Nước trái cây lên men: Lợi ích đối với sức khỏe và cách tự làm tại nhà

Trong những năm gần đây, xu hướng sử dụng thực phẩm và đồ uống lên men ngày càng phổ biến nhờ hương vị độc đáo và những lợi ích cho sức khỏe. Nước trái cây lên men là lựa chọn được nhiều người quan tâm do vừa mang lại trải nghiệm thưởng thức mới lạ, vừa có lợi cho hệ tiêu hóa cũng như miễn dịch. Tuy nhiên, nước trái cây lên men cũng tiềm ẩn một số rủi ro nếu sử dụng không đúng cách. Trong bài viết này, Mediphar USA sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lợi ích, tác hại và cách làm nước trái cây lên men tại nhà, đồng thời đưa ra gợi ý lựa chọn và sử dụng an toàn.

Nước trái cây lên men là gì?

Nước trái cây lên men là đồ uống được tạo ra từ quá trình lên men tự nhiên các loại trái cây như táo, nho, dứa, mận, đào,… Trong quá trình lên men, hoạt động của nấm men hoặc vi khuẩn sẽ chuyển hóa đường trong trái cây thành ethanol (cồn) hoặc acid lactic nên đồ uống vị chua thanh đặc trưng. Quá trình lên men cũng thúc đẩy sự phát triển của các vi khuẩn có lợi là probiotic, giúp cải thiện chức năng miễn dịch cũng như sức khỏe tiêu hóa [1].

Nước trái cây lên men tạo ra từ quá trình lên men các trái cây tự nhiên

Lợi ích của nước trái cây lên men đối với sức khỏe

Nước trái cây lên men không chỉ có hương vị đặc biệt mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhờ quá trình lên men tạo ra enzyme, acid hữu cơ và probiotic. Dưới đây là một số lợi ích sức khỏe của nước trái cây lên men đối với sức khoẻ tổng thể:

Hỗ trợ tiêu hóa và đường ruột

Các chủng vi khuẩn có lợi như Lactobacillus, Enterococcus, Bifidobacterium, … được hình thành trong quá trình lên men giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, từ đó hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả hơn. Những lợi khuẩn này giúp tăng hoạt động của niêm mạc ruột, giảm đầy hơi, táo bón và cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa chức năng [2]. Đồng thời, acid lactic sinh ra trong quá trình lên men còn góp phần duy trì pH đường ruột, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn có hại.

Nước trái cây lên men hỗ trợ tiêu hoá và tăng cường sức khỏe đường ruột

Bổ sung enzyme và dưỡng chất tự nhiên

Quá trình lên men kích hoạt và sản sinh nhiều enzyme có lợi, giúp phân giải và hấp thu chất dinh dưỡng dễ dàng hơn. Ngoài ra, nước trái cây lên men còn có thể chứa các acid amin, vitamin và các dưỡng chất khác cho cơ thể, giúp hỗ trợ quá trình chuyển hóa năng lượng, giảm mệt mỏi và tăng cường sức khỏe tổng thể. [3]

Tăng cường miễn dịch

Các vi khuẩn có lợi, sống trong đường ruột có ảnh hưởng đáng kể đến hệ miễn dịch. Nhờ hàm lượng probiotic cao, nước uống trái cây lên men có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, chẳng hạn như cảm lạnh thông thường.

Việc tiêu thụ thực phẩm giàu probiotic cũng có thể giúp bạn hồi phục nhanh hơn khi bị ốm. Ngoài ra, nhiều nhiều loại trái cây còn giàu vitamin C, sắt và kẽm đều góp phần tạo nên một hệ miễn dịch khỏe mạnh. [1]

Nước uống trái cây lên men giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể

Hỗ trợ giảm cân

Nước trái cây lên men thường có lượng đường thấp hơn so với nước ép tươi do đường đã được chuyển hóa một phần trong quá trình lên men. Khi kết hợp cùng enzyme và acid hữu cơ, loại đồ uống này có thể thúc đẩy chuyển hóa năng lượng, tạo cảm giác no lâu, từ đó hỗ trợ kiểm soát cân nặng.

Tác hại khi sử dụng nước trái cây lên men không đúng cách

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nếu sử dụng không đúng cách, nước trái cây lên men tiềm ẩn một số rủi ro cho sức khoẻ như:

Nguy cơ say do có cồn: do quá trình chuyển hóa đường thành ethanol, đồ uống thường chứa một lượng cồn nhất định. Dù nồng độ thường thấp, nhưng việc uống quá nhiều vẫn có thể gây ảnh hưởng đến gan, thần kinh và không phù hợp với trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc người phải lái xe, vận hành máy móc.
Ảnh hưởng đến người có bệnh lý mắc kèm: Với những người có bệnh lý về gan, dạ dày hoặc đang sử dụng thuốc kháng sinh, việc uống nước trái cây lên men có thể gây tương tác bất lợi hoặc làm nặng thêm tình trạng bệnh.
Vấn đề vệ sinh: Nếu tự làm tại nhà nhưng không đảm bảo vệ sinh, đồ uống có thể bị nhiễm khuẩn hoặc nấm mốc, dẫn đến rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy hoặc ngộ độc thực phẩm [4].

Do đó, người dùng nên sử dụng sản phẩm với lượng vừa đủ, lựa chọn sản phẩm đáng tin cậy và bảo quản đúng cách để hạn chế nguy cơ ảnh hưởng đến sức khoẻ.

Thức uống có thể gây say do có lượng cồn nhất định

Cách tự làm nước trái cây lên men tại nhà

Tự làm nước trái cây lên men tại nhà giúp kiểm soát nguyên liệu, hạn chế chất bảo quản và tận dụng tối đa lợi ích từ enzyme cũng như vi sinh vật có lợi. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, cần tuân thủ quy trình vệ sinh và kiểm soát thời gian phù hợp. Các bước thực hiện bao gồm:

Sơ chế nguyên liệu: lựa chọn các loại trái cây phù hợp, rửa sạch và gọt vỏ trái cây, sau đó cắt nhỏ hoặc ép lấy nước.
Pha chế: cho trái cây đã sơ chế/ nước trái cây vào bình thủy tinh, thêm đường để tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật.
Ủ lên men: Đậy kín bình, đặt ở nơi thoáng mát, nhiệt độ khoảng 25 – 30°C. Trong quá trình lên men, nên mở nắp bình mỗi ngày để xả khí và khuấy nhẹ hỗn hợp để hạn chế hư hỏng. Thời gian ủ thường kéo dài 2 – 7 ngày tùy loại trái cây và hương vị mong muốn.
Quan sát và thử nếm: khi thấy có bọt khí nổi lên và vị nước chuyển dần sang chua dịu, thơm nhẹ, nghĩa là quá trình lên men đã đạt.
Lọc và bảo quản: lọc bỏ cặn/ bã trái cây, cho nước vào chai thủy tinh sạch, bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh từ 4 – 7 ngày để hạn chế lên men quá mức.

Bạn có thể tìm hiểu thêm cách làm nước enzyme để uống từ trái cây

Lưu ý quan trọng để sử dụng nước trái cây lên men an toàn và hiệu quả

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, nước trái cây lên men không phải là lựa chọn phù hợp cho tất cả mọi người và cần được sử dụng một cách có hiểu biết để đảm bảo an toàn. Dưới đây là những khuyến cáo từ các chuyên gia dinh dưỡng bạn cần tuân thủ:

Bắt đầu với liều lượng nhỏ: Nếu bạn mới bắt đầu sử dụng, hãy uống một lượng nhỏ (khoảng 100-150ml mỗi ngày) để cơ thể làm quen và theo dõi phản ứng. Hệ tiêu hóa của một số người có thể nhạy cảm với sự gia tăng đột ngột của probiotic và axit hữu cơ.
Lắng nghe cơ thể của bạn: Ngừng sử dụng ngay nếu bạn gặp các triệu chứng bất thường như đầy hơi nghiêm trọng, đau bụng, hoặc phản ứng dị ứng. Điều này cho thấy sản phẩm có thể không phù hợp với hệ vi sinh vật đường ruột của bạn.
Kiểm tra nồng độ cồn: Hãy nhớ rằng mọi sản phẩm lên men tự nhiên đều chứa một lượng cồn nhất định. Dù thấp, nhưng nếu bạn hoàn toàn không dung nạp cồn hoặc cần sự tỉnh táo tuyệt đối (khi lái xe, vận hành máy móc), đây là yếu tố cần cân nhắc kỹ.
Thận trọng với các đối tượng đặc biệt:
- Phụ nữ mang thai và cho con bú, trẻ em: Đây là những nhóm đối tượng nhạy cảm, chưa có đủ nghiên cứu khẳng định tính an toàn của việc sử dụng đồ uống chứa cồn và vi sinh vật sống. Tốt nhất là nên tránh.
- Người có bệnh nền: Những người mắc bệnh gan, viêm loét dạ dày, hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc có hệ miễn dịch suy yếu nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Người đang dùng thuốc: Nước trái cây lên men có thể tương tác với một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh và thuốc chống nấm.
Đảm bảo vệ sinh tuyệt đối khi tự làm tại nhà: Quy trình làm tại nhà nếu không đảm bảo vệ sinh có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại và nấm mốc phát triển, gây nguy cơ ngộ độc thực phẩm. Luôn khử trùng dụng cụ và chọn nguyên liệu sạch, an toàn.
Chọn sản phẩm uy tín, có nguồn gốc rõ ràng: Nếu mua sản phẩm đóng chai, hãy ưu tiên các thương hiệu có uy tín, công bố rõ ràng thành phần, quy trình sản xuất và được chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm.

Việc tuân thủ những lưu ý trên không chỉ giúp bạn tận dụng tối đa lợi ích của nước trái cây lên men mà còn bảo vệ sức khỏe của bạn một cách toàn diện.

Câu hỏi thường gặp về nước trái cây lên men

Ai không nên uống nước trái cây lên men?

Nước trái cây lên men mặc dù tốt cho hệ tiêu hóa và miễn dịch, nhưng không phải ai cũng có thể sử dụng. Những đối tượng không nên sử dụng như trẻ em, phụ nữ mang thai và cho con bú, người có bệnh gan, dạ dày, hoặc đang trong quá trình điều trị bằng thuốc kháng sinh và thuốc chống nấm [5]. Ngoài ra, người cần lái xe, vận hành máy móc cũng không nên dùng vì đồ uống này có thể chứa từ 0,5% đến 6% ethanol tùy loại.

Cách bảo quản nước trái cây lên men tốt nhất?

Để giữ được hương vị và lợi ích sức khỏe, nước trái cây lên men nên được bảo quản trong chai thủy tinh sạch, đậy kín và đặt trong ngăn mát tủ lạnh. Nhiệt độ lạnh sẽ giúp làm chậm quá trình lên men, hạn chế việc tăng nồng độ cồn và ngăn ngừa sự phát triển của vi sinh vật có hại. Thông thường, đồ uống làm tại nhà có thể dùng trong vòng 4 – 7 ngày; đối với sản phẩm công nghiệp, cần tuân theo hướng dẫn ghi trên nhãn.

Nên bảo quản đồ uống trong chai thuỷ tinh sạch, đậy kín

Cách lựa chọn nước trái cây lên men phù hợp?

Việc lựa chọn phụ thuộc vào mục đích sử dụng. Nếu muốn bổ sung lợi khuẩn, enzyme và hỗ trợ tiêu hóa, bạn nên ưu tiên các loại nước trái cây lên men tự nhiên hoặc kombucha trái cây vì nồng độ cồn thấp, giàu probiotic. Nếu chỉ đơn thuần muốn thưởng thức hương vị và thư giãn, các loại nước trái cây thương mại như Strongbow, Somersby, Magners hoặc Vivazz Sangria Light là một trong những lựa chọn phù hợp.

Các loại nước trái cây lên men đóng chai phổ biến trên thị trường hiện nay

Nên tự làm nước trái cây lên men hay mua pha chế sẵn?

Tự làm nước trái cây lên men tại nhà giúp giữ lại nhiều enzyme và probiotic tự nhiên, đồng thời bạn có thể chủ động kiểm soát lượng đường bổ sung. Tuy nhiên, quá trình này đòi hỏi tuân thủ nghiêm ngặt các bước vệ sinh để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn.

Ngược lại, các sản phẩm đóng chai công nghiệp thường đảm bảo an toàn vi sinh, tiện lợi và dễ bảo quản, nhưng lại có hàm lượng lợi khuẩn thấp hơn và thường được bổ sung đường để ổn định hương vị. Vì vậy, tùy vào nhu cầu và điều kiện của bản thân, nếu muốn ưu tiên sức khỏe đường ruột và muốn trải nghiệm thì có thể chọn tự làm, còn nếu cần sự tiện lợi và tiết kiệm thời gian thì nên chọn sản phẩm pha chế sẵn.

Kết luận

Nước trái cây lên men là loại đồ có nhiều lợi ích đối với sức khỏe, từ việc hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường miễn dịch đến bổ sung enzyme và dưỡng chất tự nhiên. Tuy vậy, sản phẩm này cũng có những nguy cơ nhất định, đặc biệt đối với trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc người mắc bệnh lý mạn tính. Do đó, điều quan trọng là sử dụng lượng hợp lý, lựa chọn sản phẩm uy tín hoặc tuân thủ quy trình vệ sinh nghiêm ngặt khi tự làm tại nhà.

Nguồn tham khảo:

5/5 - (1 bình chọn)

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả