Hiểu rõ hơn về thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn

Thuốc là một phần quan trọng của chăm sóc sức khỏe hiện đại, giúp điều trị, kiểm soát và phòng ngừa các bệnh tật. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại thuốc đều giống nhau. Tùy thuộc vào cách thức sử dụng, tính an toàn và tiềm năng gây hại, thuốc có thể được phân loại thành hai nhóm chính: thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn. Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại này là rất quan trọng để đảm bảo sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả. Cùng Mediphar USA phân biệt sự khác nhau giữa thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn nhé!

Bài viết được tham vấn bởi Dược sĩ Thiều Thị Ngọc – Giám đốc chất lượng nhà máy Mediphar USA

Phân biệt thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn

Thuốc kê đơn (thuốc ETC) là gì?

Thuốc kê đơn hay còn gọi là thuốc ETC là thị trường thuốc bán theo đơn bác sĩ, kênh phân phối thuốc chủ yếu là bệnh viện. Thuốc kê đơn phải được sử dụng theo đúng chỉ định của người kê đơn, nếu không có thể gây nguy hại đến sức khỏe, tính mạng. Khi cấp phát, bán lẻ, sử dụng phải theo đơn thuốc và được quy định trong danh mục nhóm thuốc kê đơn (khoản 10 Điều 2 Luật Dược).

Thuốc kê đơn không được quảng cáo dưới mọi hình thức. Danh mục thuốc kê đơn và bán theo đơn tạm thời quy định tại Mục II Công văn số 1517/BYT-KCB ngày 06/3/2008 của Bộ Y tế. Trong đó có một số thuốc, nhóm thuốc thường gặp như thuốc kháng sinh, paracetamol, dung dịch truyền tĩnh mạch.

Đối tượng được kê đơn thuốc:

Thầy thuốc đang hành nghề tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hợp pháp, bao gồm:

– Bác sĩ;

– Y sĩ tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn (gọi chung là trạm y tế xã) và bệnh viện huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là bệnh viện huyện).

– Lương y, y sĩ y học cổ truyền tại các trạm y tế xã và bệnh viện huyện chịu trách nhiệm về chỉ định các thuốc đông y, thuốc từ dược liệu cho người bệnh;

– Hộ sinh viên tại các trạm y tế xã khi không có bác sĩ, y sĩ được chỉ định thuốc cấp cứu trong trường hợp đỡ đẻ.

Danh mục 30 nhóm thuốc kê đơn dược sĩ cần biết:

• Thuốc gây nghiện;
• Thuốc hướng tâm thần và tiền chất dùng làm thuốc;
• Thuốc gây mê;
• Thuốc điều trị giun chỉ, sán lá;
• Thuốc kháng sinh;
• Thuốc điều trị virút;
• Thuốc điều trị nấm;
• Thuốc giảm đau, chống viêm không steroid trừ acetylsalicylic acid (Aspirin) và paracetamol;
• Thuốc điều trị bệnh Gút;
• Thuốc cấp cứu và chống độc;
• Thuốc điều trị ung thư và tác động vào hệ thống miễn dịch;
• Thuốc điều trị parkinson;
• Thuốc điều trị lao;
• Thuốc điều trị sốt rét;
• Thuốc điều trị đau nửa đầu (Migraine);
• Thuốc tác động lên quá trình đông máu;
• Máu, chế phẩm máu, dung dịch cao phân tử;
• Nhóm thuốc tim mạch: thuốc điều trị bệnh mạch vành, thuốc chống loạn nhịp, thuốc điều trị tăng huyết áp, thuốc điều trị hạ huyết áp, thuốc điều trị suy tim, thuốc chống huyết khối, thuốc hạ lipid máu;
• Thuốc dùng cho chẩn đoán;
• Thuốc lợi tiểu;
• Thuốc chống loét dạ dày: thuốc kháng histamin H2, thuốc ức chế bơm proton;
• Hooc môn (corticoide, insulin và nhóm hạ đường huyết, …) và nội tiết tố (trừ thuốc tránh thai);
• Huyết thanh và globulin miễn dịch;
• Thuốc giãn cơ và tăng cường lực cơ;
• Sinh phẩm dùng chữa bệnh (trừ men tiêu hoá)
• Thuốc điều trị rối loạn cương;
• Dung dịch truyền tĩnh mạch.
• Thuốc làm co, dãn đồng tử và giảm nhãn áp;
• Thuốc thúc đẻ, cầm máu sau đẻ và chống đẻ non;
• Thuốc điều trị hen;

Thuốc không kê đơn (thuốc OTC) là gì?

Thuốc không kê đơn hay còn gọi là thuốc OTC là thị trường thuốc phân phối qua các hiệu thuốc. Thường được dùng trong điều trị các bệnh thông thường và người bệnh có thể tự điều trị, không nhất thiết có sự thăm khám, chỉ định thuốc hoặc theo dõi của bác sĩ.

Thuốc không kê đơn thường có đặc tính sau:

• Thuốc có độc tính thấp, không tạo ra những sản phẩm phân huỷ có độc tính, không có những tác dụng có hại nghiêm trọng.
• Thuốc có phạm vi liều dùng rộng, an toàn cho các nhóm tuổi, ít có ảnh hưởng đến việc chẩn đoán và điều trị các bệnh cần theo dõi lâm sàng.
• Thuốc được chỉ định trong điều trị các bệnh thông thường và bệnh nhân có thể tự điều trị, không nhất thiết phải có sự thăm khám, tư vấn và theo dõi của thầy thuốc.
• Thuốc ít có tương tác với thuốc khác và những loại thức ăn, đồ uống thông dụng.
• Thuốc không gây tình trạng lệ thuộc.

Tìm hiểu thêm: Danh mục thuốc không kê đơn các bác sĩ, dược sĩ phải biết

Lưu ý khi sử dụng thuốc không kê đơn:

Thuốc không kê đơn thường bị người dân hiểu lầm là dùng sao cũng được. Vì vậy, nhiều người thường mua thuốc không kê đơn như paracetamol dùng bừa bãi, dùng bất kể liều lượng để bị tai biến thì rất đáng tiếc. Một trường hợp tại Bệnh viện Bạch Mai – Hà Nội, có một nam thanh niên 19 tuổi uống 19 viên thuốc hạ sốt paracetamol trong 2 ngày, phải nhập viện và bị hôn mê, gan trầm trọng.

Khi mua thuốc không kê đơn tại Nhà thuốc cần xem tờ hướng dẫn dùng thuốc (nếu mua thuốc viên rời không mua nguyên lọ thuốc, ta vẫn có quyền đòi hỏi nhà thuốc cho xem tờ hướng dẫn sử dụng thuốc này). Trong tờ hướng dẫn dùng thuốc, cần đọc: thành phần – công thức (để biết đó đúng là dược chất sử dụng), chỉ định (những trường hợp dùng thuốc này), chống chỉ định (những trường không được dùng thuốc này), cách dùng – liều lượng, tương tác thuốc…

Danh mục thuốc không kê đơn theo quy định của Bộ y tế:

Xem danh mục: TẠI ĐÂY

Cách phân biệt thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn

Khi đọc tên thuốc nếu thấy ký hiệu Rx ở đầu trên hộp thuốc. Đây là kí hiệu viết tắt của tiếng la tinh “Recipe” chỉ những thuốc kê đơn. Đối với loại thuốc không kê đơn thì không có kí hiệu này.

Sự khác biệt chính giữa thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn

Yêu cầu về đơn thuốc

Sự khác biệt rõ ràng nhất là việc thuốc kê đơn yêu cầu đơn thuốc từ bác sĩ, trong khi thuốc OTC có thể mua mà không cần sự can thiệp từ chuyên gia y tế. Điều này có nghĩa là thuốc kê đơn thường chỉ được cấp phát sau khi bác sĩ đã đánh giá kỹ lưỡng về tình trạng của bệnh nhân.

Nguy cơ và tính an toàn

Thuốc kê đơn thường có nguy cơ cao hơn về tác dụng phụ và tương tác thuốc, do chúng thường được sử dụng để điều trị các bệnh nặng hơn hoặc có cơ chế hoạt động mạnh mẽ hơn. Ngược lại, thuốc OTC được thiết kế để an toàn hơn khi sử dụng rộng rãi, nhưng vẫn có thể gây hại nếu không tuân thủ hướng dẫn sử dụng.

Quy định và giám sát

Việc quản lý thuốc kê đơn thường chịu sự giám sát chặt chẽ hơn từ các cơ quan y tế và bác sĩ. Còn thuốc không kê đơn, mặc dù được quy định bởi các tổ chức y tế, nhưng không yêu cầu sự giám sát thường xuyên khi sử dụng.

Gợi ý nguồn hàng chất lượng dành riêng cho nhà thuốc

Với mục tiêu khẳng định thương hiệu, cũng như mong muốn mang đến những sản phẩm bảo vệ sức khỏe tốt nhất đến cộng đồng. Công ty TNHH Mediphar USA – Đơn vị sản xuất thực phẩm chức năng đạt chuẩn GMP. Mediphar USA đặt triết lí kinh doanh: An toàn – Chất lượng – Hiệu quả lên hàng đầu. Chúng tôi hiện đang xây dựng các chương trình hợp tác với mức giá tốt nhất cùng nhiều chương trình ưu đãi hấp dẫn dành cho quý đối tác là Nhà thuốc, Phòng khám, Phòng mạch, Bệnh viện.

1. Hỗ trợ về truyền thông: Mediphar USA đẩy mạnh Marketing thương hiệu giúp sản phẩm được người tiêu dùng đầu cuối biết đến nhiều hơn.

2. Giấy tờ pháp lý: Tất cả các dòng sản phẩm của Mediphar USA được trang bị đầy đủ giấy tờ chứng nhận sản phẩm (đảm bảo chất lượng, nguồn gốc, xuất xứ và không lo thiếu hụt).

3. Chương trình chiết khấu: Chương trình mua 5 tặng 1 cùng chương trình tích lũy doanh số với mức chiết khấu từ 8-18%, tùy theo mức đăng kí của khách hàng.

4. Đổi trả hàng hóa: Đối với hàng hóa xác định thuộc lỗi nhà sản xuất. Mediphar USA hỗ trợ chính sách đổi trả hàng hóa trong vòng 4 ngày.

5. Hỗ trợ vận chuyển: Đơn hàng từ 2.000.000 đồng trở lên, sẽ được miễn phí hoàn toàn chi phí vận chuyển.

Tìm hểu thêm về: Tất tần tật thông tin về men tiêu hóa

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả