Chế độ ăn và thực đơn hàng ngày đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe cho người bệnh xơ gan. Một chế độ ăn phù hợp không chỉ hỗ trợ chức năng gan mà còn giúp tiêu hóa tốt hơn, tăng cường sức khỏe tổng thể.
Với hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe toàn diện, Mediphar USA sẽ chia sẻ đến bạn cách xây dựng thực đơn khoa học và hiệu quả cho người bệnh xơ gan mỗi ngày.
Lợi ích của chế độ ăn kiêng cho người bị xơ gan
Chế độ ăn cho người bệnh xơ gan đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp đủ dinh dưỡng, giảm gánh nặng hoạt động của gan, ngăn ngừa biến chứng và hạn chế tổn thương gan thêm.
Nghiên cứu cho thấy, những người mắc bệnh gan nếu không được chăm sóc dinh dưỡng tốt thường có nguy cơ cao gặp phải các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Một bài viết khoa học năm 2018 nhấn mạnh rằng: “Chế độ ăn cho người xơ gan không thể áp dụng một cách chung chung mà cần được cá nhân hóa”. Việc xây dựng kế hoạch ăn uống phù hợp ngay từ giai đoạn đầu điều trị sẽ giúp cải thiện tiên lượng và kết quả sức khỏe.
Chế độ ăn kiêng dành cho người xơ gan nên được thiết kế dưới sự hỗ trợ của đội ngũ y tế, đặc biệt là chuyên gia dinh dưỡng. Tuy các tổn thương do xơ gan (sẹo gan) không thể phục hồi, nhưng chế độ ăn uống khoa học có thể giảm nguy cơ biến chứng và giúp kiểm soát tiến triển của bệnh.
Chế độ ăn kiêng cho người bị xơ gan
Chế độ ăn uống cho người bệnh xơ gan cần được xây dựng dựa trên tình trạng sức khỏe và nhu cầu cá nhân, nhưng có một số hướng dẫn chung mà bạn nên tham khảo.
Thực phẩm nên ăn
Một chế độ ăn dành cho người xơ gan nên tập trung vào các thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, hỗ trợ sức khỏe gan và tổng thể. Dưới đây là những thực phẩm được khuyến khích:
- Trái cây: Táo, cam, quả mọng, lê, đào, mận.
- Rau: Bông cải xanh, súp lơ, măng tây, cà chua, đậu Hà Lan, khoai tây.
- Thực phẩm protein: Trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa, hải sản, thịt nạc, gia cầm.
- Các loại đậu: Đậu, đậu lăng, đậu gà.
- Các loại hạt: Hạnh nhân, hạt điều, hạt dẻ cười, mắc ca.
- Hạt: Hạt bí ngô, hạt chia, hạt lanh, hạt gai dầu.
- Ngũ cốc nguyên hạt: Quinoa, yến mạch, gạo lứt, kiều mạch.
- Chất béo tốt cho tim mạch: Dầu ô liu, bơ, dầu bơ, cá hồi, các loại hạt.
- Đồ uống: Nước, cà phê, trà.
- Thảo mộc và gia vị: Tiêu đen, thìa là, thì là, mùi tây, cỏ xạ hương.
Những thực phẩm này không chỉ cung cấp đủ dưỡng chất mà còn giúp giảm áp lực hoạt động của gan, hỗ trợ tiêu hóa và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Thực phẩm cần tránh
Đối với người bệnh xơ gan, việc lựa chọn thực phẩm đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và duy trì chức năng gan.
Một trong những nguyên tắc hàng đầu là hạn chế muối trong khẩu phần ăn, vì muối có thể gây tích nước, làm trầm trọng thêm tình trạng phù nề. Người bệnh nên giới hạn lượng muối tiêu thụ dưới 2.000 mg mỗi ngày bằng cách tránh các thực phẩm mặn như đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, và các loại thịt đỏ. Đồng thời, việc tự nấu ăn tại nhà và đọc kỹ nhãn thực phẩm sẽ giúp kiểm soát hàm lượng natri hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần hạn chế tiêu thụ chất béo, đặc biệt là chất béo không lành mạnh từ bơ thực vật và đồ chiên rán, vì chúng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng hơn đến chức năng gan. Chất béo trong khẩu phần ăn hàng ngày không nên vượt quá 30% tổng lượng calo.
Ngoài ra, các loại thực phẩm chế biến như súp đóng hộp, đồ ăn nhẹ đóng gói, khoai tây chiên, bánh quy và bỏng ngô lò vi sóng cũng cần được tránh. Những loại thực phẩm này thường chứa nhiều chất bảo quản và gia vị, không tốt cho người bệnh. Tương tự, các loại thịt chế biến như xúc xích, thịt nguội, thịt xông khói, và thịt bò khô cũng nên được loại bỏ khỏi thực đơn.
Rượu là yếu tố cần đặc biệt lưu ý vì đây thường là nguyên nhân chính gây ra xơ gan. Việc tiếp tục sử dụng rượu, dù ở mức độ nào, cũng sẽ làm tổn thương gan nặng hơn. Người bệnh cần tuyệt đối tránh tất cả các loại rượu, bia và cocktail để bảo vệ sức khỏe gan.
Việc xây dựng chế độ ăn uống phù hợp và tránh các loại thực phẩm gây hại là bước quan trọng giúp người bệnh xơ gan kiểm soát tình trạng bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Lưu ý về cách chế biến
Trong chế độ ăn kiêng dành cho người bệnh xơ gan, cách chế biến thực phẩm đóng vai trò quan trọng không kém việc lựa chọn thực phẩm. Thay vì chiên hoặc xào, bạn có thể nướng hoặc luộc rau, đồng thời chuẩn bị mà không cần thêm dầu hoặc bơ để giữ nguyên hương vị tự nhiên và giá trị dinh dưỡng.
Nếu cần giảm lượng natri, hãy thử thay thế muối bằng các loại thảo mộc và gia vị tươi. Với những người khó từ bỏ thói quen sử dụng muối, chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể gợi ý các chất thay thế phù hợp.
Khi chế biến thịt, ưu tiên chọn các loại thịt nạc như gia cầm không da, vì đây là lựa chọn lành mạnh hơn so với thịt đỏ. Thỉnh thoảng, bạn vẫn có thể ăn một lượng nhỏ thịt bò nếu được chế biến đúng cách, chẳng hạn như nướng thay vì chiên bằng dầu hoặc bơ để giảm lượng chất béo. Ngoài ra, hãy tránh tiêu thụ thịt và hải sản sống hoặc nấu chưa chín kỹ, đồng thời thực hiện các biện pháp an toàn thực phẩm để giảm nguy cơ nhiễm trùng do thực phẩm.
Khi nào nên ăn?
Bệnh xơ gan có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, các chuyên gia dinh dưỡng có thể khuyến khích bạn tăng lượng calo tiêu thụ hàng ngày. Nếu việc ăn các bữa lớn khiến bạn khó chịu, hãy thử chia nhỏ khẩu phần và ăn thành nhiều bữa nhỏ hoặc thêm các bữa ăn nhẹ trong ngày để bổ sung năng lượng.
Nhiều người bệnh gan gặp phải tình trạng thức giấc vào ban đêm và ngủ không đủ giấc, dẫn đến việc phải ngủ bù vào ban ngày. Trong trường hợp bạn thường thức khuya, nghiên cứu cho thấy một bữa ăn nhẹ vào đêm muộn có thể mang lại lợi ích đáng kể cho sức khỏe.
Một số gợi ý cho bữa ăn nhẹ lành mạnh vào ban đêm:
- Sữa chua Hy Lạp ít béo: Kết hợp cùng quả mọng và rắc thêm vài loại hạt.
- Ngũ cốc nguyên hạt: Ăn kèm sữa đậu nành hoặc sữa hạnh nhân, thêm trái cây tươi.
Nếu quá trình ngủ của bạn bị gián đoạn, hãy linh hoạt lên kế hoạch ăn uống phù hợp với giờ sinh hoạt. Hãy cố gắng ăn một bữa hoặc bữa nhẹ sau mỗi vài giờ để đảm bảo cơ thể luôn được cung cấp đủ dinh dưỡng.
Gợi ý thực đơn mẫu mỗi ngày cho người bệnh xơ gan
Bữa sáng
- 1 phần trái cây (ví dụ: táo, chuối).
- Cháo yến mạch nấu với sữa và một chút đường.
- 1 lát bánh mì nguyên cám phết bơ đậu phộng.
- Trà hoặc cà phê đã khử caffein.
Bữa ăn nhẹ giữa buổi sáng
- 120–240 ml sữa (khoảng nửa ly đến một ly) kèm với một lát bánh mì nướng hoặc một phần trái cây.
Bữa trưa
- 120 g cá nạc, thịt gia cầm hoặc đậu phụ đã nấu chín.
- Ít nhất 1 chén cơm, khoai tây, hoặc mì.
- Rau củ luộc hoặc hấp.
- Salad tươi trộn nhẹ.
- 1 phần trái cây tươi.
- 1 ly sữa (khoảng 240 ml).
Bữa ăn nhẹ buổi chiều
- 120–240 ml sữa kèm với bánh quy lúa mạch.
Bữa tối
- 120 g cá, thịt gia cầm hoặc đậu phụ đã nấu chín.
- Ít nhất 1 chén cơm, khoai tây hoặc mì.
- Rau củ nấu chín.
- Salad tươi.
- 2 ổ bánh mì nhỏ làm từ ngũ cốc nguyên hạt.
- 1 phần trái cây hoặc món tráng miệng nhẹ.
- 1 ly sữa (240 ml).
Bữa ăn nhẹ buổi tối
- 1/2 chén sữa chua Hy Lạp kết hợp với trái cây tươi.
*Lưu ý: Nhu cầu dinh dưỡng có thể khác nhau tùy theo tình trạng sức khỏe của mỗi người. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ để điều chỉnh thực đơn phù hợp với nhu cầu cá nhân.
Kết luận
Chế độ ăn kiêng phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người bệnh xơ gan cải thiện sức khỏe và hạn chế các biến chứng nguy hiểm. Việc xây dựng thực đơn khoa học với những thực phẩm giàu dinh dưỡng, đồng thời tránh xa các loại thực phẩm gây hại, giúp giảm áp lực lên gan, cải thiện quá trình tiêu hóa và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Bên cạnh chế độ ăn uống, việc sử dụng các sản phẩm bổ sung chất lượng cũng là giải pháp hữu ích để tăng cường sức khỏe gan. Livergalon 140 từ Mediphar USA là một sản phẩm với thành phần chiết xuất từ thiên nhiên, sản phẩm không chỉ hỗ trợ quá trình thải độc gan mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể, mang đến sự an tâm cho người sử dụng.
>>> Xem ngay sản phẩm: Livergalon 140
Tài liệu tham khảo:
- Cirrhosis Diet: What to Eat and What Not to Eat: https://www.verywellhealth.com/what-is-the-best-diet-for-cirrhosis-1760062#toc-what-to-eat-and-not-eat
- How to Follow a Liver Cirrhosis Diet: All You Need to Know: https://www.healthline.com/nutrition/liver-cirrhosis-diet
- Cách ăn để ngừa và làm chậm xơ gan: https://suckhoedoisong.vn/cach-an-de-ngua-va-lam-cham-xo-gan-169131262.htm
Dược sĩ Phạm Cao Hà
Đã kiểm duyệt nội dung
Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.
Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.