Đau bụng quanh rốn: Nguyên nhân, chẩn đoán và hướng xử trí

Đau bụng quanh rốn là một triệu chứng phổ biến có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những vấn đề nhẹ như khó tiêu đến các bệnh lý nghiêm trọng như viêm ruột thừa hay tắc ruột. Việc xác định đúng nguyên nhân gây đau có vai trò quan trọng trong điều trị hiệu quả và phòng ngừa biến chứng. Thông qua bài viết này, Mediphar USA sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các nguyên nhân tiềm ẩn gây đau bụng quanh rốn, những dấu hiệu cần lưu ý, quy trình chẩn đoán và các phương pháp điều trị phù hợp để xử lý hiệu quả tình trạng này.

Đau bụng quanh rốn là bị gì?

Đau quanh rốn là cảm giác đau xuất hiện tại hoặc xung quanh vùng rốn ở giữa bụng. Tùy thuộc vào nguyên nhân, người bệnh có thể cảm thấy:

• Đau bụng âm ỉ hoặc đau nhói
• Chuột rút từng cơn hoặc đau quặn bụng
• Đau liên tục, hoặc đau từng lúc, xuất hiện rồi tự hết
• Cơn đau có thể khu trú ngay vùng rốn, hoặc lan sang xung quanh bụng

Khu vực quanh rốn là nơi chứa nhiều cơ quan quan trọng như dạ dày, một phần ruột non, ruột già, tuyến tụy,… Do đó, có nhiều nguyên nhân có thể gây đau quanh rốn. Một số nguyên nhân rất phổ biến và lành tính, trong khi một số khác có thể cảnh báo tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn và cần được thăm khám sớm.

>>> Xem thêm về các vị trí đau bụng

Nguyên nhân gây đau bụng quanh rốn

Đau quanh rốn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy không phải lúc nào cũng là dấu hiệu nguy hiểm, nhưng trong một số trường hợp, đây có thể là triệu chứng của tình trạng bệnh lý tiềm ẩn cần được thăm khám và điều trị kịp thời. Việc xác định đúng nguyên nhân là bước quan trọng để điều trị kịp thời và ngăn chặn xảy ra các biến chứng.

Khó tiêu hay rối loạn tiêu hóa

Chứng khó tiêu thường xảy ra sau khi ăn quá nhiều hoặc quá nhanh. Việc tiêu thụ thực phẩm cay, nhiều dầu mỡ, rượu bia, cà phê,… cũng có thể gây ra tình trạng này.

Triệu chứng phổ biến nhất là cảm giác nóng rát hoặc đầy tức khó chịu ở vùng bụng trên, lan xuống khu vực quanh rốn. Ngoài ra, người bệnh còn có thể cảm thấy đầy hơi, ợ hơi hay buồn nôn kéo dài.

Thông thường, chứng khó tiêu không quá nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu đi kèm các dấu hiệu như khó nuốt, khó thở, đổ mồ hôi nhiều hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân, bạn nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Viêm dạ dày

Viêm dạ dày là một nguyên nhân phổ biến gây đau bụng quanh rốn, thường do nhiễm vi-rút hoặc vi khuẩn trong thực phẩm, nước uống không đảm bảo vệ sinh gây ra.

Người bệnh thường cảm thấy đau quặn từng cơn quanh rốn và bụng dưới, kèm theo buồn nôn, nôn, tiêu chảy và đôi khi sốt nhẹ. Bệnh thường tự khỏi sau vài ngày mà không cần điều trị đặc hiệu, tuy nhiên cần chú ý bù nước và điện giải đầy đủ để tránh biến chứng mất nước, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người lớn tuổi.

Táo bón

Táo bón là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau quanh rốn, thường kèm theo cảm giác đầy hơi, căng tức, khó chịu. Người bị táo bón thường đi ngoài ít hơn ba lần mỗi tuần, phân cứng, khô và khó đi. Cơn đau có thể xuất hiện đột ngột, âm ỉ hoặc dữ dội, lan từ vùng rốn xuống bụng dưới. Táo bón thường do ăn ít chất xơ, ít vận động, không uống đủ nước, nhịn đi ngoài hay một số tác dụng phụ của thuốc.

Việc điều trị bao gồm tăng cường chất xơ trong khẩu phần ăn, uống đủ nước, duy trì thói quen vận động thể chất và có thể sử dụng thuốc nhuận tràng ngắn hạn nếu cần thiết.

Thoát vị

Thoát vị rốn xảy ra khi một phần ruột hoặc mô trong bụng đẩy qua điểm yếu ở cơ thành bụng gần rốn, tạo thành một cục phồng hoặc lồi rõ dưới da. Tình trạng này có thể gây cảm giác đau quanh rốn, rồi kéo lan xuống bụng dưới, đặc biệt khi ho, hắt hơi, tập thể dục hoặc gắng sức.

Thoát vị rốn tuy phổ biến ở trẻ sơ sinh nhưng cũng có thể gặp ở người lớn, nhất là phụ nữ từng mang thai hoặc người béo phì. Thoát vị nhỏ thường không có triệu chứng và đôi khi không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu bị kẹt và không đẩy trở lại được, có thể gây đau dữ dội, buồn nôn, nôn và đổi màu da quanh rốn, khi đó cần can thiệp phẫu thuật.

Nhiễm trùng đường tiết niệu

Nhiễm trùng đường tiết niệu là tình trạng nhiễm khuẩn ở bàng quang, thận, niệu đạo hoặc niệu quản. Khi lan rộng, nhiễm trùng đường tiết niệu có thể gây đau âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng bụng dưới, vùng chậu và quanh rốn.

Các triệu chứng đi kèm thường gồm tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu đục hoặc có máu, và cảm giác bàng quang không rỗng hết sau khi đi tiểu. Nhiễm trùng thường do vi khuẩn và cần được điều trị bằng thuốc kháng sinh.

Viêm loét dạ dày tá tràng

Loét dạ dày tá tràng là vết loét trên niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng, thường do vi khuẩn Helicobacter pylori (H.pylori) hoặc lạm dụng thuốc chống viêm (NSAID) gây ra.

Triệu chứng điển hình là đau rát vùng bụng trên, nhưng trong cơn bùng phát, cơn đau có thể lan ra giữa bụng hoặc quanh rốn. Cơn đau thường xảy ra giữa các bữa ăn hoặc ban đêm, kéo dài vài phút đến vài giờ. Các triệu chứng đi kèm gồm đầy hơi, buồn nôn, ợ hơi, trào ngược axit và cảm giác no nhanh. Điều trị bao gồm thuốc kháng axit, thuốc ức chế bơm proton (PPI) và kháng sinh nếu có nhiễm H.pylori.

Căng cơ

Tổn thương cơ bụng thường xảy ra khi bạn tập luyện quá mức hoặc thực hiện các động tác đột ngột, khiến cơ bị căng hoặc rách. Cơn đau thường là cảm giác nhói, sắc nét quanh rốn, có thể tăng lên khi ho hoặc vận động. Kèm theo có thể là sưng tấy, co thắt cơ. Để phục hồi, bạn nên nghỉ ngơi, hạn chế vận động cơ bụng và có thể áp dụng chườm đá để giảm đau và viêm.

Đau bụng quanh rốn là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng nào?

Trong một số trường hợp, cơn đau ở giữa bụng quanh rốn có thể là báo hiệu của tình trạng bệnh lý cần được chăm sóc y tế khẩn cấp.

Viêm ruột thừa

Viêm ruột thừa là tình trạng viêm cấp của ruột thừa – một túi nhỏ gắn vào ruột già. Đây là nguyên nhân nguy hiểm có thể bắt đầu với cơn đau âm ỉ quanh rốn, sau đó di chuyển dần xuống bụng dưới bên phải và trở nên ngày càng dữ dội. Các triệu chứng thường đi kèm gồm: sốt nhẹ, buồn nôn, chán ăn, đầy hơi, nôn, có thể tiêu chảy hoặc táo bón.

Cơn đau thường nặng hơn khi ho, đi lại hoặc ấn vào bụng. Viêm ruột thừa cần được điều trị khẩn cấp, vì nếu để lâu có thể gây vỡ ruột thừa, dẫn đến nhiễm trùng ổ bụng (viêm phúc mạc), tắc ruột hoặc thậm chí đe dọa tính mạng.

Bệnh Crohn

Bệnh Crohn là bệnh viêm mãn tính ở đường tiêu hóa, thường gây đau và chuột rút vùng quanh rốn và bụng dưới. Cơn đau có thể nhẹ hoặc nặng, thường xuất hiện theo đợt bùng phát. Các triệu chứng khác bao gồm tiêu chảy, táo bón, nôn mửa, máu trong phân, sụt cân và mệt mỏi. Việc điều trị bệnh Crohn bao gồm các thuốc chống viêm, sự thay đổi chế độ ăn, giảm căng thẳng hay phẫu thuật trong các trường hợp nặng.

Tắc ruột

Tắc ruột là tình trạng tắc nghẽn trong ruột ngăn cản phân và dịch tiêu hóa di chuyển bình thường, gây ra các cơn đau quặn dữ dội từ vùng rốn đến vùng bụng dưới. Cơn đau thường xuất hiện từng đợt và tăng dần, kèm theo buồn nôn, nôn và đầy hơi. Nguyên nhân có thể bao gồm phân kẹt, thoát vị, bệnh viêm ruột, hay ung thư ruột kết,… Tắc ruột là tình trạng cấp cứu y tế, cần can thiệp kịp thời bằng thuốc hay phẫu thuật.

Viêm tụy

Viêm tụy là tình trạng viêm của tuyến tụy, cơn đau do viêm tụy thường dữ dội, kéo dài, bắt đầu từ vùng bụng trên lan xuống giữa bụng và có thể lan ra sau lưng. Kèm theo có thể có các triệu chứng như bụng sưng đau, buồn nôn, nôn và tiêu chảy. Nguyên nhân phổ biến gồm lạm dụng rượu, sỏi mật, chấn thương bụng, nhiễm trùng, các rối loạn chuyển hóa hay khối u tuyến tụy,… Tình trạng viêm tụy cần được khám và điều trị y tế kịp thời.

Bị đau bụng quanh rốn có nguy hiểm không?

Có nhiều lý do khiến một người có thể bị đau bụng quanh rốn. Một số nguyên nhân có thể nhẹ, không nguy hiểm như khó tiêu, táo bón,… Những nguyên nhân khác có thể nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như viêm ruột thừa, viêm tụy hay tắc ruột.

Một người có thể cảm thấy đau gần rốn, vùng bụng trên hoặc dưới và có thể xa hơn, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra cơn đau. Đau bụng quanh rốn có thể ở mức độ từ nhẹ đến dữ dội. Vì vậy, nếu đau không giảm hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Những dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay:

• Đau dữ dội, kéo dài hoặc ngày càng nặng
• Sốt cao, ớn lạnh, cảm giác mệt lả
• Đau lan xuống bụng dưới bên phải – có thể là viêm ruột thừa
• Buồn nôn, nôn ói liên tục, không thể ăn uống
• Bụng căng cứng, bí tiểu hoặc táo bón nặng
• Có máu trong phân hoặc nước tiểu
• Mệt mỏi kéo dài, sụt cân bất thường
• Đau sau chấn thương, va đập mạnh vùng bụng

Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm. Việc thăm khám kịp thời sẽ giúp xác định đúng nguyên nhân và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị đau bụng quanh rốn

Chẩn đoán

Đau quanh rốn là triệu chứng của nhiều tình trạng bệnh, vì vậy bác sĩ sẽ chẩn đoán dựa vào:

• Hỏi bệnh sử: Vị trí, tính chất đau, triệu chứng kèm theo (sốt, buồn nôn, tiêu chảy…)
• Khám lâm sàng: Sờ bụng tìm điểm đau, khối bất thường, dấu hiệu viêm,…
• Xét nghiệm: Máu, nước tiểu, phân,…
• Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm, CT, MRI giúp xác định nguyên nhân như viêm ruột thừa, thoát vị, tắc ruột…

Điều trị

Việc điều trị chứng đau bụng quanh rốn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra nó. Các bác sĩ sẽ có thể quyết định phương án điều trị phù hợp sau khi chẩn đoán được nguyên nhân cụ thể.

• Sử dụng thuốc:
• Kháng sinh cho nhiễm trùng đường tiết niệu
• Thuốc kháng axit, PPI cho viêm loét dạ dày
• Thuốc kháng viêm, giảm đau
• Phẫu thuật:
• Cắt ruột thừa khi viêm ruột thừa
• Sửa chữa thoát vị nếu thoát vị rốn gây biến chứng

Làm thế nào để giảm đau bụng quanh rốn?

Một số biện pháp có thể áp dụng để giảm bớt tình trạng khó chịu do đau bụng quanh rốn như:

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Tránh vận động mạnh, nghỉ ngơi ở tư thế thoải mái.
• Chườm ấm: Dùng túi chườm nóng hoặc khăn ấm đặt nhẹ lên vùng bụng trong 15–20 phút mỗi lần, vài lần mỗi ngày để làm dịu cơ bụng co thắt và giảm đau.
• Ăn uống nhẹ nhàng: Tránh ăn các thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, chua, nhiều gia vị hoặc khó tiêu,… Ăn từng bữa nhỏ, không để bụng quá no hoặc quá đói.
• Uống đủ nước: Uống nước lọc hoặc nước điện giải nếu có dấu hiệu mất nước (tiêu chảy nhẹ, ra mồ hôi nhiều). Tránh các loại nước ngọt có gas, cà phê hoặc rượu bia.

Một số câu hỏi thường gặp

Tình trạng đau bụng quanh rốn thường kéo dài trong bao lâu?

Thời gian đau bụng quanh rốn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra, có thể kéo dài từ vài giờ đến nhiều ngày hoặc lâu hơn. Tuy nhiên, hãy đến khám bác sĩ nếu tình trạng đau bụng không cải thiện trong vòng 24-48 giờ hoặc trở nên tệ hơn để được điều trị kịp thời các bệnh lý nghiêm trọng.

Căng thẳng có gây ra tình trạng đau bụng không?

Căng thẳng kéo dài có thể dẫn đến tình trạng đau bụng quanh rốn. Stress ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây co thắt ruột, đầy hơi, tiêu chảy hoặc buồn nôn. Tình trạng này thường gặp ở người bị lo âu, stress kéo dài. Cần thay đổi lối sống để hạn chế căng thẳng, nghỉ ngơi, thiền, hít thở sâu, ăn uống lành mạnh để phòng ngừa đau bụng do stress.

Kết luận

Tình trạng đau bụng quanh rốn có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, từ những rối loạn tiêu hóa đơn giản đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường và thăm khám kịp thời sẽ giúp bạn phòng tránh được những biến chứng không mong muốn.

Hy vọng bài viết từ Mediphar USA đã mang đến cho bạn thông tin hữu ích để hiểu rõ hơn về tình trạng này và chủ động chăm sóc sức khỏe đường tiêu hóa. Bên cạnh chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý, bạn có thể tham khảo sản phẩm Men tiêu hóa Mepeptine – hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả nhờ bổ sung men tiêu hóa thiết yếu, giúp giảm nhanh cảm giác đầy bụng, khó tiêu và đau âm ỉ quanh rốn. Đây là một trong những lựa chọn đáng cân nhắc để cải thiện chức năng tiêu hóa hàng ngày một cách an toàn và tiện lợi.

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả