Mắt bị cộm nhưng không có bụi: Nguyên nhân & Cách xử lý an toàn

Mắt bị cộm nhưng không có bụi là tình trạng khó chịu mà nhiều người gặp phải. Cảm giác như có vật lạ trong mắt dù đã kiểm tra kỹ càng không chỉ gây khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Vậy đâu là nguyên nhân mắt bị cộm nhưng không có bụi và làm thế nào để xử lý an toàn, hiệu quả? Bài viết này, được biên soạn bởi đội ngũ chuyên gia sức khỏe tại Mediphar USA, sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết và đáng tin cậy nhất để bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này, từ đó tìm ra giải pháp phù hợp, bảo vệ đôi mắt luôn khỏe mạnh.

Cảm giác mắt bị cộm nhưng không có bụi là gì?

Cảm giác mắt bị cộm nhưng không có bụi được mô tả là cảm giác vướng nhẹ, như có cát hoặc vật thể rất nhỏ len lỏi trong mắt, dù khi soi gương hoặc rửa mắt kỹ lại không hề thấy dị vật. Người gặp tình trạng này thường cảm thấy xốn, châm chích nhẹ ở bề mặt mắt, có xu hướng chớp mắt liên tục hoặc muốn dụi mắt để giảm khó chịu. Đôi khi nước mắt có thể tự động chảy ra, nhưng cảm giác cộm vẫn không biến mất.

Khác với việc có dị vật thật sự trong mắt thường gây đỏ mắt, đau nhức hoặc mờ mắt thì tình trạng này lại không quá nghiêm trọng nhưng lại dai dẳng, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày nếu không được xử lý đúng cách.

Cảm giác cộm mắt giống như có cát hoặc hạt cứng trong mắt, gây châm chít và khó chịu
Cảm giác cộm mắt giống như có cát hoặc hạt cứng trong mắt, gây châm chít và khó chịu

Nguyên nhân chính gây mắt bị cộm nhưng không có bụi

1. Mắt bị cộm do khô mắt

Khô mắt là “thủ phạm” hàng đầu gây cộm mắt, gây ra cảm giác mắt bị cộm giống như có dị vật, ngay cả khi không có bụi. Tình trạng này xảy ra khi mắt không tiết đủ nước mắt, hoặc khi nước mắt không có độ ổn định cần thiết và bay hơi quá nhanh.

Bên cạnh cảm giác cộm, người bị khô mắt còn có thể gặp các triệu chứng đi kèm như nóng rát, đau, đỏ mắt, nhìn mờ từng lúc hoặc chảy nước mắt nhiều sau những giai đoạn mắt quá khô.

Khô mắt xảy ra khi mắt không sản xuất đủ nước mắt hoặc nước mắt bay hơi quá nhanh
Khô mắt xảy ra khi mắt không sản xuất đủ nước mắt hoặc nước mắt bay hơi quá nhanh

2. Mắt bị cộm do viêm bờ mi

Viêm bờ mi là tình trạng viêm mạn tính tại bờ mi, thường xảy ra khi các tuyến dầu nhỏ ở gốc lông mi bị tắc nghẽn. Sự tắc nghẽn này dẫn đến kích ứng, khiến bờ mi bị đỏ, sưng và gây cảm giác ngứa, bỏng rát khó chịu.

Ngoài cảm giác cộm và xốn, viêm bờ mi còn có thể kèm theo hiện tượng đóng vảy quanh mắt khi ngủ dậy, rụng lông mi, càng làm tăng cảm giác vướng víu và khó chịu kéo dài.

Viêm bờ mi gây đỏ, sưng, ngứa và bỏng rát, kèm theo vảy quanh mắt.
Viêm bờ mi gây đỏ, sưng, ngứa và bỏng rát, kèm theo vảy quanh mắt.

Xem thêm ngứa mắt là bệnh gì

3. Mắt bị cộm do viêm kết mạc

Viêm kết mạc hay còn gọi là đau mắt đỏ, là tình trạng lớp màng trong suốt lót mí mắt và bao phủ lòng trắng của mắt, gọi là kết mạc, bị sưng hoặc viêm.

Nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm kết mạc là do nhiễm vi khuẩn hoặc virus. Bên cạnh đó, các chất gây kích ứng, tình trạng khô mắt hoặc phản ứng dị ứng với các yếu tố như phấn hoa hay lông động vật cũng có thể khiến kết mạc bị viêm và dẫn đến cảm giác cộm tương tự.

Khi bị đau mắt đỏ, người bệnh thường xuất hiện các triệu chứng như đau mắt, nhạy cảm với ánh sáng, chảy nước mắt và ghèn đóng quanh mí mắt sau khi ngủ dậy. Những biểu hiện này không chỉ gây khó chịu mà còn là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cảm giác cộm, xốn như có dị vật trong mắt.

Viêm kết mạc là tình trạng sưng hoặc viêm lớp màng kết mạc do nhiễm vi khuẩn, virus.
Viêm kết mạc là tình trạng sưng hoặc viêm lớp màng kết mạc do nhiễm vi khuẩn, virus.

4. Mắt bị cộm do dị vật rất nhỏ

Thỉnh thoảng, những dị vật cực kỳ nhỏ như một hạt bụi li ti, một sợi lông mi mảnh, hoặc một mảnh vụn trang điểm nhỏ có thể bám vào bề mặt mắt mà chúng ta không thể nhận thấy bằng mắt thường. Những dị vật này, dù có kích thước rất nhỏ và đôi khi khó phát hiện ngay cả dưới kính hiển vi thông thường, vẫn đủ để gây kích ứng cho giác mạc.

Trong trường hợp này, cảm giác khó chịu chỉ thuyên giảm khi dị vật được loại bỏ, thường nhờ vào cơ chế tự làm sạch tự nhiên của mắt qua nước mắt, hoặc bằng cách rửa mắt nhẹ nhàng để cuốn trôi dị vật ra ngoài.

Dị vật rất nhỏ có thể bám vào bề mặt mắt, gây kích ứng cho giác mạc.
Dị vật rất nhỏ có thể bám vào bề mặt mắt, gây kích ứng cho giác mạc.

5. Mắt bị cộm do có sạn vôi kết mạc

Sạn vôi ở kết mạc là tình trạng canxi lắng đọng dưới lớp kết mạc ở mí mắt, còn gọi là kết mạc sụn mi. Nguyên nhân chính xác của hiện tượng này hiện chưa được xác định rõ, nhưng có thể liên quan đến cơ địa từng người. Sạn vôi có thể gặp ở mọi độ tuổi và có thể xuất hiện ở một bên hoặc cả hai mắt.

Khi các hạt sạn vôi này có kích thước lớn hoặc xuất hiện với số lượng nhiều, chúng có thể trồi lên bề mặt kết mạc. Chính sự gồ lên này gây ma sát với giác mạc mỗi khi chớp mắt, tạo ra cảm giác cộm xốn, tương tự như có dị vật trong mắt, khiến người bệnh phải chớp mắt nhiều lần, dụi mắt và có thể bị chảy nước mắt, dù thị lực thường không bị ảnh hưởng.

Sạn vôi kết mạc là tình trạng lắng đọng canxi dưới lớp kết mạc.
Sạn vôi kết mạc là tình trạng lắng đọng canxi dưới lớp kết mạc.

6. Mắt bị cộm do lẹo mắt hoặc chắp

Lẹo mắt và chắp, dù là những tình trạng viêm khác nhau ở mi, đều có thể gây ra cảm giác cộm xốn khó chịu. Đối với chắp, ban đầu triệu chứng sưng, đau và đỏ ở bề mặt kết mạc mi mắt đã có thể gây cảm giác vướng víu. Khi chắp tiến triển thành một khối tròn cứng hơn và lớn dần trên mi, chính khối này sẽ cọ xát vào bề mặt nhãn cầu mỗi khi chớp mắt, dẫn đến cảm giác cộm như có dị vật.

Tương tự, lẹo mắt, một chứng viêm cấp tính do nhiễm khuẩn, thường xuất hiện dưới dạng một khối rắn, sưng đỏ ở ngay bờ mi. Sự hiện diện của khối lẹo này cùng với tình trạng viêm sưng làm cho bờ mi không còn trơn láng, gây ma sát lên bề mặt mắt khi cử động mi. Điều này tạo ra cảm giác ngứa, đau và đặc biệt là cộm, giống như có vật gì đó kẹt trong mắt.

Lẹo mắt và chắp đều là tình trạng viêm ở mi, gây cảm giác cộm xốn khó chịu.
Lẹo mắt và chắp đều là tình trạng viêm ở mi, gây cảm giác cộm xốn khó chịu.

Mắt bị cộm nhưng không có bụi có sao không?

Cảm giác cộm mắt dù không có bụi là hiện tượng khá phổ biến và có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân tiềm ẩn như khô mắt, viêm bờ mi, viêm kết mạc, sạn vôi kết mạc, lẹo, chắp hoặc thậm chí là do những dị vật siêu nhỏ mà mắt thường không nhìn thấy được.

Tình trạng này nếu kéo dài không chỉ gây khó chịu, làm giảm tập trung, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Một số nguyên nhân, như viêm nhiễm hoặc tổn thương bề mặt mắt, có thể tiến triển và gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe đôi mắt.

Vì vậy, khi mắt có cảm giác cộm, xốn dù không thấy bụi hay dị vật rõ ràng, bạn không nên chủ quan. Việc thăm khám với bác sĩ chuyên khoa mắt để xác định chính xác nguyên nhân và có hướng điều trị kịp thời là rất cần thiết nhằm bảo vệ thị lực và phòng ngừa biến chứng.

Mắt bị cộm nhưng không có bụi có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề từ những nhẹ đến nghiêm trọng.
Mắt bị cộm nhưng không có bụi có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề từ những nhẹ đến nghiêm trọng.

Mẹo chữa mắt bị cộm tại nhà an toàn & hiệu quả

Trong những trường hợp nhẹ hoặc khi đã xác định được nguyên nhân không nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc nhỏ mắt, thuốc uống phù hợp và hướng dẫn chăm sóc tại nhà. Ngoài ra, bạn cũng có thể chủ động áp dụng một số mẹo đơn giản và an toàn dưới đây để giảm cảm giác cộm, xốn và hỗ trợ quá trình hồi phục cho đôi mắt:

  • Tuyệt đối không dụi mắt: Tuy cảm giác ngứa hay cộm khiến bạn muốn dụi, nhưng không nên dụi mắt. Dụi mắt có thể làm xước nặng thêm giác mạc.
  • Rửa mắt bằng nước muối sinh lý (Natri Clorid 0.9%): Dùng nước muối sinh lý (NaCl 0,9%) để rửa mắt có thể giúp cuốn trôi các hạt bụi li ti hoặc dị vật.
  • Sử dụng nước mắt nhân tạo (thuốc nhỏ mắt bôi trơn): Các loại nước mắt nhân tạo (giọt bôi trơn mắt) giúp làm ẩm, bôi trơn giác mạc rất hiệu quả.
  • Chớp mắt thường xuyên và cho mắt nghỉ ngơi: Khi làm việc hoặc đọc sách, đặc biệt trước màn hình, hãy nghỉ giải lao sau mỗi 20–30 phút và chớp mắt thường xuyên để tái lập độ ẩm cho mắt.
  • Chườm ấm: Đắp khăn ấm lên mắt khép kín trong 5–10 phút giúp kích thích tuyến dầu ở mi hoạt động, làm dịu các tắc nghẽn.
  • Vệ sinh bờ mi (nếu nghi ngờ viêm bờ mi): Vệ sinh mi mắt hằng ngày giúp loại bỏ vảy da, bã nhờn và vi khuẩn. Bạn có thể dùng tăm bông nhúng lượng nhỏ dầu gấc hoặc dầu thầu dầu (có tính chống viêm nhẹ) lau nhẹ theo đường mi mắt.
  • Tránh các yếu tố kích thích: Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc, khói bụi và gió điều hòa. Nếu dùng kính áp tròng, hãy tháo kính tạm thời và đeo kính gọng cho mắt “nghỉ” một vài ngày. Thường xuyên vệ sinh hộp và đồ ngâm kính đúng cách, tránh tái sử dụng chất tẩy cũ bẩn.
Rửa mắt bằng nước muối sinh lý có thể giúp cuốn trôi các hạt bụi li ti hoặc dị vật.
Rửa mắt bằng nước muối sinh lý có thể giúp cuốn trôi các hạt bụi li ti hoặc dị vật.

Xem thêm 10 Mẹo chữa mắt bị cộm xốn tại nhà đơn giản

Câu hỏi thường gặp về tình trạng mắt bị cộm không do bụi

Tại sao mắt thường bị cộm nhiều hơn vào buổi sáng?

Trong khi ngủ, mắt gần như không chớp. Mà chớp mắt là cơ chế tự nhiên giúp dàn trải nước mắt và giữ ẩm cho bề mặt giác mạc. Đồng thời, tuyến lệ cũng hoạt động chậm lại vào ban đêm, dẫn đến lượng nước mắt tiết ra ít hơn.

Nếu mí mắt không khép kín hoàn toàn trong lúc ngủ, nước mắt càng dễ bay hơi, khiến bề mặt mắt bị khô. Chính tình trạng khô này khiến giác mạc trở nên nhạy cảm, dẫn đến cảm giác cộm và khó chịu khi vừa thức dậy.

Ngoài ra, nếu mắt có tình trạng viêm nhẹ, dị ứng hoặc đang tiết dịch (ghèn), các chất này có thể tích tụ lại suốt đêm mà không được loại bỏ, góp phần làm tăng cảm giác cộm, xốn và đôi khi gây mờ mắt tạm thời vào buổi sáng.

Làm thế nào để phân biệt cộm mắt do khô mắt và do viêm?

Cộm mắt do khô mắt thường kèm cảm giác bỏng rát, cay, như có cát trong mắt và nặng hơn khi bạn dùng máy tính lâu hoặc ở môi trường khô. Trong khi đó, cộm mắt do viêm (như viêm kết mạc, viêm bờ mi) thường đi kèm các dấu hiệu rõ rệt hơn như mắt đỏ nhiều, có ghèn (dịch tiết vàng, xanh hoặc trong dính), sưng mi, ngứa ngáy hoặc đau nhức. Tuy nhiên, để chắc chắn, bạn nên đi khám bác sĩ.

Các loại thực phẩm giúp cải thiện tình trạng cộm mắt

Để giảm cảm giác cộm mắt, hãy bổ sung các thực phẩm giàu Omega-3, đặc biệt là DHA từ cá hồi, cá trích, hạt lanh hoặc óc chó giúp cải thiện chất lượng nước mắt và giảm viêm hiệu quả.

Vitamin A có trong cà rốt, khoai lang, rau xanh đậm và dầu gấc giúp nuôi dưỡng bề mặt giác mạc và duy trì độ ẩm cho mắt. Đồng thời, Vitamin E từ các loại hạt và dầu thực vật đóng vai trò chống oxy hóa, bảo vệ tế bào mắt khỏi tổn thương.

Ngoài ra, uống đủ nước mỗi ngày cũng rất quan trọng để giữ cho mắt luôn đủ ẩm, hạn chế tình trạng khô và cộm.

Kết luận

Mắt bị cộm nhưng không có bụi là một triệu chứng khá phổ biến và thường là biểu hiện của tình trạng khô mắt hoặc các kích ứng, viêm nhiễm nhẹ khác tại mắt. Đa phần các trường hợp không do viêm nhiễm có thể được cải thiện đáng kể bằng những biện pháp chăm sóc đơn giản và an toàn ngay tại nhà. Ngược lại khi bị viêm nhiễm, bạn nên cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa mắt để được thăm khám và có hướng xử trí kịp thời.

Để hỗ trợ thêm cho sức khỏe đôi mắt từ bên trong, bạn có thể tham khảo bổ sung các dưỡng chất thiết yếu. Một lựa chọn đáng cân nhắc là viên uống dầu gấc, ví dụ như sản phẩm Dầu Gấc Vina. Dầu gấc Vina do nhà máy Mediphar USA sản xuất chứa hàm lượng beta-carotene tự nhiên cao, sau khi cơ thể hấp thu sẽ chuyển thành vitamin A – dưỡng chất thiết yếu giúp bảo vệ giác mạc, cải thiện khô mắt và nâng cao thị lực.

Viên uống dầu gấc Vina
Viên uống dầu gấc Vina

Xem thêm về dầu gấc Vina


  1. https://www.mayoclinic.org/first-aid/first-aid-corneal-abrasion/basics/art-20056659
  2. https://www.nei.nih.gov/sites/default/files/health-pdfs/factsaboutdryeye.pdf.
  3. https://bvquan5.medinet.gov.vn/thong-tin-y-hoc/dieu-tri-viem-bo-mi-nhu-the-nao-cmobile15841-101755.aspx
  4. https://medlineplus.gov/ency/article/001010.htm.
  5. https://bvquan5.medinet.gov.vn/giao-duc-suc-khoe-benh-thuong-gap/com-mat-bieu-hien-cua-benh-gi-c14478-43187.aspx
  6. https://soyte.hanoi.gov.vn/kham-chua-benh-pho-bien-kien-thuc-y-hoc/-/asset_publisher/4IVkx5Jltnbg/content/phan-biet-chap-va-leo-mat
Mời bạn đánh giá chất lượng bài viết!
Dược sĩ Phạm Cao Hà

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả

⚠️Miễn trừ trách nhiệm: Thông tin trên website Mediphar USA chỉ mang tính chất tham khảo; không được xem là tư vấn y khoa và không nhằm mục đích thay thế cho tư vấn, chẩn đoán hoặc điều trị từ nhân viên y tế. Vui lòng liên hệ với bác sĩ, dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để được tư vấn cụ thể.

Bài viết liên quan