơi, ợ chua liên tục
- Đau tức vùng thượng vị
- Chán ăn, ăn không ngon miệng
- Mệt mỏi, khó chịu kéo dài
- Có thể kèm theo đầy hơi, đau bụng
12 mẹo chữa đầy bụng buồn nôn tại nhà hiệu quả
Nếu bạn đang gặp phải tình trạng đầy bụng, buồn nôn nhẹ hoặc mới khởi phát do ăn uống hay sinh hoạt chưa hợp lý, bạn có thể cải thiện tại nhà bằng 12 mẹo đơn giản dưới đây:
Uống trà gừng ấm
Gừng có tính ấm và là một trong những thực phẩm hiệu quả nhất để giảm buồn nôn. Các nghiên cứu đã chứng minh gừng chứa hoạt chất gingerol có tác dụng làm dịu dạ dày, giảm co thắt và chống buồn nôn hiệu quả.
Cách thực hiện:
- Thái mỏng 3-5 lát gừng tươi
- Đun sôi với 250ml nước trong khoảng 5-10 phút
- Thêm chút mật ong để tăng hiệu quả và dễ uống
- Uống khi còn ấm, 2-3 lần/ngày
Dùng lá bạc hà
Tinh dầu bạc hà chứa menthol có tác dụng làm giảm co thắt cơ trơn của dạ dày và ruột, nhờ đó giảm triệu chứng buồn nôn và đầy hơi.
Cách thực hiện:
- Pha trà bạc hà bằng 5-10 lá bạc hà tươi hoặc 1 thìa lá bạc hà khô với nước sôi
- Đậy kín 5-10 phút rồi uống khi còn ấm
- Uống sau bữa ăn 30 phút để giảm đầy bụng
- Có thể nhai vài lá bạc hà tươi khi cảm thấy buồn nôn đột ngột
Chườm ấm vùng bụng
Nhiệt độ ấm giúp thư giãn cơ bụng, giảm co thắt và cải thiện lưu thông máu ở vùng bụng, từ đó giảm cảm giác đầy hơi khó tiêu.
Cách thực hiện:
- Sử dụng túi chườm nóng hoặc khăn ấm đã nhúng nước nóng và vắt khô
- Đặt lên vùng bụng trên trong 15-20 phút
- Thực hiện 2-3 lần mỗi ngày khi có cảm giác khó chịu
- Kết hợp hít thở sâu khi chườm để tăng hiệu quả
Massage bụng bằng dầu nóng
Kết hợp massage nhẹ nhàng với dầu nóng không chỉ giúp giảm căng thẳng mà còn kích thích hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, giúp tăng cường nhu động ruột, đẩy khí thừa và thức ăn tồn đọng ra ngoài.
Cách thực hiện:
- Làm ấm một chút dầu (có thể dùng dầu gừng, dầu oliu hoặc dầu dừa)
- Thoa dầu lên vùng bụng
- Massage nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ khoảng 5-10 phút
- Thực hiện 1-2 lần/ngày, tốt nhất vào buổi tối trước khi đi ngủ
Uống nước lá tía tô
Tía tô có tính ấm, giúp làm ấm bụng, giải cảm, hỗ trợ tiêu hóa, nhất là với những trường hợp đầy bụng do lạnh bụng hoặc cảm nhẹ.
Cách thực hiện:
- Lấy 7-10 lá tía tô tươi
- Rửa sạch và đun sôi với 300ml nước trong 10 phút
- Uống ấm, có thể thêm chút mật ong
- Uống 2-3 lần mỗi ngày sau bữa ăn
Uống nước vỏ quýt khô
Trần bì (vỏ quýt phơi khô) từ lâu đã được Đông y dùng để chữa chướng bụng, ăn không tiêu nhờ khả năng kích thích dịch tiêu hóa.
Cách thực hiện:
- Chuẩn bị 5-10g vỏ quýt khô
- Đun sôi với 250ml nước trong khoảng 10-15 phút
- Uống 2-3 lần mỗi ngày sau bữa ăn
- Có thể kết hợp với một ít gừng tươi để tăng hiệu quả
Uống nước chanh muối
Hỗn hợp chanh muối không chỉ giúp cân bằng độ pH trong dạ dày mà còn kích thích tiêu hóa, tăng tiết dịch tiêu hóa, nhờ đó cải thiện tình trạng chậm tiêu, đầy hơi.
Cách thực hiện:
- Vắt nửa quả chanh vào cốc nước ấm
- Thêm một nhúm muối nhỏ
- Khuấy đều và uống từ từ, tốt nhất vào buổi sáng khi bụng đói
- Có thể uống 1-2 lần/ngày trước bữa ăn 30 phút
Sử dụng quế
Quế không chỉ là gia vị quen thuộc trong nhà bếp mà còn có tác dụng y học trong việc cải thiện tiêu hóa, giảm đầy hơi và buồn nôn.
Cách thực hiện:
- Đun một thanh quế nhỏ với 250ml nước trong 5-10 phút
- Uống nước quế ấm sau bữa ăn
- Hoặc thêm 1/4 thìa cà phê bột quế vào cháo, sữa hoặc trà
- Sử dụng đều đặn 1-2 lần/ngày
Dùng giấm táo
Giấm táo chứa axit axetic và các enzym giúp kích thích tiêu hóa, giảm đầy hơi và cân bằng môi trường axit trong dạ dày.
Cách thực hiện:
- Pha 1-2 thìa giấm táo vào cốc nước ấm
- Thêm chút mật ong để dễ uống
- Uống trước bữa ăn 20-30 phút, ngày 2 lần
- Lưu ý: Không dùng giấm táo nguyên chất vì có thể gây kích ứng dạ dày
Dùng hạt thì là
Hạt thì là giúp giảm co thắt đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và làm dịu dạ dày rất hiệu quả.
Cách thực hiện:
- Nhai một nhúm nhỏ hạt thì là sau bữa ăn
- Hoặc đun sôi 1 thìa hạt thì là trong 250ml nước trong 5 phút
- Lọc lấy nước và uống khi còn ấm
- Sử dụng 2-3 lần mỗi ngày sau bữa ăn
Dùng baking soda
Baking soda (natri bicarbonat) có khả năng trung hòa axit dạ dày, giúp giảm nhanh cảm giác đầy hơi, khó tiêu.
Cách thực hiện:
- Hòa 1/2 thìa cà phê baking soda vào cốc nước ấm
- Khuấy đều và uống từ từ
- Sử dụng khi có triệu chứng khó chịu
- Lưu ý: Không dùng quá 7 ngày liên tục và không dùng cho người có vấn đề về huyết áp, bệnh thận
Những lưu ý khi chữa đầy bụng buồn nôn tại nhà
Đầy bụng buồn nôn là tình trạng không dễ chịu và có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Ngoài các mẹo chữa trị tại nhà đã được đề cập, bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi áp dụng các biện pháp này:
- Xác định nguyên nhân: Các biện pháp tại nhà thường hiệu quả với các trường hợp đầy bụng buồn nôn do thói quen ăn uống hoặc căng thẳng nhẹ. Nếu tình trạng này kéo dài, tái phát thường xuyên hoặc kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng khác (sụt cân không rõ nguyên nhân, nôn ra máu, đau bụng dữ dội…), đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý tiềm ẩn cần được bác sĩ chẩn đoán và điều trị.
- Tham khảo ý kiến chuyên gia y tế: Trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp chữa trị tại nhà nào, đặc biệt là với phụ nữ có thai, người đang cho con bú, trẻ em hoặc người có sẵn các bệnh lý mãn tính, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và phù hợp.
- Sử dụng đúng liều lượng và cách dùng: Đối với các nguyên liệu tự nhiên như gừng, bạc hà, tía tô, vỏ quýt… cần sử dụng với liều lượng hợp lý và đúng cách hướng dẫn để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
- Quan sát phản ứng của cơ thể: Trong quá trình áp dụng các mẹo tại nhà, hãy chú ý theo dõi phản ứng của cơ thể. Nếu triệu chứng không thuyên giảm, trở nên tồi tệ hơn hoặc xuất hiện các dấu hiệu bất thường khác, ngừng áp dụng và tìm kiếm sự trợ giúp y tế.
- Không lạm dụng các biện pháp: Việc lạm dụng các phương pháp như dùng baking soda để trung hòa axit có thể gây mất cân bằng pH trong dạ dày và ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa tự nhiên về lâu dài.
- Kết hợp với chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh: Các mẹo chữa trị tại nhà chỉ mang tính hỗ trợ. Quan trọng nhất vẫn là điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý, tránh các thực phẩm dễ gây đầy bụng, chia nhỏ bữa ăn và duy trì lối sống khoa mạnh để phòng ngừa tình trạng tái phát.
- Cẩn trọng với các bài thuốc dân gian truyền miệng: Không phải tất cả các bài thuốc dân gian đều có cơ sở khoa học và an toàn. Nên tìm hiểu kỹ thông tin và ưu tiên các phương pháp đã được chứng minh hoặc khuyến cáo bởi các nguồn đáng tin cậy.
- Không tự ý dùng thuốc: Tránh tự ý mua và sử dụng các loại thuốc giảm đầy hơi, chống buồn nôn mà không có chỉ định của bác sĩ, vì có thể che lấp triệu chứng của bệnh lý nghiêm trọng hoặc gây tác dụng phụ.
Bằng việc kết hợp các mẹo chữa trị tại nhà một cách hợp lý và tuân thủ các lưu ý quan trọng trên, bạn có thể cải thiện hiệu quả tình trạng đầy bụng buồn nôn và bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa của mình.
Tham khảo thêm các sản phẩm hỗ trợ tiêu hóa:
Khi nào bạn cần đi khám bác sĩ?
Mặc dù các mẹo trên có thể giúp bạn giảm bớt các triệu chứng đầy bụng buồn nôn tại nhà, nhưng bạn cũng cần lưu ý đến việc thăm khám bác sĩ nếu gặp phải các dấu hiệu sau đây:
- Triệu chứng đầy bụng buồn nôn kéo dài trên 2 tuần dù bạn đã áp dụng các biện pháp tại nhà mà không thấy thuyên giảm
- Nôn ra máu hoặc có máu trong phân
- Sụt cân nhanh chóng hoặc không rõ nguyên nhân
- Đau bụng dữ dội hoặc đau lan ra sau lưng
- Khó nuốt hoặc cảm giác nghẹn, khiến bạn cảm thấy khó chịu khi ăn uống
- Xuất hiện vàng da, vàng mắt, là triệu chứng của một số bệnh lý nghiêm trọng về gan hoặc hệ tiêu hóa
- Triệu chứng kèm theo sốt cao, mệt mỏi kéo dài không giảm
Những dấu hiệu này có thể là chỉ báo của các bệnh lý nghiêm trọng hơn và cần được thăm khám và điều trị kịp thời để đảm bảo sức khỏe và tránh các biến chứng nguy hiểm.
Làm sao để phòng tránh đầy bụng buồn nôn?
Bên cạnh các mẹo chữa trị tại nhà, việc thay đổi lối sống sẽ giúp phòng tránh tình trạng đầy bụng buồn nôn tái phát:
- Điều chỉnh chế độ ăn uống: Ăn chậm, nhai kỹ và chia nhỏ các bữa ăn (4-5 bữa/ngày) thay vì ăn 3 bữa lớn giúp hệ tiêu hóa dễ dàng xử lý thức ăn hơn và tránh gây quá tải cho dạ dày.
- Tránh thức ăn kích thích: Hạn chế thực phẩm cay nóng, chiên xào nhiều dầu mỡ, đồ uống có gas, cà phê và rượu bia. Những món này có thể làm tăng áp lực lên hệ tiêu hóa, gây đầy bụng và khó tiêu.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Tập thể dục đều đặn (khoảng 30 phút mỗi ngày) giúp kích thích nhu động ruột, cải thiện tiêu hóa. Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày giúp cơ thể và hệ tiêu hóa được nghỉ ngơi, phục hồi.
- Quản lý stress: Tập thể dục đều đặn (khoảng 30 phút mỗi ngày) giúp kích thích nhu động ruột, cải thiện tiêu hóa. Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày giúp cơ thể và hệ tiêu hóa được nghỉ ngơi, phục hồi.
- Không nằm ngay sau khi ăn: Sau bữa ăn, đợi ít nhất 2-3 giờ trước khi nằm để giúp quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi. Việc nằm ngay sau khi ăn có thể làm chậm quá trình tiêu hóa và dễ gây đầy bụng.
- Uống đủ nước: Uống 1,5-2 lít nước mỗi ngày giúp duy trì chức năng tiêu hóa, nhưng tránh uống quá nhiều nước trong bữa ăn vì sẽ làm loãng dịch tiêu hóa, khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả.
Kết luận
Đầy bụng buồn nôn tuy phổ biến nhưng có thể dễ dàng cải thiện với 12 mẹo đơn giản kể trên. Các phương pháp như trà gừng, lá bạc hà hay massage bụng không chỉ hiệu quả mà còn an toàn, tiết kiệm. Quan trọng hơn cả là thay đổi thói quen ăn uống và lối sống để phòng ngừa tình trạng tái phát. Hãy nhớ rằng, nếu triệu chứng kéo dài hoặc nghiêm trọng, việc thăm khám bác sĩ là cần thiết để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
[1] What causes a bloated stomach, nausea, and tiredness?:https://www.medicalnewstoday.com/articles/bloated-stomach-feeling-sick-and-tired#when-to-see-a-doctor
[2] 10 tips to get rid of gas and accompanying symptoms: https://www.healthline.com/health/digestive-health/get-rid-of-gas-pains-and-bloating#tips
[3] Functional Dyspepsia: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22248-functional-dyspepsia
[4] Eighteen ways to reduce bloating: https://www.medicalnewstoday.com/articles/322525
[5] Natural Ways to Get Rid of Nausea, Plus Tips: https://www.healthline.com/nutrition/nausea-remedies
Dược sĩ Phạm Cao Hà
Đã kiểm duyệt nội dung
Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.
Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.
