Cách bấm huyệt chữa cận thị bằng phương pháp tự nhiên

Cận thị là một trong những tật khúc xạ phổ biến hiện nay, ảnh hưởng đến khả năng quan sát và chất lượng cuộc sống của nhiều người, đặc biệt là học sinh, sinh viên và người làm việc nhiều với máy tính. Bên cạnh các phương pháp y khoa như đeo kính, phẫu thuật, nhiều người quan tâm đến các liệu pháp hỗ trợ tự nhiên nhằm cải thiện thị lực. Trong đó, bấm huyệt chữa cận thị được xem là cách đơn giản, an toàn và có thể thực hiện ngay tại nhà, giúp thư giãn mắt, tăng cường tuần hoàn máu và giảm mệt mỏi thị giác. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách bấm huyệt chữa cận thị đúng cách để hỗ trợ chăm sóc và bảo vệ đôi mắt.

Hiểu đúng về tác dụng của bấm huyệt trong hỗ trợ cận thị

Nguyên lý bấm huyệt trong hỗ trợ cải thiện thị lực

Bấm huyệt là một phương pháp y học cổ truyền, sử dụng lực từ tay tác động lên các điểm huyệt nhất định trên cơ thể. Khi được thực hiện đúng cách, liệu pháp này có thể giúp điều hòa hoạt động của các cơ quan nội tạng, tăng cường lưu thông khí huyết và hỗ trợ hệ thần kinh hoạt động hiệu quả hơn. Khi áp dụng trong chăm sóc mắt, bấm huyệt có tác dụng giảm căng cơ quanh mắt, kích thích tuần hoàn máu và hỗ trợ điều tiết thị lực.

Nghiên cứu hiện đại đã chứng minh rằng bấm huyệt vùng tai có khả năng làm chậm tiến triển cận thị ở trẻ em thông qua việc kích hoạt các điểm phản xạ liên quan đến gan, thận, mắt và hệ thần kinh. Các điểm huyệt này khi được day ấn đúng cách sẽ giúp tăng lưu lượng máu đến vùng quanh mắt và võng mạc, từ đó cải thiện chức năng điều tiết và làm dịu tình trạng mỏi mắt do nhìn gần liên tục [1].

Một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên được thực hiện tại Trung Quốc trên 480 học sinh tiểu học cho thấy, bấm huyệt tai thường xuyên giúp giảm tỷ lệ mắc mới cận thị, giảm tốc độ tăng độ cận và kiểm soát chiều dài nhãn cầu. Ngoài ra, liệu pháp này còn có tác động tích cực lên độ dày của lớp mạch mạc, góp phần bảo vệ võng mạc và hạn chế biến chứng của cận thị tiến triển [2].

Bên cạnh đó, một nghiên cứu khác sử dụng châm cứu tại huyệt Thái Dương cho thấy khả năng cải thiện độ nhạy tương phản thị giác ở người bị cận. Đây là yếu tố quan trọng giúp mắt phân biệt được các chi tiết ở vùng sáng tối khác nhau, đặc biệt hữu ích khi lái xe vào buổi tối hoặc đọc chữ in mờ. Cơ chế tác động được lý giải là do châm cứu giúp điều hòa hoạt động của não bộ, cụ thể là ảnh hưởng đến các trạng thái vi điện não (EEG microstates), từ đó cải thiện khả năng xử lý hình ảnh của hệ thần kinh trung ương [3].

Bấm huyệt không chỉ mang lại cảm giác thư giãn cho vùng mắt mà còn có cơ sở khoa học rõ ràng trong việc hỗ trợ cải thiện chức năng thị giác, đặc biệt là ở giai đoạn sớm của cận thị học đường.

Bấm huyệt có giúp chữa khỏi cận thị không?

Đây là một điểm quan trọng cần được hiểu đúng để tránh những kỳ vọng không thực tế. Câu trả lời dứt khoát là: Bấm huyệt KHÔNG thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh cận thị.

Cận thị là tình trạng rối loạn khúc xạ xảy ra khi nhãn cầu bị kéo dài hoặc giác mạc cong quá mức, khiến hình ảnh hội tụ phía trước võng mạc thay vì đúng vị trí. Đây là sự thay đổi mang tính cấu trúc và không thể đảo ngược hoàn toàn chỉ bằng các phương pháp tự nhiên. Do đó, bấm huyệt không thể thay thế kính thuốc hay phẫu thuật khúc xạ trong việc điều trị triệt để cận thị.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã cho thấy bấm huyệt có thể hỗ trợ hiệu quả trong việc giảm nhẹ các triệu chứng liên quan đến cận thị như mỏi mắt, nhức đầu, giảm khả năng điều tiết và thị lực yếu do làm việc gần trong thời gian dài. Một nghiên cứu sử dụng châm cứu tại huyệt Thái Dương đã chứng minh rằng sau liệu trình điều trị 20 phút, độ nhạy tương phản thị giác của bệnh nhân cận thị được cải thiện rõ rệt, giúp họ nhìn rõ hơn trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc khi đọc chữ có độ tương phản thấp [3].

Ngoài ra, tổng quan hệ thống từ 10 nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên ở trẻ em cho thấy, bấm huyệt tai có thể giúp làm chậm quá trình tăng độ cận và duy trì thị lực ổn định nếu được thực hiện đúng cách và đều đặn. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng hiệu quả của bấm huyệt tai tương đương với châm cứu kim hoặc các bài tập mắt truyền thống [1, 2].

Giới hạn của phương pháp này là không thể phục hồi lại cấu trúc nhãn cầu đã bị thay đổi, nhưng bấm huyệt vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ phòng ngừa cận thị học đường, làm chậm tiến triển độ cận ở trẻ em, và cải thiện chất lượng thị giác trong sinh hoạt hằng ngày.

Tóm lại, bấm huyệt không thể chữa khỏi hoàn toàn cận thị, nhưng đây là một phương pháp hỗ trợ an toàn, dễ thực hiện tại nhà và mang lại nhiều lợi ích thiết thực khi kết hợp cùng chế độ chăm sóc mắt khoa học.

Các huyệt quan trọng giúp cải thiện thị lực

Để liệu pháp bấm huyệt phát huy hiệu quả tối đa trong việc hỗ trợ cải thiện thị lực, việc xác định chính xác vị trí và hiểu rõ công dụng của từng huyệt đạo là vô cùng quan trọng. Dưới đây là mô tả chi tiết về 7 huyệt đạo chủ chốt quanh mắt.

Huyệt Toản Trúc (Bq. 2)

• Vị trí: Huyệt Toản Trúc nằm ở một vị trí rất dễ xác định, ngay tại chỗ lõm ở đầu trong của cung lông mày, thẳng phía trên góc mắt trong. Về mặt giải phẫu, huyệt nằm trên cơ trán và bờ cơ vòng mi, chịu sự chi phối của các nhánh dây thần kinh mặt và dây thần kinh sọ số V [4].
• Công dụng: Trong Y học cổ truyền, huyệt Toản Trúc có tác dụng “khử phong, minh mục” (làm sáng mắt), chuyên trị các chứng đau đầu, hoa mắt, mờ mắt và chảy nước mắt. Việc tác động vào huyệt này giúp kích thích lưu thông máu đến vùng mắt và trán, giải tỏa căng thẳng cho các cơ điều tiết, từ đó làm giảm cảm giác mỏi mắt, nhức mắt hiệu quả sau nhiều giờ làm việc [4].

Huyệt Thái Dương (Kỳ Huyệt)

• Vị trí: Huyệt Thái Dương là một kỳ huyệt (huyệt ngoài kinh) nổi tiếng, nằm ở vùng thái dương. Cách xác định chính xác là tìm điểm lõm nhất ở cạnh ngoài mỏm ổ mắt của xương gò má, được coi là điểm nối giữa đuôi lông mày và đuôi mắt. Khi ấn nhẹ vào vị trí này sẽ có cảm giác hơi đau tức [5, 6].
• Công dụng: Đây là huyệt vị chủ chốt để giải tỏa căng thẳng thần kinh. Khi bị đau đầu, mỏi mắt, việc kích thích huyệt Thái Dương sẽ giúp thư giãn tinh thần, làm giãn các cơ bị co cứng và giảm áp lực lên hệ thần kinh. Nhờ đó, các cơn đau đầu và cảm giác nhức mỏi ở mắt liên quan đến cận thị sẽ được xoa dịu một cách hiệu quả [5, 6].

Huyệt Tình Minh (Bq. 1)

• Vị trí: Huyệt Tình Minh nằm ở một vị trí rất nhạy cảm, ngay tại góc mắt trong, cách khóe mắt khoảng 0,1 thốn (khoảng 2-3mm) về phía sống mũi. Đây là huyệt hội của nhiều đường kinh quan trọng, do đó có tác động mạnh mẽ đến thị lực [7].
• Công dụng: Tên gọi “Tình Minh” có nghĩa là “làm cho mắt sáng”, thể hiện rõ công năng chính của huyệt. Theo Y học cổ truyền, huyệt có tác dụng “thanh hỏa, tiết nhiệt, minh mục”. Tác động vào huyệt này giúp cải thiện lưu thông máu đến mắt, hỗ trợ điều trị các chứng mờ mắt, mỏi mắt, đau mắt đỏ và cải thiện khả năng điều tiết của mắt [7].

Huyệt Ngư Yêu (Kỳ Huyệt)

• Vị trí: Huyệt Ngư Yêu cũng là một kỳ huyệt, nằm ở vị trí rất dễ tìm là ngay chính giữa cung lông mày. Để xác định chính xác, bạn nhìn thẳng và dóng một đường thẳng từ đồng tử mắt lên, điểm giao với lông mày chính là huyệt Ngư Yêu [8].
• Công dụng: Huyệt này đặc biệt hiệu quả trong việc làm dịu cảm giác mỏi mắt do phải điều tiết liên tục (ví dụ khi đọc sách, học bài, làm việc với chi tiết nhỏ). Day bấm huyệt Ngư Yêu thường xuyên giúp hỗ trợ điều tiết thị lực, giảm các triệu chứng đau dây thần kinh hốc trên mắt và liệt cơ mi [8].

Huyệt Dương Bạch (Đ. 14)

• Vị trí: Huyệt Dương Bạch nằm ở trên trán. Từ điểm giữa lông mày, đo thẳng lên trên 1 thốn (khoảng bằng chiều rộng của ngón tay cái), huyệt nằm ở vùng lõm nhẹ trên cơ trán [9].
• Công dụng: Huyệt này có tác dụng làm giảm các cơn đau nhức ở vùng trán và hốc mắt trên. Trong điều trị các vấn đề về mắt, tác động vào huyệt Dương Bạch giúp hỗ trợ cải thiện các chứng như loạn thị, quáng gà, sụp mí và cải thiện chức năng nhìn chung [9].

Huyệt Ty Trúc Không (Ttu. 23)

• Vị trí: Tên huyệt có nghĩa là “lỗ hổng ở đuôi lông mày”. Huyệt nằm ở chỗ lõm ngay phía ngoài đuôi lông mày, sát bờ ngoài của cơ vòng mi. Khi ấn vào sẽ có cảm giác hơi ê tức [10].
• Công dụng: Huyệt Ty Trúc Không có tác dụng tán phong, tiết nhiệt và điều hòa khí huyết. Tác động vào huyệt này giúp giảm căng cơ quanh mắt, giảm các cơn đau nửa đầu liên quan đến mắt và hỗ trợ cải thiện thị lực [10].

Huyệt Đồng Tử Liêu (Đ. 1)

• Vị trí: Huyệt Đồng Tử Liêu nằm ở phía ngoài khóe mắt, cách đuôi mắt khoảng 0,5 phân (gần 1cm), trong chỗ lõm sát bờ ngoài của xương hốc mắt [11].
• Công dụng: Đây là huyệt chuyên trị các chứng đau và mỏi ở vùng góc ngoài của mắt. Việc day ấn huyệt Đồng Tử Liêu giúp giảm đau mắt, chảy nước mắt, hỗ trợ lưu thông khí huyết quanh hốc mắt và cũng được dùng trong phác đồ hỗ trợ điều trị liệt thần kinh mặt [11].

Tìm hiểu thêm thông tin 7 huyệt bấm giúp giảm khô mắt, mỏi mắt và làm sáng mắt

Hướng dẫn cách bấm huyệt đúng kỹ thuật hỗ trợ chữa cận thị

Để phương pháp bấm huyệt phát huy tối đa tác dụng tại nhà, bạn cần chú ý thực hiện đúng kỹ thuật, đúng thời điểm và trong điều kiện phù hợp. Một số nguyên tắc quan trọng không thể bỏ qua gồm:

• Chuẩn bị đúng cách: Trước khi bắt đầu, hãy rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng để đảm bảo vệ sinh. Nên chọn một tư thế thật thoải mái – bạn có thể ngồi tựa lưng vào ghế, nằm ngửa trên giường hoặc kê gối cao dưới lưng. Điều quan trọng là cơ thể được thả lỏng hoàn toàn và tâm trí không bị phân tán [12].
• Thao tác chính xác: Khi xác định đúng vị trí huyệt, hãy dùng đầu ngón tay cái hoặc ngón trỏ đặt vuông góc lên vùng huyệt đạo. Động tác day nên theo vòng tròn nhỏ, đều đặn. Bạn có thể bắt đầu với lực nhẹ rồi tăng dần, đủ để tạo cảm giác hơi căng hoặc ê ẩm nhẹ tại chỗ – đó là dấu hiệu huyệt đang được tác động đúng. Tuyệt đối không nên bấm mạnh gây đau nhói, vì điều đó có thể gây tổn thương mô mềm dưới da [12].
• Thời lượng hợp lý: Mỗi huyệt nên được bấm trong khoảng từ 1 đến 2 phút, tùy theo cảm giác phản hồi của cơ thể. Đừng vội vàng – sự nhẹ nhàng và đều đặn mới là chìa khóa kích thích khí huyết lưu thông hiệu quả [12]
• Tần suất phù hợp: Bạn nên thực hiện liệu pháp này từ 2 đến 3 lần mỗi ngày. Những thời điểm nên ưu tiên là khi mắt bắt đầu cảm thấy mỏi – chẳng hạn sau giờ làm việc, học tập hoặc vào buổi tối trước khi đi ngủ để giúp mắt thư giãn và phục hồi tốt hơn [12].
• Giới hạn cần thiết: Mặc dù bấm huyệt mang lại nhiều lợi ích, nhưng không nên lạm dụng. Tổng thời gian mỗi ngày không nên vượt quá 30 phút, đặc biệt là với các vùng da nhạy cảm quanh mắt, để tránh kích ứng hoặc làm mỏng mô vùng mí [12].

Xoa bóp kết hợp giúp tăng hiệu quả bấm huyệt

Việc kết hợp bấm huyệt với các động tác xoa bóp sẽ giúp tăng cường hiệu quả thư giãn và cải thiện tuần hoàn máu một cách toàn diện hơn. Nếu như bấm huyệt tập trung vào việc kích thích các điểm năng lượng cụ thể, thì xoa bóp lại tác động lên cả một vùng rộng quanh mắt, giúp làm dịu căng cơ, thư giãn dây thần kinh và phục hồi năng lượng cho đôi mắt đã làm việc quá tải.

Bạn có thể thực hiện những động tác massage đơn giản sau để hỗ trợ giảm căng thẳng thị giác mỗi ngày:

• Làm nóng lòng bàn tay: Chà xát hai lòng bàn tay với nhau liên tục khoảng 10–15 giây cho đến khi ấm lên. Sau đó, nhẹ nhàng úp lòng bàn tay lên đôi mắt đang nhắm. Hơi ấm tự nhiên từ tay sẽ giúp làm dịu đôi mắt và thư giãn tức thì [13].
• Massage quanh hốc mắt: Dùng hai ngón giữa đặt nhẹ nhàng lên mí mắt, sau đó xoa vòng tròn quanh hốc mắt, bắt đầu từ khóe trong ra đuôi mắt. Thực hiện động tác này khoảng 10 đến 20 vòng để tăng tuần hoàn máu và làm mềm các cơ quanh mắt [13].
• Vuốt dọc mí mắt: Dùng ngón trỏ nhẹ nhàng vuốt phần da mí mắt từ trong khóe mắt ra đuôi mắt. Lặp lại khoảng 45 đến 50 lần để giúp dẫn lưu khí huyết và giảm mỏi thị lực sau một ngày làm việc căng thẳng [13].

Những động tác tuy đơn giản nhưng khi được duy trì đều đặn mỗi ngày sẽ giúp cải thiện rõ rệt tình trạng khô, mỏi mắt và hỗ trợ rất tốt cho các liệu trình bấm huyệt tại nhà.

Tham khảo ý kiến chuyên gia để đảm bảo hiệu quả và an toàn

Mặc dù các bài bấm huyệt và massage mắt có thể thực hiện tại nhà, nhưng để đảm bảo hiệu quả lâu dài và tránh sai sót trong kỹ thuật, việc tham khảo ý kiến của chuyên gia y học cổ truyền là rất cần thiết. Các thầy thuốc có chuyên môn sẽ giúp bạn xác định đúng huyệt đạo, điều chỉnh lực tác động phù hợp với thể trạng, đồng thời đưa ra liệu trình cá nhân hóa tùy theo tình trạng thị lực và nguyên nhân gây cận thị của từng người.

Bên cạnh đó, chuyên gia cũng có thể hướng dẫn kết hợp thêm các phương pháp hỗ trợ khác như châm cứu, xông thuốc, tập dưỡng sinh hoặc sử dụng các bài thuốc bổ mắt từ thảo dược, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị tổng thể. Đặc biệt với trẻ em đang trong giai đoạn phát triển hoặc người cao tuổi có bệnh lý nền liên quan đến mắt, việc được theo dõi sát sao từ chuyên gia sẽ giúp kiểm soát tiến triển cận thị một cách chủ động, khoa học và an toàn hơn.

Kết luận

Bấm huyệt chữa cận thị là một phương pháp hỗ trợ tự nhiên, giúp thư giãn mắt, thúc đẩy tuần hoàn máu quanh mắt và giảm mệt mỏi thị giác. Tuy không thể thay thế hoàn toàn các phương pháp y khoa, nhưng việc duy trì thói quen này kết hợp với lối sống lành mạnh, dinh dưỡng hợp lý sẽ góp phần bảo vệ và cải thiện sức khỏe đôi mắt.

Bên cạnh đó, bạn có thể tham khảo thêm Viên uống Dầu gấc Vina – sản phẩm giàu beta-carotene, vitamin E và DHA, hỗ trợ nuôi dưỡng võng mạc, giảm khô mắt, mỏi mắt và giúp duy trì thị lực sáng khỏe. Được sản xuất tại nhà máy đạt chuẩn GMP, Dầu gấc Vina là giải pháp an toàn và tiện lợi, đồng hành cùng bạn trong việc chăm sóc và bảo vệ đôi mắt mỗi ngày.

Tài liệu tham khảo

• [1] Gao H. et al. (2020). Auricular acupressure for myopia in children and adolescents: A systematic review. Complementary Therapies in Clinical Practice. https://doi.org/10.1016/j.ctcp.2019.101067
• [2] Han R. et al. (2021). Auricular acupressure for myopia prevention and control in children: A randomized controlled trial protocol. Trials. https://doi.org/10.1186/s13063-021-05334-1
• [3] Su K. et al. (2023). The effect of acupuncture at the Taiyang acupoint on visual function and EEG microstates in myopia. Frontiers in Integrative Neuroscience. https://doi.org/10.3389/fnint.2023.1234471
• [4] Vinmec. (2024, July22). Day huyệt toản trúc giảm mỏi mắt. Vinmec. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/day-huyet-toan-truc-giam-moi-mat-vi
• [5] Vinmec. (2024, July 22). Lưu ý khi bấm huyệt Thái Dương. Vinmec. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/khi-nao-ban-nen-tranh-bam-huyet-vi
• [6] Nhà thuốc Long Châu. (2024, October 17). Massage Thái Dương và những lưu ý khi thực hiện. https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/massage-bang-dau-thom-hieu-qua-nhu-spa-tai-nha.html
• [7] Đông Phương Y Pháp. (n.d.). Huyệt Tình Minh: Vị trí, công dụng và cách bấm huyệt đúng kỹ thuật. https://dongphuongyphap.net/huyet-dao/huyet-tinh-minh
• [8] Đông Phương Y Pháp. (n.d.). HuyệtNgưYêu: Vị trí, công dụng và cách bấm huyệt đúng kỹ thuật. https://dongphuongyphap.net/huyet-dao/huyet-ngu-yeu
• [9] Fuji Group. (2025, March 28). Huyệt mắt: Vị trí, công dụng và cách tác động hiệu quả. Fuji Group. https://fujigroup.vn/tin-tuc/huyet-mat/
• [10] Okasa. (n.d.). HuyệtTyTrúcKhông: Vị trí, tác dụng và cách châm cứu. https://okasa.vn/blog/huyet-ty-truc-khong.html
• [11] QueenCrown. (n.d.). Huyệt ĐồngTửLiêu: Vị trí, tác dụng và cách bấm huyệt. https://queencrown.vn/huyet-dong-tu-lieu
• [12] Nhà thuốc Long Châu. (2024, October 17). Cách bấm huyệt giảm nhức mỏi mắt hiệu quả. https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/cach-bam-huyet-giam-nhuc-moi-mat-hieu-qua
• [13] Nhà thuốc Long Châu. (2024, October17). Hướng dẫn bạn xoa bóp chữa khô mắt. https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/huong-dan-xoa-bop-chua-kho-mat

Dược sĩ Phạm Cao Hà

Đã kiểm duyệt nội dung

Tôi là dược sĩ Phạm Cao Hà, hiện đang giữ vai trò cố vấn chuyên môn tại Công ty TNHH Mediphar USA. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe, tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích cho cộng đồng.

Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm mà tôi chia sẻ trên website medipharusa.com sẽ hỗ trợ Quý Đối Tác và Khách Hàng của công ty trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng.

> Xem thêm về tác giả