Thực phẩm bổ sung là gì? Đối tượng, lợi ích và lưu ý khi dùng

Hiện nay, nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng khi nhiều người bắt đầu chú trọng hơn đến việc bổ sung dinh dưỡng thông qua các sản phẩm thực phẩm bổ sung. Các sản phẩm này đặc biệt phổ biến với những người có chế độ ăn thiếu chất, làm việc cường độ cao và cần hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ thực phẩm bổ sung thực chất là gì, có khác gì so với thực phẩm chức năng hay thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Trong bài viết dưới đây, Mediphar USA sẽ giúp bạn nắm rõ các thông tin chính xác và cần thiết về thực phẩm bổ sung để bạn có thể lựa chọn được những sản phẩm an toàn và hiệu quả.

Thực phẩm bổ sung là gì?

Thực phẩm bổ sung trong tiếng anh có tên gọi là Supplemented Food, đây là thực phẩm thông thường được bổ sung vi chất và các yếu tố có lợi cho sức khỏe như vitamin, khoáng chất, axit amin, axit béo, enzym, probiotic, prebiotic và các chất có hoạt tính sinh học khác.

Nói cách khác, thực phẩm bổ sung là những sản phẩm bổ sung thêm chất dinh dưỡng thiết yếu mà chế độ ăn uống hằng ngày có thể thiếu hụt. Các sản phẩm này không phải thuốc, không có tác dụng điều trị bệnh, mà chỉ hỗ trợ tăng cường sức khỏe và cải thiện dinh dưỡng.

Một số nhóm thành phần thường được bổ sung trong thực phẩm bổ sung gồm:

• Vitamin A, C, D, E, nhóm B…
• Khoáng chất như canxi, kẽm, sắt, magie…
• Axit amin lysine, taurine…
• Axit béo thiết yếu như DHA, EPA, Omega-3
• Probiotic, prebiotic
• Enzyme hoặc các hoạt chất sinh học tự nhiên khác

Thực phẩm bổ sung và thực phẩm chức năng khác nhau như thế nào?

Trong thực tế, nhiều người tiêu dùng thường nhầm lẫn giữa thực phẩm bổ sung và thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam và chuyên ngành dinh dưỡng phân biệt rất rõ hai khái niệm này. Hiểu đúng giúp người sử dụng lựa chọn sản phẩm phù hợp, tránh lạm dụng và kỳ vọng sai lệch.

Đối tượng cần sử dụng thực phẩm bổ sung

Trên thực tế, thực phẩm bổ sung hỗ trợ những người có nguy cơ thiếu hụt vi chất hoặc có nhu cầu dinh dưỡng đặc thù mà chế độ ăn hằng ngày khó đáp ứng đầy đủ. Cụ thể:

Người có chế độ ăn thiếu cân đối hoặc hạn chế thực phẩm

Những người ăn kiêng kéo dài, ăn chay chưa đúng cách, bỏ bữa hoặc có thói quen ăn uống mất cân bằng dinh dưỡng thường dễ rơi vào tình trạng thiếu vitamin A, D, B12, sắt, kẽm, canxi… Thực phẩm bổ sung giúp bù đắp những khoảng trống dinh dưỡng mà bữa ăn không cung cấp đủ.

Tuy nhiên, đối với người ăn chay, nên ưu tiên lựa chọn các sản phẩm bổ sung có nguồn gốc thực vật hoặc đã được kiểm chứng phù hợp với chế độ ăn chay để đảm bảo hấp thu tốt.

Trẻ em trong giai đoạn tăng trưởng mạnh

Giai đoạn 1–10 tuổi và tuổi dậy thì là thời điểm trẻ cần lượng lớn dưỡng chất để phát triển toàn diện. Nếu khẩu phần ăn không đảm bảo, trẻ có thể cần bổ sung thêm canxi, vitamin D, DHA, lysine, lợi khuẩn…

Phụ nữ mang thai và mẹ cho con bú

Đây là đối tượng cần nguồn vi chất như axit folic, sắt, DHA, canxi,… cao nhất. Do đó, thực phẩm bổ sung dành riêng cho thai kỳ thường được kê theo hướng dẫn của chuyên gia.

Người cao tuổi

Tuổi tác làm giảm khả năng hấp thu và chuyển hóa dưỡng chất, đồng thời người cao tuổi cần bổ sung nhiều vi chất, đặc biệt là canxi, vitamin D, vitamin B12,… để cải thiện sức khỏe.

Người làm việc căng thẳng, hoạt động thể lực nặng

Đối tượng này thường xuyên mất nhiều năng lượng, dễ suy giảm miễn dịch và thiếu các vi chất quan trọng. Bổ sung dinh dưỡng đúng cách sẽ giúp tăng hiệu suất làm việc, hạn chế tình trạng mệt mỏi và phục hồi nhanh sau vận động.

Người mắc bệnh lý gây kém hấp thu

Một số vấn đề sức khỏe như viêm loét dạ dày, ruột kích thích, viêm đại tràng,… có thể khiến cơ thể không hấp thu đủ dưỡng chất từ thức ăn. Trong trường hợp này, việc sử dụng thực phẩm bổ sung có thể giúp cải thiện tình trạng thiếu hụt vi chất một cách an toàn hơn.

Quy định về hàm lượng trong thực phẩm bổ sung

Khi lựa chọn thực phẩm bổ sung, người tiêu dùng thường chỉ quan tâm đến công dụng, hiệu quả mà ít để ý đến các quy định pháp luật đằng sau nhãn sản phẩm. Thực tế, hàm lượng vi chất và cách công bố trên nhãn được quy định rất chặt chẽ, nhằm tránh thổi phồng công dụng và bảo vệ người sử dụng.

Hàm lượng theo RNI trên nhãn thực phẩm bổ sung

RNI viết tắt của cụm từ Recommended Nutrient Intake là nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị, có nghĩa là mức lượng một chất dinh dưỡng mà một người bình thường cần hấp thu mỗi ngày để cơ thể hoạt động khỏe mạnh.

Đối với những thành phần chưa có RNI tại Việt Nam, nhà sản xuất phải dựa trên bằng chứng khoa học về liều lượng sử dụng an toàn và hiệu quả.

Công bố hàm lượng vi chất có trong thực phẩm bổ sung

Theo Thông tư 43/2014/TT-BYT, việc ghi nhận và công bố về vi chất trong thực phẩm bổ sung tuân theo các nguyên tắc:

• Nếu hàm lượng của một chất trong sản phẩm dưới 10% RNI, nhà sản xuất không được ghi công bố về chất đó trên nhãn như một thành phần có ý nghĩa dinh dưỡng.
• Nếu hàm lượng của chất đó từ 10% RNI trở lên thì được phép ghi cụ thể tên và hàm lượng tính trên mỗi khẩu phần ăn, hoặc tính trên 100 g / 100 ml sản phẩm (tùy dạng sản phẩm).
• Với các thành phần chưa có mức RNI thì chỉ được ghi hàm lượng và công bố về chất đó khi hàm lượng đạt tối thiểu 10% liều sử dụng đã được nêu trong bằng chứng khoa học.

Quy định này nhằm đảm bảo thông tin trên nhãn có ý nghĩa thực tế, không đưa tên các vi chất ở lượng rất thấp chỉ để tạo cảm giác nhiều chất, gây hiểu lầm cho người tiêu dùng.

Giới hạn tối đa và tham chiếu chuẩn quốc tế

Ngoài ngưỡng tối thiểu để được công bố, thực phẩm bổ sung còn phải tuân thủ giới hạn RNI tối đa. Cụ thể: 

• Hàm lượng vi chất không được vượt quá ngưỡng dung nạp tối đa (UL).
• Trường hợp Việt Nam chưa có quy định về RNI hoặc ngưỡng tối đa cho một chất thì áp dụng theo quy định tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế của CODEX hoặc các tổ chức quốc tế có liên quan.

Việc tuân thủ công thức thành phần này giúp thực phẩm bổ sung vừa phải đạt mức đủ cao để có ý nghĩa dinh dưỡng, vừa phải đảm bảo an toàn, không gây nguy cơ quá liều cho người sử dụng.

Lưu ý khi sử dụng thực phẩm bổ sung

Để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối đa, người dùng cần nắm rõ những lưu ý sau:

Không nhầm lẫn thực phẩm bổ sung với thuốc điều trị

Thực phẩm bổ sung có vai trò hỗ trợ dinh dưỡng, bù đắp vi chất thiếu hụt và không có tác dụng điều trị bệnh như thuốc kê đơn. Do đó, khi gặp các triệu chứng bất thường, bạn nên ưu tiên kiểm tra sức khỏe thay vì chỉ dựa vào thực phẩm bổ sung. 

Để biết chính xác cơ thể đang thiếu hụt gì và cần bổ sung loại vi chất nào, người dùng nên được dược sĩ hoặc bác sĩ tư vấn, thậm chí có thể thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán để xây dựng liệu trình bổ sung phù hợp và an toàn.

Sử dụng đúng liều lượng, tránh lạm dụng

Mặc dù không phải thuốc, nhưng thực phẩm bổ sung vẫn chứa các hoạt chất có khả năng tác động lên cơ thể. Việc dùng quá liều có thể gây ra những ảnh hưởng không mong muốn nên cần tuân thủ liều lượng khuyến nghị trên nhãn hoặc theo tư vấn của bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng.

Lựa chọn sản phẩm có công bố rõ ràng và đạt chuẩn

Các sản phẩm thực phẩm bổ sung đạt chuẩn phải ghi rõ trên nhãn là “Thực phẩm bổ sung”, có đối tượng sử dụng cụ thể, liều dùng khuyến nghị cho từng nhóm đối tượng. Điều này giúp người sử dụng tránh chọn các sản phẩm không rõ nguồn gốc, thiếu thông tin hoặc quảng cáo quá mức công dụng.

Kết luận

Thực phẩm bổ sung đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe hằng ngày. Chọn đúng loại sản phẩm phù hợp với nhu cầu sử dụng sẽ giúp người tiêu dùng bảo vệ sức khỏe an toàn, và hiệu quả hơn.

Nếu bạn đang tìm kiếm các sản phẩm bảo vệ sức khỏe, Mediphar USA là một thương hiệu đáng để cân nhắc. Với hơn 150 dòng thực phẩm chức năng, từ hỗ trợ xương khớp, tiêu hóa, thị lực đến chăm sóc sắc đẹp, các sản phẩm của Mediphar USA đáp ứng đa dạng nhu cầu chăm sóc sức khỏe và đạt chuẩn trước khi công bố giúp bổ sung vitamin, khoáng chất,… an toàn, lành tính cho cơ thể.

Nguồn tham khảo:

1. https://thuvienphapluat.vn/phap-luat/thuc-pham-bo-sung-la-gi-san-pham-co-chua-thanh-phan-bo-sung-duoi-10-rni-thi-co-phai-la-thuc-pham-bo-537198-138227.html 
2. https://thuvienphapluat.vn/van-ban/The-thao-Y-te/Thong-tu-43-2014-TT-BYT-quan-ly-thuc-pham-chuc-nang-258938.aspx?anchor=dieu_2 
3. https://soyte.hatinh.gov.vn/tin-tuc-su-kien/thong-tin-y-te/6-dieu-quan-trong-can-biet-khi-dung-thuc-pham-bo-sung.html
4. https://thuvienphapluat.vn/phap-luat/thuc-pham-chuc-nang-khac-gi-voi-thuc-pham-bo-sung-viec-ghi-nhan-thuc-pham-chuc-nang-duoc-quy-dinh-t-325165-180941.html 

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả