Hải sản là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, nhưng cũng có thể gây hại cho sức khỏe nếu không được ăn đúng cách. Phổ biến nhất là hiện tượng ăn hải sản bị đau bụng hoặc đầy hơi, khó tiêu. Trong bài viết này, Mediphar USA sẽ hướng dẫn chi tiết nguyên nhân gây ra tình trạng này, dấu hiệu nhận biết và các cách xử lý hiệu quả ngay tại nhà, giúp bạn an tâm thưởng thức hải sản một cách an toàn và ngon miệng.

Vì sao ăn hải sản lại gây đầy bụng?

Hải sản là nguồn cung cấp protein (chất đạm) dồi dào, đặc biệt là các loại như tôm, cua, mực, sò… Tuy nhiên, để tiêu hóa tốt protein, cơ thể cần đủ enzym tiêu hóa và hoạt động dạ dày-ruột hiệu quả. Với những người có hệ tiêu hóa yếu, lượng enzym sản sinh không đủ hoặc nhu động ruột chậm, việc phân giải protein sẽ bị trì trệ. Khi đạm không được tiêu hóa hết sẽ lưu lại lâu trong dạ dày và ruột, dẫn tới lên men, sinh hơi và sản sinh ra các chất khí gây đầy bụng, ợ hơi, khó tiêu. Đây là lý do vì sao những người dễ bị rối loạn tiêu hóa, người lớn tuổi hoặc trẻ nhỏ thường cảm thấy khó chịu sau khi ăn nhiều hải sản.

Một số người có thể bị dị ứng nhẹ hoặc không dung nạp hải sản nhưng không hề nhận ra. Dị ứng nhẹ xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng với protein trong hải sản như tôm, cua, mực… và gây ra các triệu chứng không quá nghiêm trọng như ngứa miệng, buồn nôn, nổi mẩn, tiêu chảy nhẹ hoặc đầy bụng. Trong khi đó, không dung nạp hải sản thường do cơ thể thiếu enzym cần thiết để tiêu hóa protein đặc trưng trong hải sản, dẫn đến các phản ứng như đầy hơi, khó tiêu, rối loạn tiêu hóa.

Các phản ứng này có thể bị nhầm lẫn với chứng khó tiêu thông thường, vì vậy thường bị bỏ qua. Nếu triệu chứng xảy ra nhiều lần sau khi ăn hải sản, bạn nên xem xét khả năng không dung nạp hoặc dị ứng nhẹ với thực phẩm này và cân nhắc kiểm tra y tế để xác định chính xác.

Một số sự kết hợp thực phẩm không hợp lý cũng có thể là nguyên nhân gây đầy bụng. Hải sản khi ăn kèm trái cây chua (như cam, quýt, xoài…), uống sữa hoặc rượu bia có thể tạo môi trường axit làm protein khó tiêu hơn, thậm chí tạo phản ứng hóa học sinh khí trong ruột. Điều này lý giải vì sao nhiều người thấy bụng cồn cào, ợ chua hoặc chướng hơi sau khi ăn hải sản kèm với các loại thực phẩm này.

Dấu hiệu nhận biết đầy bụng do ăn hải sản

Khi bị đầy bụng sau khi ăn hải sản, bạn có thể gặp các dấu hiệu sau:

• Bụng trướng, cảm giác nặng nề như “có gì đó không tiêu được”.
• Ợ hơi liên tục, buồn nôn nhẹ, thậm chí cảm giác khó thở khi ngồi lâu.
• Đi ngoài phân sống hoặc ngược lại là cảm giác muốn đi tiêu nhưng không thể.
• Trong một số trường hợp, có thể cảm thấy nóng bụng hoặc bị tiêu chảy nhẹ – đây là dấu hiệu cơ thể phản ứng với histamin có trong hải sản chưa tươi.

Các cách xử lý khi ăn hải sản bị đầy bụng tại nhà

Xoa bụng theo chiều kim đồng hồ

Xoa bụng nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ (từ dưới lên trên bên phải, sang bên trái và xuống dưới) giúp kích thích nhu động ruột, hỗ trợ đẩy khí và thức ăn tồn đọng trong đường tiêu hóa ra ngoài. Thực hiện trong 5–10 phút khi cảm thấy đầy bụng có thể giúp giảm cảm giác khó chịu rõ rệt.

Uống nước ấm gừng hoặc trà bạc hà

Gừng và bạc hà đều là những nguyên liệu giúp làm ấm bụng, giảm co thắt dạ dày và làm dịu ruột. Pha một ly nước gừng ấm hoặc trà bạc hà sau ăn 15–30 phút có thể giúp bạn cảm thấy nhẹ bụng hơn, đồng thời hỗ trợ tiêu hóa thức ăn nhanh chóng hơn.

Sử dụng men tiêu hóa nếu đầy bụng sau khi ăn nhiều

Trong trường hợp ăn quá nhiều hải sản hoặc kết hợp nhiều món trong một bữa, bạn có thể sử dụng men tiêu hóa (enzym hỗ trợ tiêu hóa đạm) để hỗ trợ dạ dày và ruột hoạt động tốt hơn. Nên chọn loại men phù hợp, sử dụng đúng liều lượng khuyến nghị và không lạm dụng thường xuyên. Tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng men tiêu hóa.

Xem thêm về review men tiêu hóa Menpeptine

Tránh nằm ngay sau khi ăn

Nằm ngay sau khi ăn sẽ khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém, dễ gây ứ đọng thức ăn. Thay vào đó, nên đi bộ chậm rãi khoảng 10–15 phút sau ăn để thúc đẩy tiêu hóa, hạn chế tích tụ khí trong bụng.

Ngừng ăn

Ngừng ăn là điều đầu tiên bạn cần làm để không làm triệu chứng trở nên tệ hơn. Đồng thời, việc nôn hết thức ăn ra ngoài có thể giúp loại bỏ vi khuẩn, virus hoặc độc tố gây ngộ độc khỏi cơ thể, giảm áp lực lên dạ dày và ruột, từ đó giúp giảm đau bụng và buồn nôn.

Mẹo để nôn hết thức ăn ra ngoài là bạn có thể dùng ngón tay hoặc một dụng cụ khác để kích thích vòm họng, hoặc uống một ly nước muối, hoặc cúi người xuống đất. Sau khi nôn, bạn nên uống nhiều nước để bù nước và điện giải bị mất do nôn mửa.

Nếu cảm thấy buồn nôn, đầy bụng nặng, chóng mặt hoặc ngứa miệng sau khi ăn hải sản, bạn nên ngừng ăn ngay. Trong một số trường hợp, việc nôn hết thức ăn ra ngoài có thể giúp làm giảm lượng chất gây dị ứng hoặc khó tiêu trong dạ dày, ngăn ngừa các phản ứng nghiêm trọng hơn.

Mẹo phòng tránh đầy bụng khi ăn hải sản tại nhà

• Ăn chậm, nhai kỹ, không ăn quá nhiều trong một bữa: Việc ăn quá nhanh hoặc ăn nhiều khiến dạ dày phải làm việc quá sức, không kịp tiêu hóa đạm từ hải sản. Ăn chậm, nhai kỹ không chỉ giúp giảm nguy cơ đầy bụng mà còn hỗ trợ hấp thu dưỡng chất tốt hơn.
• Tránh ăn hải sản kèm trái cây chua, sữa, rượu bia: Hải sản kết hợp với các thực phẩm như trái cây chua, sữa hoặc rượu bia có thể làm tăng nguy cơ lên men trong ruột, gây sinh khí, ợ chua, đầy hơi. Nên dùng các thực phẩm này cách xa ít nhất 1–2 giờ sau khi ăn hải sản.
• Người có tiền sử khó tiêu nên dùng men tiêu hóa hoặc ăn lượng nhỏ: Nếu bạn thường xuyên bị đầy bụng sau khi ăn hải sản, hãy cân nhắc dùng men tiêu hóa trước hoặc trong bữa ăn. Ngoài ra, nên ăn lượng nhỏ để cơ thể dễ thích nghi và xử lý thức ăn tốt hơn.
• Kiểm tra dị ứng nếu thường xuyên bị đầy bụng, ngứa sau khi ăn hải sản: Nếu thấy mình có các triệu chứng như ngứa da, nổi mẩn, tiêu chảy hoặc đầy bụng sau khi ăn hải sản, hãy đi kiểm tra dị ứng để xác định rõ nguyên nhân. Có thể bạn đang bị dị ứng nhẹ mà không biết.
• Chế biến hải sản kỹ: Hải sản chưa được nấu chín hoàn toàn có thể chứa vi khuẩn hoặc histamin gây rối loạn tiêu hóa. Luôn đảm bảo nấu chín kỹ tôm, cua, mực, sò… và bảo quản đúng cách để tránh nguy cơ ngộ độc thực phẩm.
• Ăn một lượng hải sản phù hợp: Dù hải sản bổ dưỡng, nhưng không nên ăn quá nhiều trong một bữa, đặc biệt là vào buổi tối. Một khẩu phần vừa phải, kết hợp với rau xanh và tinh bột dễ tiêu sẽ giúp bạn ăn ngon mà không lo đầy bụng.

Xem thêm mẹo chữa đầy bụng khó tiêu tại nhà

Khi nào bị đầy bụng do ăn hải sản nên đi khám?

Dù đầy bụng là triệu chứng nhẹ, nhưng nếu tình trạng này kéo dài trên 24 giờ kèm theo các dấu hiệu sau, bạn nên đi khám ngay:

• Sốt, tiêu chảy liên tục, mất nước.
• Nổi mẩn ngứa, khó thở.
• Đau bụng dữ dội, buồn nôn không dứt.

Đây có thể là dấu hiệu dị ứng hoặc nhiễm khuẩn do ăn phải hải sản không đảm bảo vệ sinh, cần được can thiệp y tế kịp thời.

Kết luận

Ăn hải sản bị đầy bụng không phải chuyện hiếm, nhưng nếu hiểu đúng nguyên nhân và biết cách xử lý phù hợp, bạn hoàn toàn có thể yên tâm thưởng thức những món hải sản yêu thích. Hãy ăn uống điều độ, lựa chọn thực phẩm an toàn và lắng nghe cơ thể để có trải nghiệm ẩm thực trọn vẹn và khỏe mạnh.

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả