10 Mẹo chữa mắt bị cộm xốn tại nhà đơn giản

Cảm giác như có cát hoặc vật thể lạ trong mắt, còn gọi là hiện tượng mắt bị cộm. Đây là vấn đề thường gặp khiến nhiều người cảm thấy khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống. Nguyên nhân có thể đến từ khô mắt, viêm bờ mi, môi trường ô nhiễm hoặc làm việc quá lâu với thiết bị điện tử. Có rất nhiều mẹo chữa mắt bị cộm đơn giản có thể thực hiện ngay tại nhà mà không cần dùng đến thuốc. Trong bài viết này, Mediphar USA sẽ giới thiệu những cách chăm sóc mắt nhẹ nhàng, dễ áp dụng, giúp đôi mắt luôn sáng khỏe, ẩm mượt và dễ chịu suốt cả ngày.

Tại sao mắt bị cộm xốn?

Mắt bị cộm là cảm giác như có cát, bụi hay dị vật mắc trong mắt, gây khó chịu và thôi thúc người bệnh phải dụi hoặc chớp mắt liên tục. Nhưng thực tế, cảm giác này không phải lúc nào cũng đến từ vật thể lạ, mà có thể là dấu hiệu của nhiều tình trạng khác nhau. Nắm rõ nguyên nhân sẽ giúp bạn có cách xử lý, điều trị phù hợp. Những nguyên nhân nổi bật dẫn đến tình trạng mắt bị cộm thường bao gồm:

Khô mắt (Dry Eye)

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất khiến mắt bị cộm. Tình trạng này xảy ra khi tuyến lệ không tiết đủ nước mắt, hoặc nước mắt bay hơi quá nhanh. Khi lớp phim nước mắt bị gián đoạn, bề mặt nhãn cầu mất đi lớp bảo vệ tự nhiên, dẫn đến khô rát, ngứa, nhạy cảm và có cảm giác như có vật gì đó đang mắc kẹt trong mắt. Ngoài ra, viêm bờ mi (blepharitis), còn gọi tình trạng viêm quanh mép mí mắt cũng góp phần gây khô và cộm mắt. Người bệnh có thể kèm theo các triệu chứng như đỏ mắt, ngứa ngáy, rụng mi và đóng vảy ở gốc lông mi.

Xước giác mạc

Ngay cả một vết xước nhỏ trên giác mạc cũng có thể gây ra cảm giác như có dị vật trong mắt, mặc dù mắt hoàn toàn không có gì lạ bên trong. Nguyên nhân có thể đến từ các va chạm vô tình như bị móng tay cào, chạm phải cọ trang điểm, hoặc bụi nhỏ bay vào mắt. Những tổn thương này làm kích hoạt các thụ thể cảm giác ở giác mạc, gây khó chịu rõ rệt. Bên cạnh đó, viêm kết mạc (conjunctivitis) là tình trạng viêm ở lớp màng kết bên trong mí mắt cũng có thể khiến người bệnh cảm thấy cộm mắt, kèm theo đỏ mắt, ngứa và tiết dịch. Đặc biệt vào buổi sáng khi mới thức dậy, cảm giác này thường rõ rệt hơn do lớp dịch khô tích tụ qua đêm.

▷ Tham khảo chi tiết hơn về: Ngứa mắt là bệnh gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách trị

Hội chứng Sjögren

Đây là một bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào các tuyến tiết, đặc biệt là tuyến lệ và tuyến nước bọt. Khi tuyến lệ bị tổn thương, lượng nước mắt tiết ra giảm mạnh, dẫn đến mắt bị khô nghiêm trọng. Người bệnh thường mô tả cảm giác như có hạt cát hoặc bụi trong mắt, kéo dài dai dẳng và kèm theo rát, đỏ mắt. Hội chứng Sjögren thường gặp ở phụ nữ trung niên, đặc biệt là những người có tiền sử bệnh tự miễn.

Thiếu vitamin A

Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ ẩm và sức khỏe của biểu mô mắt. Khi cơ thể thiếu vitamin A, lớp niêm mạc mắt trở nên khô, dễ bong tróc và dễ bị kích ứng. Điều này dẫn đến cảm giác cộm, nóng rát, đặc biệt khi tiếp xúc với ánh sáng hoặc sau thời gian dài làm việc với thiết bị điện tử. Tình trạng thiếu vitamin A kéo dài còn có thể dẫn đến những tổn thương nghiêm trọng hơn cho mắt nếu không được bổ sung kịp thời.

Do bụi, gió và không khí

Các yếu tố như gió mạnh, không khí khô (điều hòa), ánh sáng chói, bụi mịn trong không khí đều có thể làm khô mắt và gây kích ứng giác mạc. Bên cạnh đó, thói quen sử dụng thiết bị điện tử trong thời gian dài mà không chớp mắt đầy đủ khiến quá trình tiết nước mắt bị giảm sút. Lâu dần, điều này dẫn đến mắt bị khô, đỏ và cộm như có dị vật. Những người làm việc văn phòng, học tập nhiều giờ trước máy tính hoặc lái xe đường dài thường gặp tình trạng này.

Hướng dẫn 10 mẹo chữa mắt cộm hay tại nhà

Nếu tình trạng mắt bị cộm chỉ ở mức nhẹ và bắt nguồn từ những nguyên nhân phổ biến như bụi bẩn, khô mắt hay dị ứng, bạn hoàn toàn có thể cải thiện tại nhà bằng những mẹo đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả dưới đây. 

Rửa mắt bằng nước muối sinh lý

Khi mắt bị cộm nhẹ do bụi bẩn hoặc dị nguyên nhỏ, rửa mắt bằng nước muối sinh lý (NaCl 0.9%) là giải pháp đơn giản mà hiệu quả. Phương pháp này giúp loại bỏ các hạt bụi nhỏ li ti bám trên giác mạc, làm dịu cảm giác khó chịu tức thì. Bạn nên chọn loại nước muối không chứa chất bảo quản, và không dùng lại lọ đã mở quá 24 giờ để tránh nhiễm khuẩn.

Rửa mắt đúng cách bằng nước muối không chỉ giúp làm sạch mắt mà còn hỗ trợ làm dịu các kích ứng nhẹ, đặc biệt thích hợp cho người làm việc trong môi trường khói bụi hoặc đeo kính áp tròng.

Chớp mắt liên tục để loại bỏ dị vật

Nghe có vẻ đơn giản, nhưng chớp mắt chính là cơ chế tự nhiên giúp mắt tự làm sạch và dưỡng ẩm bề mặt giác mạc. Khi chớp, nước mắt được trải đều khắp bề mặt mắt, giúp cuốn trôi những hạt bụi nhỏ hoặc dị vật li ti ra khỏi mắt.

Trong môi trường làm việc nhiều với màn hình, chúng ta thường giảm tần suất chớp mắt một cách vô thức, khiến mắt bị khô và dễ bị cộm hơn. Do đó, nếu đang cảm thấy cộm nhẹ, bạn hãy thử chớp mắt liên tục trong vài giây để xem triệu chứng có cải thiện không. Nhiều khi đây lại là cách hiệu quả ngay mà không cần đến thuốc.

Massage vùng quanh mắt nhẹ nhàng

Một mẹo cực kỳ thư giãn và tốt cho mắt chính là massage nhẹ vùng quanh mắt. Động tác này giúp kích thích tuyến lệ tiết nước mắt, cải thiện tuần hoàn máu và giảm cảm giác khô, cộm mắt rõ rệt.  

Bạn có thể dùng đầu ngón tay sạch, nhẹ nhàng xoay tròn quanh vùng hốc mắt và mí mắt trong 1-2 phút mỗi ngày. Nếu có thời gian, hãy kết hợp với khăn ấm chườm nhẹ, hiệu quả sẽ tăng gấp đôi. Massage đặc biệt hữu ích với người bị viêm bờ mi nhẹ, vì giúp khai thông các tuyến dầu ở mi mắt, cũng chính là nguyên nhân sâu xa gây ra cộm và ngứa mắt dai dẳng.

Chườm ấm vùng mắt

Chườm ấm là một trong những cách đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả giúp giảm cảm giác cộm, đặc biệt ở những người mắc viêm bờ mi nhẹ. Khi áp khăn ấm lên mắt, nhiệt độ giúp làm mềm tuyến dầu bị tắc, hỗ trợ làm sạch mí mắt và giảm viêm nhẹ ở vùng bờ mi.

Ngoài ra, chườm ấm còn mang lại cảm giác thư giãn, dễ chịu, giảm sưng nhẹ và hỗ trợ lưu thông máu quanh mắt. Cách này rất phù hợp cho người thường xuyên căng thẳng mắt do dùng máy tính, đọc sách nhiều. Bạn nên dùng khăn sạch ngâm nước ấm, vắt nhẹ, sau đó nhắm mắt và áp lên vùng mắt từ 5-10 phút, lặp lại mỗi ngày để cải thiện tình trạng cộm rõ rệt.

Bài tập đảo mắt thư giãn

Khi mắt phải làm việc liên tục, nhất là trước màn hình sẽ khiến cho các cơ điều tiết ở mắt dễ bị mỏi, dẫn đến khô mắt và cảm giác cộm. Lúc này, bài tập đảo mắt đơn giản sẽ giúp giảm căng thẳng cho cơ mắt, cải thiện độ linh hoạt và hỗ trợ điều tiết tốt hơn.

Cách thực hiện rất đơn giản, bạn chỉ cần giữ tư thế đầu cố định, di chuyển mắt chậm rãi theo vòng tròn xuôi theo chiều kim đồng hồ và ngược lại. Mỗi chiều thực hiện 5 vòng. Lặp lại 2-3 lần mỗi ngày, đặc biệt vào lúc nghỉ giữa giờ làm việc. Bài tập này không chỉ làm dịu mắt mà còn giúp phòng tránh các vấn đề liên quan đến điều tiết, như nhức mắt, cộm mắt và nhìn mờ thoáng qua.

Phương pháp nhìn xa – nhìn gần

Một mẹo cực kỳ hữu ích cho dân văn phòng là phương pháp nhìn xa-nhìn gần. Kỹ thuật này giúp rèn luyện khả năng điều tiết của mắt, giảm mỏi mắt và ngăn ngừa tình trạng mắt bị căng do nhìn gần quá lâu. Bạn chỉ cần chọn một vật ở gần (khoảng 30 cm) và một điểm xa (trên 3 m). Nhìn luân phiên giữa hai điểm này, mỗi điểm 10-15 giây, lặp lại 5-10 lần. Áp dụng đều đặn mỗi ngày, đặc biệt trong giờ làm việc, mắt bạn sẽ linh hoạt hơn và ít bị khô cộm hơn thấy rõ.

Dưỡng ẩm mắt bằng máy tạo ẩm hoặc nhỏ mắt

Khô mắt là nguyên nhân hàng đầu khiến mắt bị cộm. Để cải thiện tình trạng này, bạn có thể dưỡng ẩm cho mắt bằng cách sử dụng máy tạo ẩm trong phòng làm việc hoặc nhỏ nước mắt nhân tạo không chứa chất bảo quản. Máy tạo ẩm giúp duy trì độ ẩm không khí ở mức ổn định, từ đó làm giảm tình trạng nước mắt bốc hơi quá nhanh, đặc biệt trong những môi trường thường xuyên sử dụng máy lạnh, thời tiết khô hoặc vào mùa hanh hao.

Bên cạnh đó, việc nhỏ mắt định kỳ bằng nước mắt nhân tạo giúp làm dịu giác mạc, phục hồi lớp phim nước mắt, từ đó giảm khô, giảm cảm giác cộm và bảo vệ mắt khỏi kích ứng nhẹ.

Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử liên tục

Việc tiếp xúc lâu với màn hình máy tính, điện thoại là thủ phạm âm thầm khiến mắt bị cộm. Khi tập trung nhìn màn hình, bạn sẽ chớp mắt ít hơn bình thường, khiến bề mặt mắt không được làm ẩm đầy đủ, dẫn đến khô, rát và cộm.

Giải pháp đơn giản là áp dụng quy tắc 20-20-20: cứ mỗi 20 phút làm việc, nhìn ra xa 20 feet (khoảng 6 mét) trong 20 giây. Ngoài ra, bạn nên giảm độ sáng màn hình, dùng kính lọc ánh sáng xanh, và đặt màn hình ngang tầm mắt để giảm căng thẳng thị giác. Thói quen nhỏ nhưng nếu duy trì đúng cách, bạn sẽ cảm nhận rõ ràng sự dễ chịu và giảm rõ tình trạng mắt cộm, mỏi trong ngày dài làm việc.

Bổ sung dầu gấc hoặc thực phẩm giàu vitamin A

Vitamin A là dưỡng chất quan trọng giúp bảo vệ giác mạc, duy trì độ ẩm và hỗ trợ tái tạo biểu mô mắt. Thiếu hụt vitamin A có thể khiến mắt bị khô, nhìn mờ và dễ cộm hơn bình thường. 

Bạn có thể bổ sung vitamin A thông qua các thực phẩm như cà rốt, bí đỏ, gan động vật hoặc thực phẩm chức năng như dầu gấc-nguồn giàu beta-carotene tự nhiên. Dầu gấc không chỉ giúp cải thiện tình trạng khô mắt mà còn tăng cường khả năng chống oxy hóa cho tế bào mắt, giảm nguy cơ tổn thương do ánh sáng và ô nhiễm. Việc bổ sung đều đặn không chỉ giúp đôi mắt ẩm mượt, dễ chịu hơn mà còn góp phần duy trì thị lực sáng khỏe lâu dài.

Ngoài ra nguồn lutein và zeaxanthin tự nhiên cũng rất tốt cho mắt. Đây là hai hợp chất chống oxy hóa tập trung nhiều ở vùng hoàng điểm, giúp lọc ánh sáng xanh và ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng. Nên bổ sung chúng từ rau bina (cải bó xôi), cải xoăn, ngô, đậu Hà Lan, bí ngòi, trái cây như kiwi, cam, nho xanh, và lòng đỏ trứng. Trung bình mỗi ngày nên hấp thu khoảng 6-10 mg lutein-zeaxanthin thông qua 1 chén rau xanh đậm hoặc 2 quả kiwi + 1 quả trứng luộc.

Gợi ý bữa ăn giàu dưỡng chất tốt cho mắt:

• Sáng: Trứng luộc, bánh mì ngũ cốc nguyên hạt, nước ép cam.
• Trưa: Cơm, cá thu hoặc thịt gà, rau cải xoăn xào tỏi.
• Tối: Súp bí đỏ, salad rau bina trộn dầu ôliu, trái cây tráng miệng là kiwi hoặc nho xanh.

Bằng cách duy trì thói quen ăn uống cân bằng với nhiều màu sắc tự nhiên từ rau củ, không chỉ giúp giảm nguy cơ khô mắt và viêm kết mạc, mà còn hạn chế tình trạng mắt cộm và kích ứng kéo dài, một trong những biểu hiện phổ biến của khô mắt mạn tính.

Sử dụng thực phẩm bổ sung cho mắt

Trong trường hợp chế độ ăn uống hàng ngày chưa cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho mắt, bạn có thể cân nhắc sử dụng thực phẩm bổ sung hỗ trợ mắt như dầu gấc – nguồn cung cấp beta-carotene (tiền vitamin A) tự nhiên. Beta-carotene sau khi vào cơ thể sẽ được chuyển hóa thành vitamin A, giúp giảm khô mắt, hỗ trợ tái tạo lớp biểu mô giác mạc và tăng cường sức đề kháng cho mắt. 

Sản phẩm dầu gấc Vina là một lựa chọn đáng tin cậy nhờ được chiết xuất từ gấc tự nhiên giàu dưỡng chất, phù hợp sử dụng hàng ngày để hỗ trợ giảm khô, giảm cộm và bảo vệ thị lực hiệu quả.

Những lưu ý khi chữa cộm mắt tại nhà

Mắt là bộ phận quan trọng và nhạy cảm trên cơ thể, do đó khi mắt bị cộm bạn cần lưu ý: 

Không dụi mắt

Khi mắt bị cộm, phản ứng đầu tiên của nhiều người là dụi mắt. Hành động này tuy đơn giản nhưng lại là nguyên nhân gây trầy xước giác mạc, đồng thời khi dụi mắt vi khuẩn từ tay có thể dễ dàng lây và tấn công trực tiếp vào các vết xước, gây ra tình trạng viêm. Do đó, bạn nên sử dụng thuốc nhỏ mắt hoặc nước rửa mắt chuyên dụng để loại bỏ và làm giảm cảm giác cộm xốn ở mắt. 

Loại bỏ dị vật trong mắt

Mắt bị cộm do bụi hoặc dị vật cần phải được loại bỏ sớm. Lưu ý, rửa tay thật sạch trước khi cho lên mắt. Đồng thời, nên sử dụng các loại nước rửa mắt chuyên dụng để loại bỏ dị vật. Trong trường hợp không thể tự loại bỏ, hãy liên hệ và đến các cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ vệ sinh và loại bỏ dị vật khỏi mắt. 

Xác định nguyên nhân gây cộm mắt

Trong trường hợp mắt bị cộm nhưng không có bụi thì cần theo dõi và tìm ra nguyên nhân để có thể điều trị đúng nhất. Cụ thể:

• Cảm giác khô rát và xốn thường do khô mắt. 
• Cộm mắt kèm theo triệu chứng ngứa khỏe và chảy nước mắt liên tục là do dị ứng gây ra.
• Cộm mắt kèm theo sưng đỏ, chảy nước mắt và đổ ghèn thường do viêm kết mạc.
• Mắt cộm, đau nhức và nhạy cảm hơn với ánh sáng có thể là dấu hiệu của viêm giác mạc. 

Nếu không thể tự xác định nguyên nhân gây cộm mắt thì hãy đến ngay các cơ sở y tế để được tham khám và chuẩn đoán chính xác nhất nhé.

Đến bác sĩ khi mắt cộm đỏ kèm đau nhức

Trong trường hợp mắt bị cộm kéo dài hơn vài ngày, không thuyên giảm dù đã chăm sóc tại nhà. Kèm theo đỏ mắt, đau nhức, nhìn mờ hoặc xuất hiện đốm sáng – những dấu hiệu cảnh báo viêm loét giác mạc hoặc nhiễm trùng nặng. Lúc này, bạn cần liên hệ và đến ngay các cơ sở y tế để được tham khám và điều trị sớm. 

Mắt bị cộm là tình trạng phổ biến, nhưng nếu được chăm sóc đúng cách và kịp thời, bạn hoàn toàn có thể cải thiện tại nhà bằng các mẹo chữa mắt bị cộm như: chườm ấm, nhỏ nước mắt nhân tạo, massage nhẹ nhàng hay bổ sung dinh dưỡng phù hợp. Việc chủ động nuôi dưỡng đôi mắt mỗi ngày không chỉ giúp giảm kích ứng, dưỡng ẩm giác mạc mà còn góp phần duy trì thị lực khỏe mạnh lâu dài. Mediphar USA luôn đồng hành cùng bạn trong hành trình chăm sóc sức khỏe đôi mắt bằng các sản phẩm thiên nhiên giàu dưỡng chất  như dầu gấc Vina – hỗ trợ nuôi dưỡng từ bên trong, nâng niu đôi mắt sáng khỏe cho chất lượng sống bền vững.

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả