Sắc đẹp
Hệ tiêu hoá
Vitamin & khoáng chất
Xương khớp
Tuần hoàn & Tim mạch
Ho – Long đờm
Gan – Mật
Nội tiết – Sinh lý
Vật tư y tế
Mua Menpeptine
Lactose, một loại đường tự nhiên có trong sữa và các sản phẩm từ sữa, đang trở thành mối quan tâm lớn trong dinh dưỡng hiện đại, đặc biệt đối với những người gặp vấn đề về tiêu hóa. Không dung nạp lactose là tình trạng phổ biến khi cơ thể không thể phân giải hiệu quả loại đường này, gây ra các triệu chứng khó chịu về tiêu hóa.
Vậy nguyên nhân nào khiến lactose trở thành một vấn đề sức khỏe đáng chú ý? Cơ chế nào trong cơ thể khiến chúng ta khó tiêu hóa lactose? Và quan trọng hơn, làm thế nào để khắc phục tình trạng này một cách an toàn và hiệu quả?
Với hơn hai thập kỷ kinh nghiệm trong ngành sản xuất thực phẩm chức năng, Mediphar USA sẽ đồng hành cùng bạn, khám phá mọi điều bạn cần biết về lactose, từ nguyên nhân gây ra không dung nạp lactose đến các giải pháp hiệu quả giúp bạn cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Lactose là gì?
Lactose, hay còn gọi là đường sữa, là một loại đường đôi có trong sữa và các sản phẩm từ sữa như sữa bò, sữa dê và sữa cừu. Nó được tạo thành từ hai phân tử đường đơn là glucose và galactose, liên kết với nhau bằng một liên kết glycosidic.
Lactose cung cấp năng lượng chính cho con non trong giai đoạn bú mẹ và đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển ban đầu. Lactose không chỉ có trong sữa mà còn được chiết xuất và sử dụng trong nhiều sản phẩm thực phẩm và thuốc.
Lactose trong ngành công nghiệp thực phẩm và dược phẩm
Lactose có nhiều ứng dụng quan trọng trong ngành công nghiệp thực phẩm nhờ vào tính chất hóa lý và khả năng tương thích với các sản phẩm chế biến từ sữa và thực phẩm khác. Dưới đây là một số ứng dụng nổi bật của lactose trong ngành này:
- Chất tạo ngọt: Lactose được sử dụng để tạo ngọt trong bánh kẹo, sản phẩm nướng và các món ngọt, với độ ngọt thấp hơn sucrose, giúp tăng trọng lượng sản phẩm mà không làm tăng độ ngọt.
- Chất tạo màu và mùi: Lactose tham gia vào phản ứng Maillard, giúp tạo màu vàng và mùi thơm đặc trưng trong các món nướng như bánh mì và bánh ngọt.
- Cải thiện kết cấu: Lactose cải thiện độ mềm và độ mịn của các sản phẩm nướng, đồng thời kéo dài thời gian bảo quản nhờ tính hút ẩm.
Lactose không chỉ được sử dụng trong thực phẩm mà còn đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp dược phẩm. Nhờ vào các đặc tính hóa học ổn định và không độc hại, lactose được dùng rộng rãi trong các công thức thuốc. Các ứng dụng chính của lactose trong ngành dược phẩm bao gồm:
- Tá dược trong viên nén và viên nang: Lactose được sử dụng làm tá dược giúp tạo khối lượng cho thuốc, cải thiện tính dễ chảy và khả năng nén.
- Chất mang trong thuốc hít: Lactose là chất mang trong các sản phẩm thuốc hít bột khô (DPI), giúp ổn định và phân tán dược liệu.
- Chất bảo vệ trong sấy đông: Lactose bảo vệ thuốc khỏi độ ẩm trong quá trình sấy đông, giúp duy trì tính ổn định của sản phẩm.
- Sử dụng trong sản phẩm thuốc dạng lỏng: Lactose giúp cải thiện tính hòa tan và độ ổn định của thuốc trong các dạng lỏng.
Lactose có tác dụng gì đối với cơ thể bạn?
1. Cung cấp năng lượng
Lactose là một loại đường tự nhiên có trong sữa. Khi chúng ta ăn thực phẩm chứa lactose, cơ thể sẽ phân hủy nó thành hai loại đường đơn giản là glucose và galactose. Glucose giúp cung cấp năng lượng cho cơ thể, giúp chúng ta có sức làm việc và học tập. Còn galactose có vai trò quan trọng trong việc tạo ra các chất cần thiết cho tế bào, giúp cơ thể phát triển và duy trì hoạt động bình thường.
2. Tăng cường hấp thu canxi và khoáng chất
Lactose không chỉ giúp cung cấp năng lượng mà còn giúp cơ thể hấp thu các khoáng chất quan trọng như canxi, magiê và kẽm từ thực phẩm. Đây là những chất rất quan trọng để giúp xương chắc khỏe, đặc biệt là ở trẻ em đang phát triển và người cao tuổi. Khi cơ thể hấp thu tốt các khoáng chất này, nó sẽ giúp ngăn ngừa các bệnh liên quan đến xương như loãng xương.
3. Nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột
Lactose còn có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa bằng cách nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong đường ruột, như Bifidobacteria và Lactobacilli. Những vi khuẩn này giúp cải thiện tiêu hóa, giúp thức ăn được chuyển hóa dễ dàng hơn và giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất tốt hơn. Ngoài ra, chúng còn giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi các vi khuẩn có hại và giữ cho hệ tiêu hóa luôn khỏe mạnh.
Lactose được tiêu hóa hoặc phân hủy như thế nào?
Lactose được tiêu hóa và phân hủy trong cơ thể nhờ một enzyme đặc biệt gọi là lactase, có mặt trong ruột non. Quá trình này diễn ra như sau:
- Lactose trong thực phẩm: Khi bạn ăn thực phẩm có chứa lactose, như sữa và các sản phẩm từ sữa, lactose sẽ vào dạ dày và di chuyển đến ruột non.
- Enzyme lactase: Trong ruột non, có một loại enzyme gọi là lactase giúp phá vỡ lactose. Lactase giống như một chiếc “dao cắt”, phân tách lactose thành hai loại đường đơn giản hơn: glucose và galactose.
- Hấp thụ vào cơ thể: Sau khi được chia nhỏ thành glucose và galactose, hai loại đường này sẽ được hấp thụ vào máu qua thành ruột.
Công dụng của glucose và galactose:
- Glucose được sử dụng ngay lập tức làm nguồn năng lượng cho cơ thể, giúp bạn có năng lượng cho các hoạt động hằng ngày.
- Galactose có thể được sử dụng để tạo ra các phân tử quan trọng khác trong cơ thể, hỗ trợ các chức năng sinh học cần thiết.
Tuy nhiên, nếu cơ thể không có đủ enzyme lactase, lactose sẽ không được phân hủy đúng cách và có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như đầy hơi hoặc tiêu chảy, vì lactose sẽ di chuyển xuống ruột già mà không được tiêu hóa.
Không dung nạp lactose là gì?
Không dung nạp lactose là tình trạng cơ thể không thể tiêu hóa được lactose, thường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa như phô mai, kem. Khi cơ thể không thể tiêu hóa hết lượng lactose trong thực phẩm, các triệu chứng như đầy hơi, tiêu chảy và chướng bụng có thể xảy ra.
Các triệu chứng của không dung nạp lactose
Các triệu chứng của không dung nạp lactose thường xuất hiện sau khi ăn hoặc uống thực phẩm có chứa lactose, bao gồm:
- Đầy hơi: Cảm giác bụng căng và khó chịu.
- Tiêu chảy: Đi ngoài nhiều lần và phân lỏng.
- Chướng bụng: Cảm giác bụng phình to hoặc đau.
- Khí: Đầy hơi hoặc ợ hơi do cơ thể không tiêu hóa được lactose.
Tuy nhiên, không phải ai bị lactose malabsorption (không hấp thụ được lactose) đều có triệu chứng. Một số người có thể tiêu thụ một lượng nhỏ lactose mà không gặp phải vấn đề gì.
Nguyên nhân gây không dung nạp lactose
Không dung nạp lactose xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ enzyme lactase để phân hủy lactose thành các đường đơn giản mà cơ thể có thể hấp thụ và sử dụng. Lactase là enzyme cần thiết để phân hủy lactose trong ruột non.
Lactose malabsorption (không hấp thụ được lactose) thường xuất hiện khi chúng ta lớn lên, và khả năng sản xuất lactase giảm dần. Ngoài ra, các yếu tố di truyền và bệnh lý cũng có thể góp phần gây ra tình trạng này.
Ai dễ bị không dung nạp lactose?
Một số nhóm người có nguy cơ cao bị không dung nạp lactose, bao gồm:
- Người gốc Châu Á
- Người gốc Châu Phi
- Người gốc Mỹ Latinh
- Người gốc Ấn Độ
- Người cao tuổi (khả năng sản xuất lactase giảm theo tuổi tác)
Ngoài yếu tố di truyền, những người mắc các bệnh lý về đường ruột như bệnh Crohn, viêm ruột hay viêm dạ dày cũng có thể dễ bị không dung nạp lactose.
Giải pháp cho người không dung nạp lactose:
Nếu bạn bị không dung nạp lactose, có một số cách để điều chỉnh chế độ ăn uống sao cho phù hợp, giúp giảm bớt các triệu chứng mà vẫn đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể.
Thực phẩm không chứa lactose thay thế
Sữa và sản phẩm từ sữa không chứa lactose: Sử dụng các loại sữa và sản phẩm từ sữa không chứa lactose hoặc giảm lactose có thể giúp bạn giảm lượng lactose trong chế độ ăn mà vẫn cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng. Các sản phẩm này hiện có sẵn trong nhiều cửa hàng thực phẩm và không hề kém chất lượng so với các sản phẩm sữa thông thường.
Chọn thực phẩm dễ tiêu hóa: Nếu bạn vẫn muốn ăn sữa hoặc các sản phẩm từ sữa, có thể thử một số lựa chọn dễ tiêu hóa hơn như:
- Yogurt: Một số người bị không dung nạp lactose có thể ăn yogurt vì các vi khuẩn có lợi trong đó giúp phân hủy lactose.
- Phô mai cứng: Các loại phô mai như cheddar, mozzarella hay Swiss có lượng lactose thấp hơn, vì vậy dễ tiêu hóa hơn các sản phẩm sữa khác.
Bổ sung canxi và vitamin D: Khi bạn không tiêu thụ đủ sữa và các sản phẩm từ sữa do không dung nạp lactose, bạn cần thận trọng để đảm bảo không thiếu hụt các vitamin và khoáng chất quan trọng, đặc biệt là canxi và vitamin D.
- Canxi: Có thể tìm thấy canxi trong các loại thực phẩm như cá có xương mềm (cá hồi, cá mòi), rau xanh như cải xoăn, bông cải xanh, và các loại hạt như hạnh nhân, quả Brazil.
- Vitamin D: Vitamin D giúp cơ thể hấp thu canxi. Bạn có thể bổ sung vitamin D qua các thực phẩm như cá hồi, trứng, ngũ cốc bổ sung vitamin D và các loại sữa không chứa lactose có thêm vitamin D. Ngoài ra, việc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời cũng giúp cơ thể sản xuất vitamin D.
Lưu ý về các thực phẩm chứa lactose
Một số thực phẩm và đồ uống ngoài sữa cũng có thể chứa lactose, nên bạn cần chú ý:
- Bánh mì và các món nướng: Một số loại bánh mì, bánh quy, bánh pancake, bánh ngọt có thể chứa lactose.
- Thực phẩm chế biến sẵn: Các món ăn chế biến sẵn như súp, salad dressing, bánh snack, thịt chế biến sẵn có thể chứa lactose.
- Sản phẩm thay thế bữa ăn: Các loại đồ uống thay thế bữa ăn, sinh tố, và thanh protein cũng có thể chứa lactose.
Để kiểm tra liệu sản phẩm có chứa lactose hay không, hãy đọc kỹ nhãn sản phẩm, đặc biệt là các từ như sữa, lactose, whey, sữa bột…. Nếu bạn không thể tiêu thụ lactose, hãy trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có một chế độ ăn hợp lý và bảo vệ sức khỏe.
Sản phẩm bổ sung Lactase Enzyme hỗ trợ tiêu hóa: Hiệu quả và An toàn đã được chứng minh
Enzyme Lactase giúp phân giải lactose thành glucose và galactose, từ đó hỗ trợ tiêu hóa sữa. Khi thiếu lactase, cơ thể không thể tiêu hóa lactose, gây ra triệu chứng như đầy bụng và tiêu chảy. Bổ sung lactase enzyme giúp giảm các triệu chứng này, mang lại sự thoải mái cho người bị không dung nạp lactose.
An toàn khi sử dụng lactase enzyme:
Các sản phẩm bổ sung lactase enzyme hầu hết đều an toàn cho người sử dụng và không gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Tuy nhiên, người mắc bệnh tiểu đường cần lưu ý, vì enzyme có thể ảnh hưởng đến mức đường huyết.
Nghiên cứu về hiệu quả của lactase enzyme:
- Một nghiên cứu năm 2010 đăng trên European Review for Medical and Pharmacological Sciences cho thấy lactase enzyme cải thiện sự chuyển hóa lactose và làm giảm các triệu chứng tiêu hóa như đầy hơi và đau bụng.
- Tuy nhiên, một nghiên cứu khác vào năm 2014 từ BioMed Research International lại chỉ ra rằng kết quả có thể khác nhau giữa các cá nhân, khoảng 22% người tham gia có sự cải thiện rõ rệt.
Lactase enzyme là một giải pháp hỗ trợ tiêu hóa hữu ích cho những người không dung nạp lactose, giúp cải thiện triệu chứng và khả năng tiêu hóa. Tuy nhiên, hiệu quả có thể khác nhau giữa từng cá nhân, vì vậy trước khi sử dụng, nên tham khảo ý kiến bác sĩ, đặc biệt đối với những người có bệnh lý nền hoặc dị ứng.
Kết luận
Như vậy lactose là một loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa, nhưng đối với những người không dung nạp lactose, cơ thể không thể tiêu hóa loại đường này, dẫn đến các triệu chứng khó chịu như đầy hơi, đau bụng và tiêu chảy. Lactase enzyme đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể phân giải lactose thành các thành phần đơn giản để dễ dàng hấp thụ. Tuy nhiên, không phải ai cũng có đủ enzyme lactase, do đó các sản phẩm bổ sung lactase enzyme có thể là giải pháp hữu ích, giúp giảm bớt triệu chứng và cải thiện khả năng tiêu hóa.
Tài liệu tham khảo:
- Dominici, S., Marescotti, F., Sanmartin, C., Macaluso, M., Taglieri, I., Venturi, F., Zinnai, A., & Facioni, M. S. (2022). Lactose: Characteristics, Food and Drug-Related Applications, and Its Possible Substitutions in Meeting the Needs of People with Lactose Intolerance. Foods (Basel, Switzerland), 11(10), 1486: https://doi.org/10.3390/foods11101486
- Cleveland Clinic. (2024). What is lactose? Retrieved from: https://health.clevelandclinic.org/what-is-lactose
- NIDDK. Definition & facts for lactose intolerance. Retrieved from: https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/lactose-intolerance/definition-facts
- NIDDK. Eating, diet & nutrition for lactose intolerance. Retrieved from: https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/lactose-intolerance/eating-diet-nutrition
- News-Medical. (2024). Do lactase enzymes work for lactose intolerance? News-Medical. Retrieved from: https://www.news-medical.net/health/Do-Lactase-Enzymes-Work-for-Lactose-Intolerance.aspx
Dược sĩ Phạm Cao Hà
Đã kiểm duyệt nội dung
Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.
Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.
