Tiêu Hóa
Gan – Mật
Xương Khớp
Hô Hấp
Vitamin & Khoáng Chất
Tăng Sức Đề Kháng
Sắc Đẹp
Tuần Hoàn & Tim Mạch
Sinh lý – Nội Tiết Tố
Mắt
Vật Tư Y TếTình trạng mắt bị sưng là một vấn đề thường gặp, gây không ít khó chịu và lo lắng cho nhiều người. Việc tìm hiểu rõ nguyên nhân gây sưng mắt, từ dị ứng thông thường đến các bệnh lý tiềm ẩn, có vai trò quan trọng trong việc lựa chọn phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả. Mediphar USA, với 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe mắt, sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các nguyên nhân phổ biến gây sưng mắt, các biện pháp điều trị tại nhà và can thiệp y tế, cũng như các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, giúp bạn có cái nhìn toàn diện và chủ động bảo vệ đôi mắt của mình.
Mắt bị sưng là gì?
Mắt bị sưng, hay sưng mí mắt là tình trạng mí mắt phình to do viêm hoặc giữ nước, có thể ảnh hưởng đến mí trên, mí dưới, hoặc cả hai, và có thể xảy ra ở một bên hoặc cả hai bên. Các biểu hiện đi kèm thường bao gồm đỏ, ngứa, đau, chảy dịch và giảm thị lực, tùy thuộc vào nguyên nhân.
Nguyên nhân gây sưng mắt
Bị sưng mắt có thể xuất phát do nhiều nguyên nhân khác nhau như:
Nguyên nhân sinh lý
Sáng ngủ dậy mắt bị sưng có thể xuất phát từ một vài nguyên nhân như:
- Thiếu ngủ, mệt mỏi, kiệt sức: Cơ thể mệt mỏi có thể gây giữ nước, đặc biệt là vùng mí mắt, dẫn đến sưng mắt, thường thấy rõ vào buổi sáng.
- Khóc nhiều: Khóc, đặc biệt là khóc trong thời gian dài, có thể làm vỡ các mạch máu nhỏ ở mắt và mí mắt, gây sưng.
- Dị ứng mỹ phẩm: Các thành phần trong mỹ phẩm khi tiếp xúc với mắt có thể gây kích ứng và dị ứng, dẫn đến sưng mí mắt, kèm theo ngứa và đỏ mắt
- Dị ứng phấn hoa, bụi bẩn và các chất gây dị ứng khác: Các chất gây dị ứng từ môi trường như phấn hoa, bụi bẩn có thể kích thích mắt, gây phản ứng dị ứng và sưng mí mắt.
Do cách bệnh lý về mắt
Mắt bị sưng cũng có thể là dấu hiệu nhận biết của một số bệnh lý đặc trưng như:
- Viêm kết mạc (Đau mắt đỏ): Viêm kết mạc do virus, vi khuẩn hoặc dị ứng gây viêm lớp màng mỏng bao phủ tròng trắng và mí mắt, dẫn đến sưng mí mắt, đỏ mắt, chảy ghèn và nước mắt.
- Viêm bờ mi: Viêm bờ mi do vi khuẩn hoặc rối loạn chức năng tuyến dầu ở mí mắt gây viêm nhiễm, sưng mí mắt, đóng vảy ở chân lông mi và có thể gây khó chịu kéo dài.
- Lẹo/Chắp mắt: Lẹo là tình trạng nhiễm trùng tuyến dầu ở chân lông mi, gây sưng đau cục bộ ở mí mắt. Chắp mắt là tình trạng tắc nghẽn tuyến dầu Meibomian trong mí mắt, tạo thành nốt sưng không đau, nhưng cũng có thể gây sưng mí mắt.
- Viêm tế bào ổ mắt: Nhiễm trùng sâu trong mô mí mắt, có thể lan rộng và gây đau đớn, sưng tấy nghiêm trọng mí mắt.
- Mụn rộp mắt (Herpes mắt): Nhiễm virus Herpes ở mắt có thể gây sưng mí mắt, đỏ mắt, chảy ghèn và các triệu chứng tương tự viêm kết mạc.
Do các bệnh lý khác
Mắt sưng đau kéo dài kèm theo các triệu chứng khác có thể là biểu hiện của một số bệnh lý như:
- Cường giáp (Bệnh Basedow): Rối loạn tuyến giáp gây cường giáp, có thể ảnh hưởng đến mắt, gây sưng, viêm, lồi mắt.
- Suy thận (Hội chứng thận hư – Nephrotic syndrome): Bệnh thận gây mất protein qua nước tiểu, dẫn đến phù toàn thân, bao gồm cả sưng mí mắt.
- Nhiễm trùng: Nhiễm trùng toàn thân có thể gây ra phản ứng viêm và sưng ở nhiều bộ phận, bao gồm cả mắt.
- Huyết khối xoang hang (Cavernous sinus thrombosis): Hiếm gặp, nhưng là tình trạng cục máu đông nhiễm trùng chặn tĩnh mạch xoang hang ở đáy não, có thể gây sưng mắt nghiêm trọng.
- Zona thần kinh: Zona thần kinh ở vùng mắt có thể gây sưng mí mắt.
▷ Có thể bạn cũng quan tâm về: Ngứa mắt là bệnh gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách trị
Mắt bị sưng là dấu hiệu của bệnh gì?
Để giúp bạn dễ dàng phân biệt và nhận biết các nguyên nhân gây sưng mắt liên quan đến bệnh lý, bảng dưới đây sẽ trình bày chi tiết đặc điểm sưng mắt và các triệu chứng đi kèm theo từng loại bệnh lý:
Loại bệnh lý | Tên bệnh/Tình trạng | Đặc điểm sưng mắt | Triệu chứng kèm theo |
|---|---|---|---|
Các bệnh về mắt | Viêm kết mạc (Đau mắt đỏ) | – Mí mắt sưng nhẹ. – Mắt đỏ. | – Chảy ghèn, chảy nước mắt. – Cộm, ngứa mắt. |
Viêm bờ mi | – Mí mắt sưng nhẹ, đỏ, đặc biệt ở bờ mi. – Có thể kéo dài, tái phát. | – Đóng vảy ở chân lông mi. – Khó chịu kéo dài, cộm, rát mắt. | |
Lẹo mắt | – Sưng đau cục bộ ở mí mắt. | – Đau nhức. | |
Chắp mắt | – Sưng nốt không đau ở mí mắt. – Có thể gây sưng mí mắt. | – Thường không đau. | |
Viêm tế bào ổ mắt | – Sưng tấy nghiêm trọng mí mắt. – Có thể lan rộng. | – Đau đớn. | |
Mụn rộp mắt (Herpes mắt) | – Sưng mí mắt. – Có thể có triệu chứng giống viêm kết mạc. | – Đỏ mắt, chảy ghèn. | |
Bệnh hệ thống | Cường giáp (Bệnh Basedow) | – Sưng mí mắt. – Có thể kèm lồi mắt. | – Các triệu chứng cường giáp khác. – Các vấn đề về thị lực. |
Suy thận (Hội chứng thận hư) | – Sưng mí mắt (trong phù toàn thân). | – Phù toàn thân. | |
Nhiễm trùng toàn thân | – Có thể gây sưng mắt (trong phản ứng viêm toàn thân). | – Các triệu chứng nhiễm trùng toàn thân. | |
Huyết khối xoang hang | – Sưng mắt nghiêm trọng. | – Các triệu chứng thần kinh khác (do ảnh hưởng đến não). | |
Zona thần kinh (Zona mắt) | – Sưng mí mắt. | – Phát ban, mụn nước đau rát dọc theo dây thần kinh. |
Bị sưng mắt nên làm gì?
Khi mắt bị sưng, bạn có thể áp dụng một số biện pháp đơn giản tại nhà để giảm sưng và làm dịu mắt:
Chườm lạnh
Giúp giảm sưng mắt hiệu quả nhờ tác dụng co mạch máu, giảm viêm và làm dịu da kích ứng. Thực hiện bằng cách đắp khăn mát ẩm, túi chườm lạnh (bọc khăn) hoặc thìa lạnh lên mắt trong khoảng 10-20 phút, lưu ý luôn dùng đồ sạch và không chườm đá trực tiếp.
Đắp túi trà
Giảm viêm sưng nhờ tannin và caffeine (trà xanh có thêm EGCG tăng hiệu quả). Sử dụng túi trà lọc mới, pha và làm nguội hoàn toàn (hoặc để mát tủ lạnh) trước khi đắp lên mắt 15-30 phút, tuyệt đối không dùng túi trà nóng.
Ngủ đúng giấc
Thức khuya thường xuyên, ngủ không đủ giấc và ngủ không sâu là một trong những nguyên nhân làm cho mắt bị sưng và thâm. Do đó, hãy tạo và duy trì cho mình một thói quen ngủ đúng giờ và nên ngủ đủ 8 tiếng/ngày. Đồng thời nên hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử trước khi ngủ từ 1 đến 2 tiếng. Không sử dụng các loại đồ uống có cồn và chất kích thích trước khi ngủ.
Giảm sưng mắt bằng dưa chuột
Dưa chuột (hay dưa leo) là một trong những loại thực vật chứa nhiều vitamin và nước giúp cải thiện tình trạng sưng và thâm ở mắt, đồng thời làm mềm và dịu vùng da dưới mắt. Đắp dưa chuột trước khi ngủ từ khoảng 15 đến 20 phút sẽ giúp cải thiện tình trạng sưng mắt sau khi ngủ dậy rất tốt.
Dưa chuột sau khi mua về chỉ cần rửa sạch, cắt thành từng lát mỏng là có thể đắp trực tiếp trên mắt. Để tăng hiệu quả bạn có thể cho dưa vào ngăn mát tủ lạnh khoảng 15 phút trước khi đắp nhé.
Cách trị sưng mắt bằng nha đam
Bên cạnh dưa chuột thì nha đam cũng được biết đến với nhiều công dụng trong việc làm đẹp, giúp hỗ trợ và phục hồi da rất hiệu quả. Gel nha đam không chỉ giúp cải thiện tình trạng sưng mắt mà còn hỗn trợ làm mềm, se da và chống lão hóa tốt.
Bạn có thể sử dụng các loại gel nha đam bán trên thị trường hiện nay hoặc mua nha đam về sơ chế để dùng dần. Cách sơ chế nha đam khá đơn giản, sau khi mua về bạn chỉ cần làm sạch phần nhựa vàng, lọc lấy phần thịt màu trắng bên trong. Sau đó dùng phần thịt trắng chà nhẹ lên vùng da dưới mắt rồi để yên khoảng 10 phút rồi rửa lại sạch bằng nước.
Cách điều trị sưng mắt an toàn, hiệu quả
Thông thường mắt bị sưng chỉ kéo dài khoảng vài ngày là tự hết. Do đó trong trường hợp mắt sưng kéo dài kèm theo đau nhức thì bạn cần đến ngay cơ sở y tế để được tham khám và điều trị. Tùy vào nguyên nhân gây sưng mắt mà bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp điều trị khác nhau như:
Thuốc không kê đơn
Khi tình trạng sưng mắt không cải thiện với các biện pháp tại nhà hoặc do nguyên nhân dị ứng, bạn có thể cân nhắc sử dụng một số loại thuốc không kê đơn để giảm triệu chứng.
- Thuốc kháng histamin: Nếu sưng mắt do dị ứng, thuốc kháng histamin không kê đơn như cetirizine (Zyrtec) hoặc loratadine (Claritin) có thể giúp giảm phản ứng dị ứng và sưng.
- Nước mắt nhân tạo: Nước mắt nhân tạo có thể giúp làm dịu và giảm kích ứng mắt, đặc biệt khi mắt bị khô hoặc khó chịu, hỗ trợ quá trình phục hồi khi mắt bị sưng.
▷ Tham khảo thêm: Top 5 viên uống, thuốc bổ mắt tốt nhất hiện nay
Can thiệp y tế
Mặc dù nhiều trường hợp sưng mắt có thể tự cải thiện tại nhà, nhưng bạn cần đến bác sĩ ngay nếu xuất hiện những dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng sau:
- Mất thị lực
- Nhìn đôi
- Sốt cao
- Mắt bị lồi ra
- Sưng không cải thiện sau 24-48 giờ
Tại cơ sở y tế, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị sưng mắt tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Các biện pháp can thiệp y tế có thể bao gồm:
- Sử dụng thuốc: Bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc như thuốc chống dị ứng, thuốc kháng sinh (cho nhiễm trùng), hoặc thuốc chống viêm corticoid (trong trường hợp viêm nhiễm nặng hoặc khi các thuốc khác không hiệu quả).
- Thủ thuật y tế: Trong trường hợp nặng do mụn nhọt, lẹo, bác sĩ có thể thực hiện thủ thuật rạch và dẫn lưu dịch để loại bỏ viêm nhiễm. Với các nguyên nhân nghiêm trọng hơn, phẫu thuật hoặc các liệu pháp điều trị chuyên sâu khác có thể được chỉ định.
Phòng ngừa sưng mắt tái phát
Để giảm nguy cơ sưng mắt tái phát, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Tẩy trang kỹ lưỡng: Luôn tẩy trang mắt cẩn thận vào cuối ngày, đảm bảo loại bỏ hoàn toàn lớp trang điểm, đặc biệt là mascara và phấn mắt.
- Tránh dụi mắt: Hạn chế tối đa việc dụi mắt, đặc biệt khi tay chưa sạch. Nếu cần chạm vào mắt, hãy sử dụng khăn giấy sạch.
- Sử dụng kem dưỡng ẩm phù hợp: Chọn kem dưỡng ẩm dịu nhẹ, không gây kích ứng và phù hợp với vùng da mắt nhạy cảm.
- Giữ vệ sinh: Rửa tay thường xuyên, giữ da mặt và da đầu sạch sẽ.
- Thay thế mỹ phẩm mắt định kỳ: Thay mới mascara, phấn mắt, chì kẻ mắt sau một thời gian sử dụng nhất định để tránh nhiễm khuẩn.
- Đeo kính thay vì kính áp tròng: Trong thời gian mắt đang bị sưng hoặc kích ứng, nên ưu tiên đeo kính gọng thay vì kính áp tròng để mắt được thông thoáng và tránh nhiễm trùng.
- Sử dụng nước mắt nhân tạo (nếu cần): Nếu mắt bạn bị khô, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng nước mắt nhân tạo để giữ ẩm cho mắt.
- Điều trị dị ứng: Nếu bạn bị dị ứng, hãy tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để kiểm soát các triệu chứng dị ứng, bao gồm cả sưng mắt.
- Kiểm soát rối loạn tuyến giáp và bệnh thận: Nếu bạn có các bệnh lý nền như rối loạn tuyến giáp hoặc bệnh thận, hãy đảm bảo kiểm soát tốt tình trạng bệnh theo chỉ dẫn của bác sĩ, vì những bệnh này có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng sưng mắt.
Câu hỏi thường gặp
Một số câu hỏi được nhiều người quan tâm liên quan đến tình trạng mắt bị sưng sau khi ngủ dậy:
Sưng mắt có tự khỏi không?
Thông thường, sưng mắt có thể tự khỏi nếu nguyên nhân do sinh lý như khóc hoặc thiếu ngủ; tuy nhiên, nếu sưng kéo dài hoặc do bệnh lý (viêm nhiễm, dị ứng…), cần điều trị y tế để khỏi hẳn.
Trẻ em bị sưng mắt sau ngủ dậy xử lý thế nào?
Khi trẻ em bị sưng mắt sau khi ngủ dậy, điều quan trọng là phải xử lý nhẹ nhàng và đúng cách. Trước tiên, hãy nhẹ nhàng vệ sinh mắt cho trẻ bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý ấm. Dùng khăn mềm, sạch thấm nhẹ nhàng lau ghèn hoặc dịch tiết quanh mắt. Tránh tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc uống không kê đơn nào cho trẻ khi chưa có chỉ dẫn của bác sĩ.
Mắt bị sưng là triệu chứng phổ biến thường gặp do thiếu ngủ, khóc nhiều hoặc do các bệnh lý khác về mắt gây ra. Mắt bị sưng không quá nguy hiểm và có thể tự khỏi nếu chăm sóc và điều trị đúng cách. Bên cạnh đó, để bảo vệ và tăng cường sức khỏe đôi mắt, bạn có thể bổ sung dưỡng chất từ thiên nhiên. Dầu gấc Vina với hàm lượng cao beta-carotene, lutein và zeaxanthin giúp nuôi dưỡng đôi mắt sáng khỏe, hỗ trợ giảm khô mắt, mỏi mắt và ngăn ngừa các vấn đề về thị lực. Tìm hiểu ngay về Dầu gấc Vina để chăm sóc mắt một cách toàn diện!
- https://www.allaboutvision.com/conditions/symptoms/swollen-eyelids/overview-of-swollen-eyelids
- https://suckhoedoisong.vn/nhung-nguyen-nhan-gay-sung-mi-mat-169133786.htm
- https://suckhoedoisong.vn/sung-mi-mat-kem-dau-nhuc-mat-la-benh-gi-169230914151623179.htm
- https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/remedies-to-relieve-swollen-eyelid
- https://patient.info/eye-care/swollen-eyelid
- https://www.allaboutvision.com/conditions/symptoms/swollen-eyelids/remedies-for-swollen-eyes
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10032-blepharitis
Dược sĩ Phạm Cao Hà
Đã kiểm duyệt nội dung
Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.
Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.
