Giả dược là gì? Những điều cần biết về giả dược

Giả dược (hay còn gọi là Placebo) là phương pháp điều trị không sử dụng hoạt chất chuyên sâu của thuốc mà chủ yếu dựa vào niềm tin của người bệnh. Vậy bản chất của giả dược và cơ chế điều trị bệnh ra sao? Hãy cùng các chuyên gia Mediphar USA tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!

Bài viết được tham vấn bởi Cố vấn chuyên môn – Dược sĩ Phạm Cao Hà

Giả dược là gì?

Giả dược (Placebo) là các chất hoặc các can thiệp không có tác dụng, thường được sử dụng trong các nghiên cứu có đối chứng để so sánh với thuốc có khả năng có hoạt tính tiềm năng. (Shalini S. Lynch, 2022). Thuật ngữ “placebo” (tiếng Latinh nghĩa là “Tôi sẽ làm hài lòng”) ban đầu đề cập đến một chất không có tác dụng, vô hại đối với bệnh nhân để làm cho họ cảm thấy tốt hơn bởi. Gần đây hơn, các can thiệp giả (ví dụ như kích thích điện giật hoặc các quy trình phẫu thuật giả trong các thử nghiệm lâm sàng) cũng được coi là giả dược. Thuật ngữ này đôi khi được sử dụng để chỉ một loại thuốc có hoạt tính nhưng được dùng với tác dụng giả dược đối với bệnh mà thuốc không có tác dụng (ví dụ, một kháng sinh cho bệnh nhân mắc bệnh do virus).

Giả dược chứa các thành phần trung tính và vô hại, chủ yếu là đường hoặc là gluconat canxi. Có một điều đặc biệt là dù không chứa dược chất nhưng placebo lại giúp người bệnh cải thiện sức khỏe sau khi sử dụng. Ngày nay, placebo được sử dụng chủ yếu là dạng viên uống, dung dịch tiêm hoặc truyền.

>> Xem thêm: Các nhóm thuốc có trong nhà thuốc

Hiệu ứng giả dược

Cơ chế tác động của hiệu ứng giả dược

Việc sử dụng giả dược khiến người bệnh nghĩ rằng mình đang được sử dụng thuốc chữa bệnh thực sự và thuốc có hiệu quả nên họ có thêm niềm tin và sự lạc quan. Khi đó, cơ thể sẽ được kích thích giải phóng endorphins – một chất giảm đau tự nhiên. Vì vậy, người bệnh sẽ giảm một số triệu chứng lâm sàng nhẹ của bệnh. Giả dược cũng làm gia tăng hoạt động của thụ thể dopamin và opioid. Cả 2 thụ thể này đều được ví như một loại “hormone hạnh phúc” hay “thuốc giảm đau tự nhiên” giúp cải thiện tâm trạng và sức khỏe tinh thần cho người bệnh. Như vậy, hiệu ứng giả dược sẽ càng hiệu quả với những bệnh nhân có niềm tin vào phác đồ chữa bệnh mà bác sĩ đưa ra. Chính động lực, sự mong đợi, niềm hy vọng của người bệnh đã tạo ra hiệu quả điều trị bệnh.

Điều kiện cần để hiệu ứng giả dược có tác dụng

Sự kỳ vọng – Là trạng thái người bệnh hy vọng và mong đợi thuốc sẽ giúp mình cải thiện tình trạng sức khỏe của mình.

Tính điều kiện – Có thể hiểu như một phản xạ có điều kiện. Điển hình như việc trước đây bệnh nhân đã được điều trị trong môi trường tốt và khỏi bệnh thì lần sau bản thân họ sẽ hình thành suy nghĩ điều trị tại chính nơi cũ.

Một số bằng chứng khoa học cho thấy rằng, giả dược có tác dụng khác nhau với các bệnh lý khác nhau. Hiệu ứng này sẽ có hiệu quả cao hơn với các bệnh tâm thần kinh, một số triệu chứng cơ năng liên quan đến tim mạch như: Rối loạn nhịp tim, huyết áp, đánh trống ngực,… Cần lưu ý, hiệu ứng này không thể điều trị bệnh tật dứt điểm mà chỉ có tác dụng cải thiện triệu chứng của bệnh.

Yếu tố ảnh hưởng đến hiệu ứng giả dược

Một số yếu tố ảnh hưởng đến hiệu ứng giả dược có thể kể đến là:

• Giả dược dạng viên nang được cho là có thể tạo hiệu ứng mạnh hơn thuốc dạng viên nén. Thuốc dạng tiêm cũng gây hiệu ứng mạnh hơn thuốc dạng viên.
• Khi dùng 2 viên thuốc 1 lần, hiệu quả điều trị sẽ cao hơn so với việc dùng 1 viên.
• Các viên giả dược có kích thước lớn thường mang lại hiệu quả điều trị tốt hơn viên thuốc nhỏ.
• Các loại thuốc giả dược từ thương hiệu lớn của nước ngoài có hiệu ứng mạnh hơn thuốc giả dược trong nước.
• Các viên thuốc giả dược màu đỏ, cam, vàng gây hiệu ứng mạnh hơn các màu sắc khác. Còn các thuốc giả dược màu xanh có tác dụng an thần tốt hơn các màu sắc khác.

Giả dược tuy không có hoạt chất nhưng lại đem đến những hiệu quả tích cực cho người bệnh trong quá trình điều trị. Qua bài viết này, Mediphar USA hi vọng đã cung cấp cho bạn đã biết được những thông tin liên quan đến giả dược cũng như cơ chế tác dụng của hiệu ứng giả dược. Đây có thể được xem là phương pháp điều trị bệnh hiệu quả và không gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng nếu dùng quá liều lượng. Nếu có bất kỳ những thắc mắc nào khác, bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua số Hotline 0903 893 866. 

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả